Scenariusz

Autor

Learnetic

Temat zajęć

Słoń a sprawa polska – Polacy pod zaborami

Grupa docelowa

szkoła podstawowa klasa 8, gimnazjum klasa 3

Ogólny cel kształcenia:

Uczeń charakteryzuje sytuację Polaków w poszczególnych zaborach oraz opisuje postawy Polaków wobec działań zaborców w drugiej połowie XIX wieku.

Kształtowane kompetencje ogólne:

porozumiewanie się w języku ojczystym,
umiejętność uczenia się,
kompetencje społeczne i obywatelskie,
świadomość i ekspresja kulturalna.

Cele (szczegółowe) operacyjne

Uczeń:

rozumie pojęcia germanizacja i rusyfikacja;
wie, czym była autonomia galicyjska;
wyjaśnia, jak zmieniła się polityka zaborców po powstaniu styczniowym;
uogólnia założenia pozytywizmu;
charakteryzuje różne metody walki o polskość;
rozróżnia pracę u podstaw i pracę organiczną;
opowiada historię dzieci z Wrześni;
zna postać Michała Drzymały, Hipolita Cegielskiego.

Metody/techniki kształcenia:

metody programowane: z wykorzystaniem e‑podręcznika, z użyciem multimediów;
metody problemowe: aktywizujące: dyskusja;
metody praktyczne: praca z tekstem źrodłowym;
metody podające: pogadanka, wykład.

Formy organizacji pracy

indywidualna
zbiorowa
grupowa

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

Czynności organizacyjne.

Czynności organizacyjne. Nauczyciel podaje temat i cele zajęć, zgodne z podstawą programową i etapem edukacyjnym.

Nauczyciel prosi uczniów, aby przypomnieli sobie, jakie skutki dotknęły Polaków po powstaniu listopadowym. Wspólnie z uczniami zapisuje na tablicy najważniejsze skutki i reperkusje powstania listopadowego. Następnie jedna wskazana osoba omawia przyczyny i okoliczności powstania styczniowego.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel informuje, że pierwsza część zajęć będzie dotyczyła sytuacji Polaków w poszczególnych zaborach po powstaniu styczniowym.

Nauczyciel zadaje uczniom pytania, jednocześnie informując, żeby nie odpowiadali na głos:

Czy lubią chodzić do szkoły?

Czy lubią język polski i historię?

Co by zrobili, gdyby ktoś zabronił im się uczyć?

Nauczyciel poleca uczniom, aby oglądając film szczególną uwagę zwrócili na metody wynarodowiania wśród dzieci i młodzieży szkolnej. Uczniowie oglądają fragmenty filmu od początku do końca sceny, w której Ania zgadza się na użycie uproszczenia, że w zaborze austriackim żyło się lepiej od pewnego momentu.

Nauczyciel nawiązując do pytań zadanych przed projekcją filmu, inicjuje dyskusję zadając dodatkowe pytania:
Czy warto się uczyć?
Po co uczymy się historii?
Czy znajomość języka ojczystego jest ważna?

Uczniowie dyskutują na temat roli nauczania języka polskiego i historii własnego kraju.

Następnie nauczyciel odczytuje uczniom krótki wierszyk:

„My z Tobą Boże rozmawiać chcemy,

lecz „Vater unser” nie rozumiemy

i nikt nie zmusi nas Ciebie tak zwać,

boś Ty nie Vater, lecz Ojciec nasz”.

Zadaje uczniom pytania: Czego dotyczy wiersz? Kiedy mógł powstać? I kto może być jego autorem?

Uczniowie rozwiązują zadania oznaczone numerami 1‑5 w celu utrwalenia wiadomości. Po ich wykonaniu podają odpowiedzi i wspólnie z nauczycielem omawiają rozwiązanie zadań.

Nauczyciel informuje uczniów, że druga część filmu będzie dotyczyła oporu Polaków i walki z germanizacją, i rusyfikacją.

Przed projekcją kolejnego fragmentu filmu nauczyciel prosi uczniów, aby zwrócili szczególną uwagę na działalność Polaków w zaborze pruskim.

Uczniowie oglądają fragment filmu. Od słów narratora: nasilenie antypolskiej polityki w zaborze pruskim i rosyjskim (…) do końca.

Po zakończeniu projekcji, nauczyciel pyta uczniów, czy zwrócili uwagę na szczególny sposób postępowania Polaków w zaborze pruskim? Kieruje wypowiedziami uczniów w taki sposób, aby położyli nacisk na fakt, że Polacy starali się walczyć z zaborcą legalnie. Przypomina im wspomnianą w pierwszej części filmu postać Michała Drzymały.

Następnie nauczyciel w formie wykładu opowiada uczniom o Uniwersytecie Latającym. Tłumaczy, co kryje się pod tym sformułowaniem i skąd pochodzi jego nazwa.

Uczniowie rozwiązują zadania oznaczone numerami 6‑10 w celu utrwalenia wiadomości. Po ich wykonaniu podają odpowiedzi i wspólnie z nauczycielem omawiają rozwiązanie zadań.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel inicjuje pogadankę podsumowującą lekcję wykorzystując do tego ostatnią stronę Podsumowanie. Uczniowie formułują wnioski z lekcji, oceniając w jakim stopniu opanowali cele zakładane na początku lekcji.

Praca domowa

Korzystając z różnych źródeł, dowiedz się jakie były losy Twojej miejscowości w czasie zaborów. Czy zdarzały się niespotykane przejawy obrony polskości, a może przeciwnie większość ludzi popierała ideę lojalizmu?

mf71ca785dc8f1170_1519378789093_0

Metryczka

Tytuł

Słoń a sprawa polska- Polacy pod zaborami

Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego w‑materiał się odnosi

Słoń a sprawa polska

Przedmiot

historia

Etap edukacyjny

szkoła podstawowa, gimnazjum

Podstawa programowa

23. Formy walki o niepodległość. Uczeń:

3) omawia, na wybranym przykładzie, walkę o język polski w nauczaniu

Nowa podstawa programowa

XXIV. Ziemie polskie pod zaborami w II połowie XIX i napoczątku XX wieku. Uczeń:

1) wyjaśnia cele i opisuje metody działań zaborców wobec mieszkańców ziem dawnejRzeczypospolitej– rusyfikacja,germanizacja(Kulturkampf),autonomia galicyjska;

2) opisuje postawy społeczeństwa polskiego w stosunku d ozaborców – trójlojalizm, praca organiczna, ruch spółdzielczy;

Kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 18.12.2006 w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie:

1) porozumiewanie się w języku ojczystym,

5) umiejętność uczenia się,

6) kompetencje społeczne i obywatelskie,

8) świadomość i ekspresja kulturalna.

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia