Autor: Sebastian Rajewicz

Przedmiot: Historia

Temat: Związek Morski – imperium Ateńczyków

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

III. Świat starożytnych Greków.

Uczeń:

3) opisuje różne formy ekspansji w świecie greckim (kolonizację grecką i fenicką, wojny grecko‑perskie i ekspansję Aleksandra Macedońskiego);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcia Związek Morski, foros, symmachia, arche;

• charakteryzuje transformację Związku od sojuszu wojskowego do imperium ateńskiego;

• ocenia postawę Ateńczyków względem sojuszników.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza).

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Faza wprowadzająca:

1. Prezentacja przez nauczyciela tematu oraz celów zajęć, omówienie z uczniami kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel prosi chętnego ucznia lub uczennicę o wyjaśnienie terminu Związek Hellenów. Następnie zapowiada uczniom, że będą się uczyć o Związku Delijskim, zwanym też Morskim albo Ateńskim. Pyta uczniów: Co możemy powiedzieć o tym związku na podstawie samej jego nazwy? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje, prowadzący informuje uczniów, że to nazwa nadana przez historyków współczesnych. W starożytności mówiono o tym związku „Ateńczycy i ich sojusznicy”.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przedstawia okoliczności objęcia przez Ateńczyków przewodnictwa nad Grekami (sprawa Pauzaniasza, plus Ateny to państwo morskie, Sparta – lądowe). Opisuje cel powstania Związku. Podkreśla, że wszystkie państwa dołączyły do Związku dobrowolnie. Wprowadza termin phoros. Prosi uczniów o wykonanie ćwiczenia 4. Udziela uczniom informacji zwrotnej.

2. Nauczyciel informuje uczniów, że z czasem Związek przerodził się z sojuszu przeciw Persom w imperium ateńskie. Prosi uczniów o indywidualne zapoznanie się z mapą i opisanie tego procesu – wykonanie poleceń: Polecenie 1: Wyjaśnij, dlaczego Ateńczycy w zdecydowany sposób rozprawiali się z „buntownikami”? oraz Polecenie 2: „Na podstawie uzasadnij tezę, że politykę Ateńczyków można określić jako imperialną”. Określa czas na wykonanie przez uczniów zadania.

3. Po ustalonym czasie nauczyciel prosi jedną osobę o zaprezentowanie swoich odpowiedzi. Pozostali uczniowie mogą dopowiadać istotne według nich informacje, wspólnie z nauczycielem weryfikują poprawność wykonanego zadania.

4. Aby uzmysłowić uczniom stosunek sprzymierzeńców ateńskich do Ateńczyków, nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczenia 6. Udziela uczniom informacji zwrotnej.

5. Nauczyciel wskazuje na dwa przełomowe momenty w transformacji Związku od sojuszu wojskowego w imperium ateńskie: przeniesienie skarbca Związku z Delos do Aten i zawarcie pokoju Kalliasa. Pyta uczniów, dlaczego Ateńczycy zdecydowali się na ulokowanie skarbca w Atenach. Wybrany/Chętny uczeń lub uczennica przedstawiają swoją propozycję, następuje wspólne omówienie, nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej. Następnie prosi uczniów o wykonanie ćwiczenia 8, poświęconego pokojowi Kalliasa.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o pracę w parach i odniesienie się do tezy: Grecy, starając się wyswobodzić spod zależności od Persów, zamienili niewolę perską na ateńską. Wybrana para przedstawia swoje wnioski, nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź, udzielając uczniom informacji zwrotnej.

2. Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej ucznia oraz pracy klasy.

Praca domowa

Wykonaj pozostałe ćwiczenia.

Materiały pomocnicze

B. Bravo, E. Wipszycka, M. Węcowski, A. Wolicki, Historia starożytnych Greków, t. 2, Warszawa 2009.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapa może służyć jako wstęp do omówienia genezy wojny peloponeskiej. Wtedy uczniowie mogą się z nią zapoznać przed lekcją (lekcja odwrócona).