Autor: Katarzyna Lewandowska

Temat:  Horacy na tle swojej epoki

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

• analizuje utwór Horacego Pieśń na stulecie w kontekście historycznym (obchodów święta ludi saeculares),

• rozpoznaje i określa funkcję zastosowanych w tekście środków wyrazu artystycznego,

• charakteryzuje na podstawie pieśni stosunek Horacego do cesarza Oktawiana Augusta,

  • formułuje argumenty i wnioski, rozważając, czy Pieśń na stulecie to utwór religijny, czy polityczny,

• opisuje cechy strofy safickiej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• zna wybrane utwory z literatury polskiej i światowej oraz potrafi mówić o nich, wykorzystując potrzebną terminologię;

• świadomie odbiera utwory literackie i teksty kultury na różnych poziomach: dosłownym, metaforycznym, symbolicznym, aksjologicznym;

• wykorzystuje wiedzę o języku w odczytaniu sensów zawartych w strukturze głębokiej tekstów literackich.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• rozmowa kierowana.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z grafiką multimedialną zamieszczoną w e‑materiale oraz wykonanie ćw. 1 związanego z grafiką. W ten sposób uczniowie uporządkują swoją wiedzę na temat okresu z historii Imperium Rzymskiego, którego dotyczy lekcja. Można spróbować wprowadzić elementy inscenizacji z epoki, np. poprosić uczniów, by przynieśli rekwizyty związane z Cesarstwem Rzymskim, np. wianek z liści laurowych, tuniki. Wybrany lub chętny uczeń może przygotować wzorcową recytację wiersza Pieśń na stulecie Horacego.

Faza wprowadzająca:

1. Prowadzący wyświetla na tablicy i przybliża uczniom temat zajęć. Zadaje uczniom pytania, np. o relacje sztuki i polityki znane uczniom z historii i lekcji języka polskiego, starając się naprowadzić uczestników zajęć na przykłady takiej zależności (np. kronikarstwo, mecenat, utwory o charakterze politycznym w okresie oświecenia). Później poleca, by uczestnicy zajęć zapoznali się z tekstem z sekcji „Przeczytaj” i wynotowali z niego najważniejsze informacje.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel zadaje pytania dotyczące bloku tekstowego, sprawdzając, czy uczniowie uważnie go przeczytali, np.:
   – Jakie było pochodzenie społeczne Horacego?
   – W jakich czasach żył?
   – Komu zawdzięcza możliwość rozwijania swego talentu poetyckiego?
   – Z czym było związane wielkie święto Rzymu?
   – W jaki sposób je obchodzono?
   – Jaki był udział Horacego w uroczystościach?
   Uczniowie odpowiadają na pytania, odwołując się do tekstu. Nauczyciel może ocenić ich aktywność.

2. Glośne odczytanie Pieśni na stulecie, objaśnienie niezrozumiałych wyrażeń i odwołań kulturowych i historycznych. Wstępne rozpoznanie: określenie podmiotu lirycznego i sytuacji lirycznej.

3. Następnie nauczyciel prosi uczniów, by w parach wykonali ćwiczenia nr 1‑7. Informuje, że ważny jest czas, ale i precyzja wykonania poleceń. Ocenia wyniki pracy najszybciej zgłaszających się par. Wyjaśnia ewentualne wątpliwości uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o odpowiedź na pytania, np.
   – W jakim celu Horacy napisał swoją pieśń?
   – Jaka była rola poetów w Cesarstwie Rzymskim?
   – Od czego mogła zależeć ich kariera?
   – Dlaczego Horacy zdobył uznanie i popularność?

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Praca domowa z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

• O wolności i niewoli – audycja Ninateki, w której filolog klasyczny Jerzy Roman Kaczyński opowiada o Horacym i jego początkowym umiłowaniu do wolności republikańskich – a następnie – o oddaniu dla władcy, cesarza Augusta

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Ilustracja interaktywna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.