Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Choroby wirusowe człowieka – rodzaje zakażeń, profilaktyka i leczenie

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia typy zakażeń wywołanych przez wirusy;

• charakteryzuje drogi rozprzestrzeniania się wirusów;

• określa sposoby zapobiegania infekcjom wirusowym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• JIGSAW;

• analiza tekstu źródłowego.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się ze wstępem do e‑materiału.

2. Nauczyciel zadaje pytanie: „Dlaczego wirusy należą do pogranicza świata ożywionego i nieożywionego?”. Uczniowie wypisują argumenty, np.:

   • Cechy świadczące o przynależności do materii nieożywionej:

     • wirusy nie są w stanie namnażać się bez organizmu żywiciela;

     • nie mają budowy komórkowej.

   • Cechy organizmów żywych:

     • wirusy składają się ze związków organicznych występujących tylko w organizmach żywych (białka, lipidy, kwasy nukleinowe);

     • mają zdolność poruszania się;

     • są  podatne na bodźce.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli klasę na czteroosobowe grupy. Każdy członek zespołu otrzymuje inny zestaw zadań do opracowania, tak aby każda grupa pracowała nad całością materiału (zestawy A + B + C + D):

   • zestaw A – rodzaje zakażeń wirusowych;

   • zestaw B – patogeneza chorób wirusowych;

   • zestaw C – sposoby zarażania chorobami wirusowymi;

   • zestaw D – sposoby leczenia infekcji wirusowych.

2. Uczniowie samodzielnie opracowują otrzymane zadania w formie mapy myśli w oparciu o informacje zawarte w e‑materiale.

3. Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie zmieniają miejsce, tworząc grupy ekspertów. Dyskutują nad opracowanym materiałem, wyjaśniają niejasności oraz zastanawiają się, jak najlepiej przekazać innym uczniom przygotowane informacje.

4. Nauczyciel kontroluje pracę uczniów i w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości.

5. Uczniowie wracają do wcześniej utworzonych grup. Prezentują pozostałym członkom materiał, który opracowali i przedyskutowali w grupie ekspertów innych zagadnień/tematów. Dzięki tak poprowadzonemu zadaniu wszyscy uczniowie mogą opanować główne treści lekcji.

6. Uczniowie wymieniają się wiedzą zdobytą podczas pracy w grupie, przygotowując krótką notatkę w zeszytach.

7. Nauczyciel prosi o zapoznanie się z grafiką interaktywną, a następnie wykonanie związanych z nią poleceń.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel podsumowuje pracę grup.

2. Uczniowie odpowiadają na pytania podsumowujące lekcję, np.: „Jakie typy zakażeń wywołują wirusy?”, „Jakimi drogami mogą rozprzestrzeniać się wirusy?”, „W jaki sposób można zapobiegać infekcjom wirusowym?”.

Praca domowa

Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:

Grafika interaktywna powinna zostać zastosowana w fazie realizacyjnej lekcji. Można ją też wykorzystać w temacie dotyczącym chorób wirusowych człowieka.