Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Zbrojenia nazistowskich Niemiec. Remilitaryzacja Nadrenii.

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, dlaczego hitlerowskie Niemcy podważały postanowienia systemu wersalskiego i nie stosowały się do jego zapisów;

• opisuje uzbrojenie oraz organizację sił zbrojnych III Rzeszy;

• charakteryzuje postawę innych państw europejskich wobec działań hitlerowskich Niemiec.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• wykład;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki pracy:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,

• arkusze papieru, flamastry.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca uczniom, aby przypomnieli sobie zapisy traktatu wersalskiego z 1919 r., zwłaszcza dotyczące ograniczeń nałożonych na Niemcy.

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Przedstawia kryteria sukcesu oraz wyświetla na tablicy temat lekcji.

2. Nauczyciel poleca jednemu z uczniów, aby przedstawił informacje, które uczniowie mieli powtórzyć przed lekcją (dotyczące postanowień traktatu wersalskiego). W razie potrzeby uzupełnia wypowiedź ucznia.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel omawia sytuację polityczną Niemiec na początku lat 30. XX w., dojście Hitlera do władzy i jego plany zmiany zapisów traktatu wersalskiego (m.in. rozbudowa armii niemieckiej, działania Niemiec na arenie międzynarodowej).

2. Praca z multimedium („Schemat interaktywny”). Nawiązując do przedstawionych zagadnień, nauczyciel zapowiada, że uczniowie zapoznają się bliżej z rozbudową Wehrmachtu w latach 30. XX w. Poleca, aby uczniowie odliczali do czterech; osoby z numerem 1 tworzą grupę pracującą nad hasłem „ Wehrmacht”, z numerem 2 – „Luftwaffe”, numerem 3 – „Heer”, numerem 4 – „Kriegsmarine” Uczniowie z tymi samymi numerami tworzą grupę i pracują razem nad plakatem opisującym daną formację wojskową. Mogą przy tym korzystać nie tylko z e‑materiałów, ale również innych dostępnych źródeł. Nauczyciel określa czas na przygotowanie plakatów.

3. Po zakończeniu pracy przedstawiciele każdej grupy zawieszają plakaty w widocznym miejscu i krótko przedstawiają najważniejsze informacje. Nauczyciel poleca uczniom, aby w parach wykonali polecenia 1 i 2 dołączone do multimedium: wskazali mocne i słabe punkty Wehrmachtu w latach 1935–1936 oraz wyjaśnili propagandowe znaczenie stworzenia Wehrmachtu przez Hitlera. Wybrana para przedstawia propozycje odpowiedzi, pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.

4. Nauczyciel przedstawia reakcję innych państw europejskich na działania Niemiec, omawia także remilitaryzację Nadrenii. Zadaje uczniom pytania: Jak myślicie, dlaczego państwa europejskie nie zdecydowały się na interwencję zbrojną w Niemczech? W jaki sposób ten brak reakcji mógł wpłynąć na kolejne posunięcia hitlerowskich Niemiec? Jak działania Hitlera wpływały na nastroje w Niemczech i odbiór jego rządów przez społeczeństwo? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje, dyskutują między sobą.

5. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenie 2, wybrana para przedstawia swoje argumenty „za” i „przeciw” do każdego punktu. Nauczyciel prosi inną parę o zaprezentowanie jej argumentów. Następnie uczniowie – na bazie tego zadania i opracowanych odpowiedzi – wykonują ćwiczenie 4, analizują najkorzystniejszą możliwość rozwiązania problemu niemieckich zbrojeń z polskiego punktu widzenia. Uczniowie z wylosowanej pary (która jeszcze nie zabierała głosu) proponują swoją odpowiedź.

Faza podsumowująca:

1. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenie 8: „Oceń politykę Wielkiej Brytanii i Francji wobec III Rzeszy. Sformułuj tezę, a następnie przytocz trzy argumenty”.

Dla chętnych:

Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Schemat interaktywny” i opracować krótką prezentację poświęconą rozbudowie Wehrmachtu. Wówczas powinni przed lekcją podzielić się między sobą tematami tak, aby każda z formacji została opracowana przez kilka osób.

Materiały pomocnicze:

T. Howarth, Twenthieth Century History. The World since 1900, New York 1987.

P. Johnson, Historia świata od roku 1917 do lat 90‑tych, Warszawa 1992.

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne:

Materiały z sekcji „Schemat” mogą posłużyć podczas lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie.