Dla nauczyciela
Scenariusz
Autor
Learnetic
Temat zajęć
Bajkowo o rozbiorach Rzeczypospolitej
Grupa docelowa
VI klasa szkoły podstawowej
Ogólny cel kształcenia
Uczeń:
sytuuje w czasie i przestrzeni rozbiory Rzeczypospolitej;
rozróżnia przyczyny wewnętrzne i zewnętrzne upadku Rzeczypospolitej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
1) Porozumiewanie się w języku ojczystym.
6) Kompetencje społeczne i obywatelskie.
Cele (szczegółowe) operacyjne
Uczeń:
podaje daty rozbiorów Rzeczypospolitej;
wskazuje na mapie państwa zaborcze oraz obszary odebrane Rzeczpospolitej przez te państwa w kolejnych rozbiorach;
przedstawia okoliczności, w jakich doszło do rozbiorów;
rozumie, dlaczego doszło do rozbiorów.
Metody/techniki kształcenia:
film
dyskusja
drama
pogadanka
ćwiczenia interaktywne
Formy ogranizacji pracy:
praca grupowa
praca zbiorowa
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca
Nauczyciel podaje temat i cele zajęć.
Nauczyciel informuje, że zagadnienie przyczyn rozbiorów Rzeczypospolitej to jedna z trudniejszych kwestii w dziejach naszego państwa. Jest to proces obfitujący w wiele burzliwych wydarzeń, które następowały po sobie w niewielkich odstępach czasu. Kwestia rozbiorów wciąż też budzi wśród historyków wiele emocji. Zastanawiają się oni, czy winą za rozbiory należy obarczać wyłącznie Polaków, czy tylko państwa sąsiednie? A może należy obwiniać jednakowo jedną i drugą stronę?
Następnie wyjaśnia, że zajęcia mają uczniom pomóc wyrobić sobie własne zdanie na temat tej kwestii.
Faza realizacyjna
Nauczyciel informuje uczniów, że obejrzą film, który w niecodzienny sposób porusza kwestię rozbiorów Rzeczypospolitej. Będzie to bowiem nawiązanie do znanej im zapewne bajki.
Uczniowie oglądają fragment filmu (0:00‑3:38).
Po projekcji nauczyciel pyta uczniów, czy zgadzają się z taką interpretacją przyczyn rozbiorów Rzeczypospolitej. Nauczyciel może potraktować odpowiedzi uczniów jako wstęp do krótkiej dyskusji. W tym celu zachęca uczniów do określenia, na co powinien być nałożony większy nacisk (przyczyny wewnętrzne, przyczyny zewnętrzne). W zależności od uzyskanych odpowiedzi nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy i informuje, że po kolejnym fragmencie filmu stworzą oni własną wersję bajki o Czerwonym Kapturku.
Nauczyciel poleca uczniom wykonać ćwiczenia interaktywne oznaczone numerami 1- 5. Mają one usystematyzować dotychczasową wiedzę uczniów. Po ich wykonaniu nauczyciel wspólnie z uczniami omawia te ćwiczenia.
Uczniowie oglądają fragment filmu (3:39‑8:09).
Po zakończeniu projekcji nauczyciel informuje, że zadaniem uczniów będzie ukazanie różnych punktów widzenia problemu przyczyn rozbiorów Rzeczypospolitej.
Nauczyciel rozdaje instrukcje dla grup.
Grupa I. Na podstawie wiedzy własnej oraz wywiadu z ekspertem opracujcie i przedstawcie wersję bajki o Czerwonym Kapturku i trzech wilkach. Ukażcie w niej, na czym polegała nieostrożność Kapturka, która dała trzem wilkom możliwość dokonania agresji. (Uwaga. W przypadku trudności ze zrozumieniem instrukcji, nauczyciel wyjaśnia, że grupa ma uwzględnić w swojej wersji bajki wady ustrojowe Rzeczypospolitej, które przyczyniły się do rozbiorów).
Grupa II. Na podstawie wiedzy własnej oraz wywiadu z ekspertem opracujcie i przedstawcie wersję bajki o Czerwonym Kapturku i trzech wilkach. Ukażcie w niej, że Czerwony Kapturek wcale nie był tak bezwolną ofiarą, za jaką się go uważa.
Uczniowie pracują w grupach i przygotowują krótkie scenki. Po upływie wyznaczonego czasu (ok. 15 minut) poszczególne grupy przedstawiają przygotowane przez siebie wersje bajki.
Po zakończeniu prezentacji nauczyciel zadaje pytania:
Która wersja bajki bardziej przemówiła do waszej świadomości?
Którą z bajek możemy uznać za najbliższą rzeczywistości historycznej?
Faza podsumowująca
Nauczyciel poleca uczniom wykonać ćwiczenia interaktywne oznaczone numerami 6‑10. Mają one usystematyzować dotychczasową wiedzę uczniów. Po ich wykonaniu nauczyciel wspólnie z uczniami omawia te ćwiczenia.
Nauczyciel inicjuje pogadankę w celu omówienia i utrwalenia zagadnień poruszonych w filmie i na zajęciach.
Praca domowa
Korzystając z metody rankingu diamentowego stwórz listę dziesięciu najważniejszych przyczyn rozbiorów Rzeczypospolitej.
Metryczka
Tytuł
Bajkowo o rozbiorach Rzeczypospolitej
Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego e‑materiał się odnosi
Upadek Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
Przedmiot
Historia
Etap edukacyjny
II szkoła podstawowa
Podstawa programowa
22. Upadek I Rzeczypospolitej. Uczeń:
3) wyjaśnia, w jakich okolicznościach doszło do upadku państwa polskiego,
podaje datę III rozbioru.
Nowa podstawa programowa
XVII. Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII wieku. Uczeń:
1) sytuuje w czasie I, II i III rozbiór Rzeczypospolitej i wskazuje na mapie zmiany terytorialne po każdym rozbiorze;
3) rozróżnia przyczyny wewnętrzne i zewnętrzne upadku Rzeczypospolitej.
Kompetencje kluczowe
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 18.12.2006 w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie:
1) porozumiewanie się w języku ojczystym;
6) kompetencje społeczne i obywatelskie.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
Uczeń:
oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronologicznej;
dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością;
tworzy krótką wypowiedź o postaci i wydarzeniu historycznym, posługując się poznanymi pojęciami;
przedstawia własne stanowisko i próbuje je uzasadnić.