Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: …a tam wszystko było przesądzone. Powstanie w getcie warszawskim w reportażu Hanny Krall Zdążyć przed Panem Bogiem
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
interpretuje fragmenty Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall oraz zamieszczonych w e‑materiale tekstów historycznych i publicystycznych;
dyskutuje o postawach bojowników getta warszawskiego w odniesieniu do najważniejszych wartości uniweralnych (wolność, bohaterstwo, poświęcenie życia, decyzja o samobójstwie);
charakteryzuje rolę pamięci i upamiętniania w historii narodu i kraju;
w swoich wypowiedziach stosuje słownictwo oceniające i wartościujące; rzeczowo uzasadnia swoje zdanie.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona klasa;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi chętnych uczniów o przygotowanie prezentacji na podstawie informacje zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Wszystkim uczniom poleca, by przeczytali teksty z tej sekcji.
Faza wprowadzająca:
Wyświetlenie na tablicy treści zawartych w sekcji „Wprowadzenie”. Przedstawienie uczniom tematu oraz celów lekcji, a następnie określenie kryteriów sukcesu.
Uczniowie, którzy zgłosili chęć przygotowania prezentacji, przedstawiają ją, a pozostali, wraz z nauczycielem, komentują jej związek z tematem lekcji. Uczniowie mogą notować interesujące i ważne informacje. Nauczyciel ocenia pracę uczniów, którzy przygotowali prezentacje.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel prosi uczniów, aby, w parach, zapoznali się ze zdjęciami z galerii interaktywnej, a następnie wykonali polecenie 1 w galerii. To ćwiczenie wprowadzające w dalszą część lekcji, którą będzie dyskusja o uniwersalnych wartościach. Nauczyciel prosi kilkoro uczniów o przedstawienie ich stanowiska w kwestii utrwalania i oglądania tragicznych wydarzeń na fotografii. Punktem odniesienia jest fotografia chłopca z uniesionymi rękami pochodząca z archiwum J. Stroopa.
Następnie uczniowie, w 4‑osobowych grupach, ustalają odpowiedzi do ćw. 1‑4 z sekcji „Sprawdź się”. Po upływie wyznaczonego czasu prezentują efekty swojej pracy służacej analizie formalnej fragmentów Zdążyć przed Panem Bogiem H. Krall.
Uczniowie przystępują do indywidulnej pracy nad ćw. 5 i 6 z sekcji „Sprawdź się”. Następnie nauczyciel rozpoczyna i moderuje dyskusję na temat postaw powstańców z warszawskiego getta. Punktem odniesienia są najważniejsze wartości uniwersalne (wolność, bohaterstwo, decyzja o udziale w walce skazanej na niepowodzenie, odpowiedzialność za drugiego człowieka, decyzja o odebraniu sobie życia). Nauczyciel powinien podkreślić, że ocena decyzji podejmowanych przez ludzi, którzy znaleźli się w ekstremalnej sytuacji, nie powinna być arbitralna.
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania lekcji nauczyciel prosi, aby uczniowie odnieśli się do pytania z ćw. 8: Jarosław Makowski, filozof i publicysta, sugeruje odwrócić opinię Theodora Adorno, niemieckiego filozofa, iż pisanie poezji po Auschwitz jest barbarzyństwem i zadać pytanie: „dlaczego po Auschwitz z taką łatwością piszemy wiersze”?, a następnie podsumowuje dyskusję.
Praca domowa:
Wykonaj zadanie domowe z e‑materiału.
Materiały pomocnicze:
Władysław Bartoszewski, Marek Edelman, I była dzielnica żydowska w Warszawie, Warszawa 2010.
Witold Sienkiewicz, Atlas historii Żydów polskich, Warszawa 2010.
Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem, Warszawa 2018.
Materiały Żydowskiego Instytutu Historycznego.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą wykorzystać galerię interaktywną do powtórki przed maturą.