Autor: Dorota Czarny

Przedmiot: Historia

Temat: Usatysfakcjonowani i rozczarowani. Bilans rewolucji 1789–1791

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

zakres rozszerzony 

XXV. Rewolucje XVIII w.

Uczeń:

1) charakteryzuje etapy rewolucji francuskiej i wyjaśnia specyfikę okresu jakobińskiego;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe, 

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie,

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, dlaczego francuska flaga jest trójkolorowa;

• analizuje i wyjaśnia, jak rewolucjoniści opracowywali swoje strategie działania;

• ocenia, czy słusznie historycy nazywają pierwszy etap rewolucji francuskiej „rewolucją burżuazyjną”.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm,

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• elementy dramy,

• dyskusja,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych,

• mapa myśli.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w parach,

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

Na wcześniejszej lekcji ośmiu uczniów – chętnych lub wyznaczonych przez nauczyciela – wylosowało nazwiska postaci powiązanych z klubami francuskimi powstałymi w drugiej połowie XVIII w. (Maximilien Robespierre, Jean Paul Marat, Georges Danton, Camille Desmoulins, Marie Joseph de La Fayette, Emmanuel Joseph Sieyès, Jacques Pierre Brissot, Jean Antoine de Condorcet). Każda z osób ma za zadanie wcielić się w wylosowaną przez siebie postać i identyfikować z klubem, który reprezentuje (uczniowie mogą korzystać z gotowych materiałów zawartych w e‑materiale). Zadaniem uczniów jest zapoznanie się i wyszukanie w różnych źródłach informacji o swojej postaci oraz o stanowisku, jakie przyjęły, pracując nad konstytucją, a także o priorytetowych dla nich zagadnieniach.

Pozostali uczniowie zapoznają się z e‑materiałem „Ci straszni emigranci” i „Burżuazja czy nie?”

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji. Zapowiada uczniom, że prześledzą, w jaki sposób przyszli rewolucjoniści francuscy opracowywali swoje strategie działania. Zastanowią się także, czy słusznie historycy nazywają pierwszy etap rewolucji francuskiej „rewolucją burżuazyjną”.

2. Nauczyciel przypomina, że wybrani uczniowie będą mogli zaprezentować, w jaki sposób przygotowali swoje zadania.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zapowiada, że uczniowie wezmą udział w lekcji z elementami dramy. Każdy ma uważnie słuchać wypowiedzi kolegów, gdyż chcą oni pozyskać poparcie opinii publicznej – reszty klasy. Uczniowie reprezentują poszczególne kluby, takie jak: jakobini, felianci, żyrondyści i kordelierzy. Każdy klub miał swoją wizję zmian we Francji i konkretnych zapisów w konstytucji.

2. Uczniowie w kolejności wyznaczonej przez nauczyciela prezentują swoje wystąpienie. Czas przemówienia: 2–3 minuty.

3. Prezentacja osób i klubów przed klasą jako opinią publiczną. Wykorzystanie schematu.

4. Po wystąpieniach wszystkich osób uczniowie mają za zadanie wypowiedzieć się, który klub byliby skłonni popierać i dlaczego – dyskusja.

5. Nauczyciel przedstawia zapisane na tablicy pytania:

• Dlaczego szlachta zaczęła wyjeżdżać z Francji?

• Czy słusznie rewolucję nazywano rewolucją burżuazyjną?

• Jakie zapiski zostały uwzględnione w uchwalonej w 1791 r. konstytucji? (korzystne dla wszystkich obywateli i tych zamożnych).

6. Uczniowie odpowiadają na pytania, zapisując na tablicy najistotniejsze fakty w formie mapy myśli (w kole zapisane hasło: „bilans rewolucji francuskiej”).

Faza podsumowująca

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenia 3, 4, 5 i 6. Wspólne omówienie odpowiedzi.

2. Nauczyciel prosi uczniów, aby zastanowili się w parach i zapisali wnioski z dzisiejszej lekcji. Osoby chętne lub wskazane odczytują swoje spostrzeżenia. Najtrafniejsze nauczyciel zapisuje na tablicy.

3. Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej ucznia oraz pracy klasy. Udziela im informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia 1, 2, 7, 8.

2. Podczas rewolucji we Francji kluby korzystały z wolności słowa, a swoje programy zamieszczały na łamach gazet. Na podstawie dzisiejszej lekcji, prowadzonych dyskusji oraz wniosków przygotuj swoją stronę gazety. Kieruj się własnymi poglądami i przekonaniami klubowymi.

Materiały pomocnicze:

Baszkiewicz J., Meller S., Rewolucja francuska 1789‑1794: społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 1983, s. 90.

Baszkiewicz J., Ludwik XVI, Wrocław 1983.

Baszkiewicz J., Historia Francji, Wrocław 1999.

Chwalba A., Historia powszechna. Wiek XIX, Warszawa 2012.

Gaxotte P., Rewolucja francuska, Gdańsk 2001.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Schemat może zostać wykorzystany jako inspiracja dla chętnych uczniów do stworzenia plakatu lub prezentacji multimedialnej na temat wybranego klubu we Francji i jego programu.