Imię i nazwisko autora:

Andrzej Kajetan Wróblewski

Włodzimierz Natorf

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Współczesny wizerunek Isaaca Newtona – idol czy dinozaur?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia - wymagania ogólne:
III. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych, w tym tekstów popularnonaukowych.
Zakres rozszerzony. Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
17) przedstawia wybrane informacje z historii odkryć kluczowych dla rozwoju fizyki;
18) przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii;
II. Mechanika. Uczeń:
13) stosuje zasady dynamiki do opisu zachowania się ciał.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. przedstawi najważniejsze odkrycia i dokonania Newtona.

2. przedstawi argumenty za tym, że genialny naukowiec może jednocześnie pełnić ważne role społeczne, niezwiązane bezpośrednio z nauką.

3. określi usytuowanie czasu, w którym żył Newton na tle wybranych wydarzeń historycznych, w tym z historii odkryć naukowych.

4. przeanalizuje i zinterpretuje wkład Newtona w powstanie nowoczesnej fizyki.

5. pozna, przedstawi i oceni argumenty dotyczące współczesnej oceny postaci, jaką był Isaac Newton.

Strategie nauczania:

Odwrócona klasa.

Metody nauczania:

Debata uczniowska, analiza pomysłów.

Formy zajęć:

Praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

Co najmniej jeden komputer z dostępem do internetu; smartfony lub tablety uczniów.

Materiały pomocnicze:

Audiobook z e‑materiałem „Kim był Isaac Newton?”.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Na poprzedniej lekcji nauczyciel prosi uczniów, by zapoznali się w domu z całą zawartością niniejszego e‑materiału oraz rozwiązali zaproponowane im zadania. Jednocześnie nauczyciel zapowiada organizację i temat lekcji właściwej.

Lekcja właściwa rozpoczyna się od omówienia zadań, których rozwiązanie sprawiło uczniom problemy (jeśli takie wystąpiły).

Nauczyciel odtwarza fragment audiobooka, w którym mowa jest o „słynnym pytaniu 31. w traktacie 'Optyka'”. Zleca pięciu kilkuosobowym grupom uczniów, by każda odszukała w Internecie krótką definicję jednego z metodologicznych podejść: idealizm, racjonalizm, redukcjonizm, strukturalizm, atomizm. Każda grupa przygotowuje i wygłasza krótką wypowiedź, w której zawrze przedstawienie tej definicji i ocenę, czy przystaje ona do opisu zawartego w wysłuchanym fragmencie.

Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi wszystkich grup. Wskazuje przy tym, że takie poglądy jak w „pytaniu 31.” pozostają aktualne po dziś dzień, choć często w zmienionym ujęciu.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel dzieli losowo klasę na dwie grupy. Jedna w debacie winna bronić tezy „Newton idolem”, druga zaś tezy „Newton dinozaurem”; obie tezy w odniesieniu do współczesności.

W trakcie debaty nauczyciel dba o właściwą jej formę i poziom argumentacji. Poprzez krótkie wypowiedzi zapewnia trzymanie się tematu, wykorzystanie wiadomości z e‑materiału i realizację celów operacyjnych lekcji. Dokonuje krótkiego podsumowania debaty.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel przedstawia uczniom cztery pierwsze cele operacyjne lekcji. Uczniowie wskazują, dla każdego celu, w jakim stopniu został on osiągnięty dzięki domowej pracy z e‑materiałem, a w jakim stopniu został osiągnięty dzięki poszczególnym ogniwom lekcji.

Praca domowa:

Zainteresuj kogoś ze znajomych lub kogoś z rodziny problematyką poruszoną na lekcji. Poproś tę osobę o krótką wypowiedź na ten temat. W kilkuzdaniowej wypowiedzi pisemnej przedstaw podobieństwa i różnice pomiędzy poglądami własnymi a poglądami tej osoby.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Audiobook może być wykorzystany we fragmencie dowolnej lekcji, traktującej o zagadnieniach, odkryciach, które są dziełem Newtona. Wtedy pełni rolę krótkiej ilustracji postaci i jej dokonań.