Autor: Jerzy Lechnio

Przedmiot: geografia

Temat: Analiza danych z użyciem narzędzi GIS

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

I. Metody badań geograficznych i technologie geoinformacyjne: wywiady, badania ankietowe, analiza źródeł kartograficznych, wykorzystanie technologii informacyjno‑komunikacyjnych i geoinformacyjnych do pozyskania, tworzenia zbiorów, analizy i prezentacji danych przestrzennych. Uczeń:

3) stosuje wybrane metody kartograficzne do prezentacji cech ilościowych i jakościowych środowiska geograficznego i ich analizy z użyciem narzędzi GIS.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne. Uczeń:

• definiuje podstawowe pojęcia z zakresu GIS,

• posługuje się programem QGIS,

• wykonuje analizy z wykorzystaniem narzędzi geoprzetwarzania.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach/grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, oprogramowanie QGIS, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze (dla nauczyciela)

• Gotlib D., Iwaniak A., Olszewski R., GIS – Obszary zastosowań, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

• Magnuszewski A., GIS w geografii fizycznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.

• Urbański J., GIS w badaniach przyrodniczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008.

• Werner P., Wprowadzenie do systemów informacji geograficznej, wyd. II, Wydawnictwo Jark, Warszawa 2004.

• Szczepanek R., Systemy informacji przestrzennej z QGIS, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2017.

• Iwańczak B., QGis. Tworzenie i analiza map, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2016.

Zasoby internetowe dotyczące tematyki GIS

• Baza wiedzy. Dane do pobrania, gis‑support.pl [dostęp online: 27.05.2020].

• Wykład z przedmiotu SIT, izdebski.edu.pl [dostęp online: 27.05.2020].

• Materiały ćwiczeniowe w języku angielskim z zakresu QGIS, qgis.org [dostęp online: 27.05.2020].

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności).

• Przedstawienie celów lekcji.

• Krótkie omówienie (przypomnienie) i wprowadzenie w tematykę GIS oraz zaplanowanych ćwiczeń.

• Przygotowanie niezbędnych danych.

Faza realizacyjna

• Postawienie problemu badawczego związanego z wykonaniem ćwiczeń z e‑materiału.

• Omówienie i praktyczne zapoznanie się z interfejsem QGIS.

• Omówienie i prezentacja danych i narzędzi geoprzetwarzania według schematu w e‑materiale.

• Zadaniem uczniów jest wykonanie poleceń z wykorzystaniem instrukcji z grafiki interaktywnej i e‑materiału. Nauczyciel udziela niezbędnych wyjaśnień.

• Kilkuminutowa dyskusja. Uczniowie omawiają funkcjonalność stosowanych narzędzi, nauczyciel moderuje tok wypowiedzi.

• Podsumowanie mające na celu wskazania korzyści i zalet wykorzystania narzędzi GIS w analizach danych geograficznych, ewentualne wykorzystanie grafiki interaktywnej i e‑materiału; nauczyciel może wykorzystać opracowaną przez siebie prezentację multimedialną.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez wykonanie ćwiczeń z części „Sprawdź się”.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa:

• W formie notatki sporządź instrukcję przeprowadzenia zadania buforowania w wybranym przez siebie oprogramowaniu GIS.

Wskazówki metodyczne: sprawdzenie na przykładach poszczególnych funkcjonalności programu QGIS może odbywać się w grupach (np. jedna grupa sprawdza np. funkcję buforowanie, druga grupa sprawdza opcję przycinanie).