Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Głowa państwa we współczesnych republikach

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

2) analizuje sposób wyboru i charakteryzuje formę (jednoosobowa lub kolegialna) głowy państwa we współczesnych republikach; odróżnia prerogatywy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej od innych jego uprawnień.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje sposób wyboru głowy państwa we współczesnych republikach;

• charakteryzuje formę jednoosobowej i kolegialnej głowy państwa;

• analizuje uprawnienia Prezydenta RP;

• odróżnia prerogatywy Prezydenta RP od innych jego uprawnień.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• rybi szkielet;

• dyskusja;

• analiza materiałów źródłowych;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Lekcja odwrócona. Podczas poprzednich zajęć uczniowie zostali podzieleni na pięć grup. Zadaniem poszczególnych grup było zapoznanie się ze sposobem wybierania prezydenta:

• grupa I – w Bułgarii;

• grupa II – w Stanach Zjednoczonych;

• grupa III – w Grecji;

• grupa IV – we Włoszech;

• grupa V – ma porównać model prezydentury jednoosobowej i kolegialnej.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

Faza realizacyjna

1. Przypomnienie wiadomości na temat pozycji ustrojowej głowy państwa we współczesnych republikach. Uczniowie wspólnie (na tablicy) tworzą rybi szkielet – pozycja ustrojowa głowy państwa. Główne zagadnienie wpisują w „głowie” szkieletu, większe uprawnienia (np. stoi na czele państwa) „ości” uzupełniają kategoriami kompetencji głowy państwa (np. reprezentuje państwo na zewnątrz, polityka zagraniczna).

2. Jak wybieramy głowę państwa? Każda z czterech grup prezentuje efekty swoich poszukiwań na temat elekcji prezydenta w Bułgarii, USA, Grecji i Włoszech. Omawia zasadnicze aspekty przebiegu wyborów, w każdym z omawianych państw procedura jest inna:

• Bułgaria – wybory powszechne;

• USA – wybory pośrednie;

• Grecja – wybory przeprowadzane przez parlament;

• Włochy – wybory przeprowadzane przez poszerzony parlament.

3. Każda z grup przedstawia, kto może zostać prezydentem i ile trwa kadencja głowy państwa.

4. Grupa V przedstawia porównanie modelu prezydentury jednoosobowej i kolegialnej. Dyskusja na temat, który z modeli jest lepszy dla państwa.

5. Analiza pozycji głowy państwa w Rzeczypospolitej Polskiej oraz przysługujących jej kompetencji.

6. Omówienie kompetencji Prezydenta RP z podziałem na:

• sprawy zagraniczne;

• bezpieczeństwo i obronność państwa;

• klasyczne uprawnienia głowy państwa;

• uprawnienia w stosunku do parlamentu;

• uprawnienia w stosunku do rządu;

• uprawnienia w stosunku do władzy sądowniczej;

• kompetencje ustrojowe;

• kompetencje kreacyjne i organizacyjne.

7. Analiza schematu interaktywnego poświęconego prerogatywom Prezydenta RP.

8. Rozwiązanie ćwiczeń z bloku „Sprawdź się”. Osoby chętne mogą zaprezentować swoje rozwiązania.

Faza podsumowująca

1. Dyskusja na temat pozycji głowy państwa w Rzeczypospolitej Polskiej. Podsumowanie zajęć.

Praca domowa:

Napisz wypracowanie na temat: „Monarcha jako głowa państwa – kompetencje, sposób elekcji i uprawnienia”.

Materiały pomocnicze:

Krzysztof Szczucki, Uprawnienia prezydenta a oczekiwania wyborców, rp.pl.

Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., prawo.sejm.gov.pl.

Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki, libr.sejm.gov.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Schemat z prerogatywami Prezydenta RP można zastosować przy lekcji powtórzeniowej z ustroju RP.