Imię i nazwisko autora:

Ewelina Kędzierska

Przedmiot:

fizyka

Temat zajęć:

Wyznaczanie kąta granicznego w oparciu o prawo załamania światła

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
2) posługuje się materiałami pomocniczymi, w tym tablicami fizycznymi i chemicznymi oraz kartą wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych;
14) przeprowadza obliczenia i zapisuje wynik zgodnie z zasadami zaokrąglania oraz zachowaniem liczby cyfr znaczących wynikającej z dokładności pomiaru lub z danych.
IX. Fale i optyka. Uczeń:
5) opisuje zjawiska jednoczesnego odbicia i załamania światła na granicy dwóch ośrodków różniących się prędkością rozchodzenia się światła; opisuje działanie światłowodu jako przykład wykorzystania zjawiska całkowitego wewnętrznego odbicia.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
2) posługuje się materiałami pomocniczymi, w tym tablicami fizycznymi i chemicznymi oraz kartą wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych;
16) przeprowadza obliczenia i zapisuje wynik zgodnie z zasadami zaokrąglania oraz zachowaniem liczby cyfr znaczących wynikającej z dokładności pomiaru lub z danych.
X. Fale i optyka. Uczeń:
6) stosuje prawo odbicia i prawo załamania fal na granicy dwóch ośrodków; posługuje się pojęciem współczynnika załamania ośrodka; oblicza kąt graniczny.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. formułuje prawo odbicia i załamania światła,

2. wyjaśnia, czym jest kąt graniczny,

3. wyznacza kąt graniczny w oparciu o prawo załamania światła,

4. wykorzystuje zdobyte informacje i umiejętności do rozwiązywania zadań rachunkowych.

Strategie nauczania

IBSE

Metody nauczania

merytoryczna dyskusja wprowadzająca, obserwacja, podsumowująca rozmowa kierowana

Formy zajęć:

dyskusja grupowa,praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

tablica multimedialna / rzutnik

Materiały pomocnicze:

-

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Pierwszym celem, jak i kluczowym aspektem działań nauczyciela, jest wprowadzenie do tematu i zaciekawienie uczniów poprzez odniesienie do życia codziennego, np. opowiedzenie im o tym, gdzie w przyrodzie mogą spotkać się ze zjawiskiem całkowitego wewnętrznego odbicia światła. Uczeń, po takim wstępie, powinien wiedzieć, że nie uczy się o czymś, co jest oderwane od rzeczywistości.
Następnie, nauczyciel ma za zadanie rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów w kontekście realizowanego tematu oraz nawiązanie do tej wiedzy w merytorycznej dyskusji wprowadzającej. W tej części powinien sprowokować uczniów do tego, by przypomnieli sobie podstawowe informacje na temat rozchodzenia się światła. Należy tutaj spytać uczniów o zjawiska, którym ulega promień świetlny w trakcie propagacji oraz prawa fizyczne, które rządzą tymi sytuacjami. Szczególną uwagę warto zwrócić na prawo odbicia i załamania światła.

Faza realizacyjna:

• Konstruowanie wiedzy z zakresu nowego tematu:

– nauczyciel mówi uczniom o tym, że światło propagując się w ośrodku o większym bezwzględnym współczynniku załamania dotrze do ośrodka, dla którego ten współczynnik jest mniejszy, może pozostać w ośrodku pierwszym – podkreśla, iż zależy to od kąta padania,

– nauczyciel prosi uczniów o wymyślenie sytuacji granicznej dla wyżej wymienionego przypadku i zapisanie prawa załamania,

– uczniowie zapisują prawo załamania dla sytuacji granicznej,

– każdy uczeń (indywidualnie) zapisuje w zeszycie przekształcenie powyższego równania tak, by wyznaczyć z niego kąt padania,

– nauczyciel, po tym jak uczniowie ukończą zadanie, prosi jednego z nich, by wykonał przekształcenie na tablicy,

– jeden z uczniów wykonuje na tablicy zadane działanie matematyczne, pozostali sprawdzają poprawność wykonania zadania,

– nauczyciel sprawdza, czy uczeń wykonał prawidłowo zadanie, poprawiając ewentualne błędy.

• Rekonstruowanie wiedzy uczniów poprzez wspólne wykonanie dołączonych do materiału ośmiu zadań sprawdzających.

Faza podsumowująca:

Przeprowadzenie rozmowy, podczas której uczniowie będą odpowiadali na krótkie pytania dotyczące materiału przedstawionego na bieżącej lekcji.

Praca domowa:

Ponowne zapoznanie się uczniów z filmem‑samouczkiem w celu utrwalenia omawianych zagadnień.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Jeśli w sali lekcyjnej znajduje się tablica multimedialna lub rzutnik, film samouczek może być obejrzany w trakcie zajęć. Po jego obejrzeniu uczniowie powinni samodzielnie spróbować wykonać podobne zadanie. Mogą w tym celu samodzielnie zaproponować modyfikację jego treści.