Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Joanna Kalinowska

Przedmiot: Historia 2022, Historia

Temat: Jak doszło do powstania pierwszych cywilizacji?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
II. Pradzieje i historia starożytnego Wschodu. Uczeń:
2) porównuje uwarunkowania geograficzne rozwoju cywilizacji na Bliskim i Dalekim Wschodzie;
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
II. Pradzieje i historia starożytnego Wschodu. Uczeń:
1) wymienia najważniejsze cywilizacje starożytnego Bliskiego Wschodu (Sumerowie, Babilon, Egipt, Persja) oraz przedstawia ich wkład do kulturowego dziedzictwa ludzkości;
Zakres rozszerzony
II. Pradzieje i historia starożytnego Wschodu. Uczeń:
2) wyjaśnia konsekwencje wprowadzenia rolnictwa, hodowli i przejścia do osiadłego trybu życia;
3) charakteryzuje organizację państw i strukturę społeczeństw w cywilizacjach starożytnego Dalekiego Wschodu.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wyjaśnia znaczenie terminu rewolucja neolityczna oraz cywilizacja;

  • wskazuje regiony świata, w których powstały pierwsze cywilizacje, oraz opisuje te cywilizacje;

  • porównuje i opisuje cechy wspólne rozwoju cywilizacji na Bliskim i Dalekim Wschodzie.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Jak doszło do powstania pierwszych cywilizacji?”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

  2. Chętni/wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Mogą podzielić się zakresem tematycznym, tzn. każda osoba przygotowuje jeden z wskazanych tematów:

  • cywilizacja dolin Tygrysu i Eufratu:

  • cywilizacja doliny Nilu;

  • cywilizacja doliny Indusu:

  • cywilizacja dolin Huang He i Jangcy.

Nauczyciel służy wsparciem merytorycznym, uczniowie mogą wykorzystać do prezentacji także inne źródła informacji oprócz e‑materiału.

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć.

  2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Czym jest cywilizacja? Jak rozumiecie to pojęcie? W jaki sposób powstały pierwsze cywilizacje? Ocghotnicy lub wskazane osoby udzielają odpowiedzi, nauczyciel uzupełnia je w razie konieczności.

  2. Prezentacje uczniów. Wybrani przed lekcją uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Mogą przedstawiać je według kolejności ustalonej między sobą albo zgodnie ze wskazaniem prowadzącego lekcję. Po prezentacjach natsępuje wspólne omówienie wystąpień, ze szczególnym uwzględnieniem przez nauczyciela mocnych stron propozycji ucznia.

  3. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Uczniowie w zespołach dwuosobowych zapoznają się z filmami oraz poleceniem nr 2 - „Zapoznaj się z nagraniem i wyjaśnij, dlaczego osada w Çatal Hüyük jest tak interesującym stanowiskiem archeologicznym dla naukowców badających zagadnienie rewolucji neolitycznej”. Przygotowują w parach odpowiedź, wybrana / wylosowana para prezentuje swoją propozycję. Pozostali uczniowie mogą dopowiadać istotne ich zdaniem informacje.

  4. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie indywidualnie rozwiązują zadania od 1 do 6 na czas, od najłatwiejszych do trudniejszych. Nauczyciel na platformie śledzi postępy uczestników zajęć. Osoba, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa, a nauczyciel może nagrodzić ocenami za aktywność.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy do czterech uczniów. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „Pierwsze cywilizacje” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie. Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami, które wyrażają istotę myśli lub zagadnienia. Po wykonaniu pracy, w zależności od liczebności klasy i czasu, nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych lub wszystkich grup.

  2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć.

Praca domowa:

  1. Wykonaj polecenie nr 3 i 4 z sekcji „Film edukacyjny”.

  2. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

A. Krzemińska, Rewolucja neolityczna, „Niezbędnik Inteligenta” 1/2016, Jak zmieniamy Ziemię. Wynalazki, które wstrząsnęły światem, dodatek do magazynu „Polityka” 2016, nr 2.

W. Ashmore, R. SharerOdkrywanie przeszłości. Wprowadzenie do archeologii, Kraków 2008.

M. BrézillonEncyklopedia kultur pradziejowych, Warszawa 2001.

Historia świata. Starożytność, red. nacz. E. Wright, tł. Hanna Lisicka‑Michalska i in., Warszawa 1994.

Ilustrowana historia świata, pod red. G. Parkera, tł. J. Mikos, Poznań 1995.

Wskazówki metodyczne:

  • Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Film edukacyjny”, aby przygotować się do późniejszej pracy.