Dla nauczyciela
Autor: Maria Gniłka‑Somerlik
Przedmiot: Język polski
Temat: Wiersz bez światła. Interpretacja utworu Marcina Świetlickiego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
dostrzega różnicę między dosłownym a metaforycznym rozumieniem sytuacji lirycznej;
wskazuje środki stylistyczne w wierszu Marcina Świetlickiego;
analizuje funkcjonalność użytych form w wierszu poety;
wyjaśnia sytuację podmiotu lirycznego wykreowanego na poetę w utworze Wiersz bez światła.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
z użyciem e‑podręcznika;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie mają za zadanie zapoznać się ze „Wstępem” i sekcją „Przeczytaj” z e‑materiału i sporządzić notatkę na temat celów interpretacji tekstu literackiego oraz cech poezji Marcina Świetlickiego.
Faza wprowadzająca
Lekcja rozpoczyna się odczytaniem przez wybranych uczniów notatek na temat celów interpretacji. Nauczyciel pomocniczo zadaje pytania:
czy sytuację liryczną zawsze należy traktować dosłownie?
na czym polega interpretacja?
czy sytuacje dnia codziennego rzeczywiście – tak jak proponuje Marcin Świetlicki – mogą być materiałem na wiersz metafizyczny?
Po krótkim podsumowaniu odpowiedzi uczniów udzielonych w ogólnoklasowej dyskusji, nauczyciel podaje temat lekcji.
Faza realizacyjna
Praca z multimedium
Nauczyciel poleca uczniom wysłuchanie audiobooka w sekcji „Audiopowtórka”. Następnie zadaniem uczniów jest analiza utworu Wiersz bez światła (w tym środków stylistycznych i struktury) za pomocą wspólnie udzielonych odpowiedzi na polecenia: 1 i 2. Następnie uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie 1. w sekcji „Audiopowtórka”, a nauczyciel omawia i ocenia wyniki ich pracy.
Mapa myśli
Uczniowie dokonują interpretacji wiersza Marcina Świetlickiego Wiersz bez światła. Poszukują ukrytych sensów w utworze, analizują tytuł. Uzupełniają w tym celu mapę myśli w sekcji oraz odpowiadają na dołączone polecenia.
Faza podsumowująca
Nauczyciel w podsumowaniu lekcji prosi uczniów o padanie przykładów metafor związanych z pojęciem światła. Propozycje te mogą pochodzić z literatury, ale także z języka potocznego. Wspólnie z całym zespołem klasowy omawia ich znaczenie.
Praca domowa:
Uczniowie tworzą w e‑materiale mapę myśli (ćwiczenie 2. z sekcji „Audiopowtórka”) dotyczącą podmiotu lirycznego w wierszu Marcina Świetlickiego.
Materiały pomocnicze:
Katarzyna Niesporek, „Ja” Świetlickiego, Katowice 2014.
Paweł Panas, Opisanie świata. Szkice o poezji Marcina Świetlickiego, Kraków 2014.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie w celu wykonania pracy domowej mogą ponownie odsłuchać nagranie w sekcji „Audiopowtórka”. Mogą to również zrobić przed planowaną formą sprawdzenia wiedzy.