Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Piotr Mazur

Przedmiot: filozofia

Temat: Etyka Arystotelesa

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, uczniowie klasy I liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Pojęcie filozofii. Uczeń:
2) wymienia i charakteryzuje ważniejsze dyscypliny filozofii: metafizyka (ontologia), epistemologia, etyka, filozofia przyrody, antropologia filozoficzna, teologia filozoficzna, filozofia piękna i sztuki (estetyka), filozofia polityki;
VIII. Filozofia Arystotelesa jako próba pogodzenia dotychczasowych opozycji filozoficznych. Uczeń:
4) ilustruje na wybranych przykładach koncepcję cnoty jako trwałej dyspozycji do zachowania właściwej miary;
Lektura obowiązkowa
4) Arystoteles, fragmenty z następujących pism (w związku z działem VIII pkt 4 treści nauczania): Etyka nikomachejska (ks. II, 7–8, 1107 a), (w związku z działem XII treści nauczania): Poetyka (ks. IV, 1448 b – 1449 a);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

  • Podasz przykłady zachowania właściwego etyce cnoty.

  • Poznasz główne założenia antropologiczne Arystotelesa: o teleologicznym charakterze działania ludzkiego, koncepcję duszy oraz wynikające z niej obrazy ludzkiej szczęśliwości, etyczną teorię złotego środka.

  • Zestawisz i porównasz poglądy Arystotelesa na temat ludzkiego charakteru z wypowiedziami na ten temat z obszaru literatury.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • omawia główne założenia antropologiczne Arystotelesa;

  • wyjaśnia teleologiczny charakter działania ludzkiego;

  • przedstawia koncepcję duszy oraz wynikające z niej obrazy ludzkiej szczęśliwości;

  • wyjaśnia etyczną teorię złotego środka.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • metoda ćwiczeń przedmiotowych;

  • praca z tekstem;

  • dyskusja;

  • burza mózgów;

  • gra edukacyjna.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami i dostępem do Internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel przedstawia uczniom temat i cel lekcji. Wspólnie ustalają kryteria sukcesu.

  2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na różne cele w życiu ludzi i zadaje uczniom pytanie: Co jest najważniejszym celem w życiu człowieka?

Faza realizacyjna:

  1. Burza mózgów. Nauczyciel przedstawia temat: Czym jest szczęście?. Uczestnicy zajęć mają za zadanie zapronować swoje odpowiedzi na to pytanie. Wybrany lub chętny uczeń zapisuje odpowiedzi na tablicy.

  2. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią e‑materiału. Wspólne omówienie etycznej teoria złotego środka Arystotelesa. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na grupy i prosi ich, aby na podstawie treści znajdujących się w zakładce „Przeczytaj” przygotowali odpowiedź na pytanie: Jak zmierzać do szczęścia? Omówienie wyników na forum klasy.

  3. Praca z multimedium Uczniowie ponownie dzielą się na zespoły i przystępują do gry edukacyjnej (quiz). Grupy rywalizują ze sobą, rozwiązując test na czas. Zwycięzcy mogą zostać nagrodzeni, np. pozytywną oceną za aktywność. Następnie każda z grup układa dla drużyny przeciwnej po jednym dodatkowym pytaniu. Wybrany uczeń podsumowuje przebieg gry, ocenia pracę zespołów. Uczeń ten może zostać wybrany jeszcze przed rozpoczęciem gry i odgrywać rolę obserwatora.

  4. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia nr 1‑5 z zakładki „Sprawdź się”. Omówienie odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca

  1. W ramach podsumowania uczniowie indywidualnie pracują nad rozwiązaniem 
    ćw. nr 7. Nauczyciel wybiera trzech uczniów, którzy na forum klasy przedstawiają swoje propozycje odpowiedzi.

  2. Zalogowany na platformę nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Każdy uczeń ma dokończyć zdanie, odwołując się do wyświetlonych treści: Zaczynam się zastanawiać…

  3. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa

Napisz opowiadanie, w którym główny bohater będzie kierował się teorią złotego środka Arystotelesa i opisz wybory, przed jakimi musiał stawać.

Materiały pomocnicze:

  • Matuszak M., Szczęście jako (najwyższy) sposób bycia człowieka: (Arystoteles, „Etyka nikomachejska” 1098 a 7‑18), „Humanistyka i Przyrodoznawstwo” 2009, nr 15, s. 195‑204.

  • Skowroński L., Arystoteles o celu ludzkiego życia. Uzasadnienie mojej interpretacji, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 2017, vol. 62, s. 319‑330.

  • Skowroński L., Jaki sens ma „dobro” w księdze I „Etyki nikomachejskiej”?, Przegląd Filozoficzny (Warszawa , 1992). R. 16, nr 1 (2007), s. 67‑82.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grę edukacyjną można wykorzystać jako punkt wyjściowy do rozgrywek między grupami. Kolejnym etapem quizu może być przygotowywanie pytań dla innych grup, również opartych na tekstach źródłowych.