Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Jaki wpływ na kształtowanie się systemu partyjnego ma sposób powoływania przedstawicieli?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VII. Rywalizacja o władzę.

Uczeń:

10) porównuje typy systemów wyborczych i analizuje ich wpływ na systemy partyjne; porównuje systemy wyborcze obowiązujące w wyborach w Rzeczypospolitej Polskiej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje różne typy systemów wyborczych;

• analizuje relacje między systemem wyborczym a reprezentacją obywateli w parlamencie;

• ocenia wzajemne relacje, wskazują na zależności w systemie większościowym i proporcjonalnym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja za i przeciw;

• analiza tekstu źródłowego.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Zapoznanie z tematem i celami lekcji.

2. Uczniowie proszeni są o zdefiniowanie pojęć system partyjny i system wyborczy.

3. Po przypomnieniu (zbudowaniu definicji) uczniowie analizują teksty na temat relacji między oboma systemami.

Faza realizacyjna

1. Klasa zostaje podzielona na dwie grupy i poinformowana, że ma się przygotować do dyskusji na temat wpływu systemu wyborczego na system partyjny. Zadanie pierwszej grupy polega na przygotowaniu argumentów za znalezieniem tych wpływów, a drugiej – przeciw.

2. Nauczyciel udziela też wskazówki, że oponenci, przygotowując się do dyskusji, mogą korzystać z abstraktu lub innych źródeł internetowych lub sięgnąć po argumenty do tekstów źródłowych lub filmu. Uczniowie mogą je twórczo rozwijać i szukać własnych argumentów. Nauczyciel określa czas na przygotowanie.

3. Przed rozpoczęciem dyskusji nauczyciel ustala z uczniami zasady, według których będzie ona prowadzona. Przykładowo, że nie należy przerywać wypowiedzi innych uczestników, trzeba przestrzegać czasu wyznaczonego na wypowiedź itp.

4. Uczniowie dyskutują, przedstawiając na zmianę argumenty za i przeciw. Wybrana osoba proszona jest o moderowanie dyskusji. Nauczyciel czuwa nad jej przebiegiem.

Faza podsumowująca

1. Po odbytej dyskusji nauczyciel prosi jednego lub kilku uczniów o jej podsumowanie. Jeśli to potrzebne, uzupełnia informacje. Następnie uczniowie proszeni są o zastanowienie się, jakie teraz jest ich stanowisko wobec wpływu systemu wyborczego na system partyjny, które argumenty ich przekonały.

2. Zaczyna się głosowanie: kto jest za istnieniem tego wpływu, a kto przeciw. W zależności od wyniku głosowania nauczyciel wskazuje zwycięską grupę, której argumenty były bardziej przekonujące.

Praca domowa:

Uczniowie są proszeni o przygotowanie przykładu państwa, w którym ich zadaniem można potwierdzić zwycięską tezę podczas lekcji.

Materiały pomocnicze:

Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut, Leksykon politologii, Wrocław 2004.

Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut, Demokracje zachodnioeuropejskie, Wrocław 2008.

Błażej Choroś, Paradoksy brytyjskiego systemu wyborczego, [w:] Antynomie polityczności: artykuły, eseje i szkice dedykowane Profesor Barbarze Goli, red. Kamil Minker, Lech Rubisz, Opole 2013.

Dieter Nohlen, Prawo wyborcze i system partyjny. O teorii systemów wyborczych, Warszawa 2004.

Katarzyna Sobolewska‑Myślik, Partie i systemy partyjne we współczesnym świecie, Warszawa 2004.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film może zostać użyty jako wstęp do dyskusji.