Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Konstytucyjne wzory – wybrane konstytucje na świecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

2) analizuje sposób wyboru i charakteryzuje formę (jednoosobowa lub kolegialna) głowy państwa we współczesnych republikach; odróżnia prerogatywy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej od innych jego uprawnień;

3) przedstawia, odwołując się do współczesnych przykładów, typologie współczesnych monarchii ze względu na pozycję głowy państwa (absolutna, konstytucyjna, parlamentarna); analizuje normy dotyczące sukcesji;

4) charakteryzuje systemy polityczne oparte na współpracy legislatywy i egzekutywy – parlamentarno‑gabinetowy (na przykładzie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej) i kanclerski (na przykładzie Republiki Federalnej Niemiec); wykazuje, że elementy tych systemów obowiązują w Rzeczypospolitej Polskiej;

5) charakteryzuje systemy ze szczególną rolą prezydenta – klasyczny prezydencki (na przykładzie Stanów Zjednoczonych Ameryki) i półprezydencki/ parlamentarno‑prezydencki (na przykładzie Republiki Francuskiej); wykazuje, że elementy drugiego z tych systemów obowiązują w Rzeczypospolitej Polskiej;

6) charakteryzuje systemy polityczne z zachwianym podziałem władzy – parlamentarno‑komitetowy/rządy konwentu (na przykładzie Konfederacji Szwajcarii) i superprezydencki (na przykładzie Federacji Rosyjskiej); przedstawia instytucjonalne warunki funkcjonowania demokracji w takich systemach.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, czym jest konstytucja;

• analizuje sposób wyboru głowy państwa we współczesnych republikach na wybranych przykładach;

• przedstawia typy współczesnych monarchii ze względu na pozycję głowy państwa;

• prezentuje wybrane konstytucje z innych państw świata.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• burza mózgów;

• analiza przypadku;

• analiza materiału źródłowego.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Burza mózgów na temat konstytucji i jej roli w państwie. Przedstawione przez uczniów wnioski są zapisywane na tablicy jako część notatki z lekcji.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie przypominają podstawowe informacje na temat konstytucji, następnie wspólnie omawiają typologię konstytucji.

2. Podział klasy na dziesięć grup. Każdej zostaje przydzielony jeden z przykładów konstytucji na świecie przedstawiony na mapie interaktywnej. Zadaniem uczniów jest:

• analiza danej konstytucji na podstawie materiału zawartego w multimedium oraz danych dostępnych w internecie;

• ustalenie cech danej konstytucji na podstawie poznanej typologii konstytucji;

• stwierdzenie, jak wybierana jest głowa państwa na podstawie danej konstytucji;

• dyskusja na temat konstytucyjnych wzorów na świecie.

3. Po upływie czasu przeznaczonego na pracę w grupach ich przedstawiciele prezentują informacje na temat wybranej konstytucji, sposobu wyboru głowy państwa oraz inne wnioski z pracy grupowej.

4. Zespół klasowy analizuje przykłady wyłaniania głowy państwa na podstawie wybranych konstytucji współczesnego świata – porównanie zasad poszczególnych państw: USA, RFN, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch oraz współczesnych monarchii. Chętne/wybrane osoby podsumowują analizę.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie analizują fragmenty Konstytucji RP poświęcone trybowi wyboru Prezydenta RP; zasady te porównane są z wnioskami na temat wyboru głowy państwa w przykładach przedstawionych na mapie interaktywnej.

2. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia 1–4 i samodzielnie je sprawdzają.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Konstytucje omawianych państw.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapa interaktywna może zostać wykorzystana do przygotowania się do lekcji poświęconej ustrojom wybranych państw na świecie lub porównania ich konstytucji.