Dla nauczyciela
Autorka: Dorota Czarny
Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie
Temat: Euroregiony i inne formy współpracy państw europejskich
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
VII. Współczesne stosunki międzynarodowe.
Uczeń:
1) przedstawia podmioty prawa międzynarodowego publicznego i podstawowe zasady prawa międzynarodowego (powstrzymania się od groźby użycia siły lub jej użycia, integralności terytorialnej, pokojowego załatwiania sporów, nieingerencji w sprawy wewnętrzne państwa, suwerennej równości, samostanowienia narodów, suwerenności, nienaruszalności granic);
2) wykazuje złożoność i wielopłaszczyznowość współczesnych stosunków międzynarodowych oraz współzależność państw w środowisku międzynarodowym;
3) wyjaśnia pojęcie globalizacji i wykazuje jej formy i skutki w sferze polityki, kultury i społeczeństwa; diagnozuje wpływ na ten proces podmiotów prawa międzynarodowego; przedstawia najważniejsze wyzwania związane z procesem globalizacji;
8) wymienia obowiązujące akty prawa pierwotnego Unii Europejskiej; lokalizuje jej państwa członkowskie; przedstawia podstawowe obszary i zasady działania Unii Europejskiej;
11) przedstawia genezę, cele i najważniejsze organy Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego; ocenia wpływ tej organizacji na utrzymanie pokoju międzynarodowego i pozycję Stanów Zjednoczonych Ameryki w świecie.
Zakres rozszerzony
XIII. Ład międzynarodowy.
Uczeń:
1) rozróżnia typy ładów międzynarodowych (monocentryczny, dwubiegunowy, policentryczny), odwołując się do historii XX i XXI wieku; przedstawia na przykładach znaczenie supermocarstw dla funkcjonowania tych ładów;
2) przedstawia zmiany w międzynarodowym ładzie politycznym i gospodarczym w XXI wieku;
3) wyjaśnia znaczenie strategicznych zasobów naturalnych w polityce międzynarodowej;
18) charakteryzuje genezę, strukturę oraz działania Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz Rady Europy;
19) przedstawia cele form współpracy regionalnej, w tym inicjatyw międzynarodowych, w których uczestniczy Rzeczpospolita Polska (np. Grupa Wyszehradzka, Trójkąt Weimarski);
22) przedstawia cele międzynarodowych organizacji gospodarczych: Środkowoeuropejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu, Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku, Północnoamerykańskiej Strefy Wolnego Handlu i Organizacji Państw Eksportujących Ropę Naftową;
23) wymienia najważniejsze operacje pokojowe i militarne Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego; wykazuje zmieniającą się rolę tej organizacji od lat 90. XX wieku.
XIV. Integracja europejska.
Uczeń:
1) wykazuje kulturowe i historyczne podwaliny jedności europejskiej;
2) przedstawia etapy powojennej integracji europejskiej (w aspekcie gospodarczym – od strefy wolnego handlu do wspólnego rynku) i najważniejsze postanowienia aktów prawa pierwotnego: Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą, Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, traktatu fuzyjnego i Jednolitego Aktu Europejskiego;
3) przedstawia integrację w ramach Unii Europejskiej (w aspekcie gospodarczym – od wspólnego rynku do unii gospodarczo‑walutowej) i najważniejsze postanowienia aktów prawa pierwotnego: Traktatu o Unii Europejskiej (traktatu z Maastricht), traktatu amsterdamskiego i traktatu nicejskiego.
XV. Polska polityka zagraniczna.
Uczeń:
1) wyjaśnia, jakie znaczenie w polityce zagranicznej państwa odgrywa racja stanu; wykazuje transformację celów, instrumentów i treści polskiej polityki zagranicznej od lat 90. XX wieku;
2) wyjaśnia zmieniającą się pozycję Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej i determinanty tej pozycji oraz skutki europeizacji polskiej polityki zagranicznej;
3) charakteryzuje relacje Rzeczypospolitej Polskiej z państwami sąsiedzkimi, będącymi członkami Unii Europejskiej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
analizuje typy poleceń do ćwiczeń dotyczących form współpracy państw europejskich;
ocenia swoją wiedzę, wykonując zestaw ćwiczeń;
charakteryzuje działalność euroregionów;
dokonuje analizy pozycji Polski w stosunkach z innymi państwami europejskimi.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
mapa myśli;
analiza tekstu źródłowego;
WebQuest.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
kartki do losowania.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
Uczniowie mają za zadanie przypomnieć sobie zawarte w e‑materiale wiadomości dotyczące euroregionów i innych form współpracy państw europejskich w celu aktywnego uczestnictwa w lekcji podsumowującej.
Faza wstępna
1. Nauczyciel przedstawia temat i cele zajęć.
2. Uczniowie przedstawiają znane im formy współpracy państw europejskich. Jeden z uczniów zapisuje wszystkie organizacje w formie mapy myśli.
3. Następnie prowadzący wyjaśnia, że na dzisiejszej lekcji uczniowie będą pracować metodą WebQuest (w razie potrzeby wyjaśnia, że w grupach będą tworzyli fragmenty prezentacji multimedialnych, które w połączeniu będą tworzyć całość).
Faza realizacji
1. Nauczyciel prosi, aby uczniowie dobrali się w pary (ewentualnie w trójki, co zależy od liczebności klasy). Przedstawiciele grup losują kartki z formami współpracy państw europejskich, które będą opracowywać.
2. Na podstawie materiałów dostępnych w e‑materiale i w internecie zespoły przygotowują materiał do swojej prezentacji, uwzględniając m.in.:
czas powstania/przedział czasowy;
cel powstania danej grupy;
dokumenty dotyczące współpracy/zakres współpracy;
jakie państwa do niej należą.
3. Dwie chętne osoby po upływie wyznaczonego czasu zbierają poszczególne części prezentacji (euroregiony i inne formy współpracy państw europejskich), aby połączyć je w całość. W tym czasie pozostali uczniowie wykonują ćwiczenia 5 i 6, następnie wspólnie omawiają odpowiedzi.
4. Uczniowie zapoznają się z przygotowaną przez siebie prezentacją. W razie potrzeby osoby tworzące dany materiał wyjaśniają wątpliwości.
Faza podsumowująca
1. Nauczyciel prosi uczniów o podsumowanie lekcji i sformułowanie wniosków, które zostają zapisane do zeszytu.
2. Nauczyciel dokonuje oceny uczniów za aktywną pracę na zajęciach.
Praca domowa:
Utrwalić powtarzany materiał do sprawdzianu.
Wykonać samodzielnie ćwiczenia w e‑materiale.
Wypisz organizacje, z których po 2004 roku wystąpiła Polska. Dopisz do każdej przyczyny wystąpienia.
Materiały pomocnicze:
Maksymilian Podstawski, Inicjatywa Środkowoeuropejska, trybuna.info [online, dostęp: 19.01.2020].
OECD in figures. Edition 2004, OECD.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Zasoby multimedium można wykorzystać do przeprowadzenia lekcji odwróconej.