Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Panna z mieszczańskiej kamienicy – charakterystyka wewnętrzna Elżbiety, bohaterki Granicy Zofii Nałkowskiej

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
5. dokonuje krytycznej selekcji źródeł;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
10. gromadzi i przetwarza informacje, sporządza bazę danych;
11. korzysta z zasobów multimedialnych, np. z: bibliotek, słowników on‑line, wydawnictw e‑book, autorskich stron internetowych; dokonuje wyboru źródeł internetowych, uwzględniając kryterium poprawności rzeczowej oraz krytycznie ocenia ich zawartość;
Lektura uzupełniająca
23) Zofia Nałkowska, Granica;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • uzupełnia mapę myśli, wpisując jak najwięcej nazw uczuć i emocji, których mogła doświadczać Elżbieta Biecka;

  • wyjaśnia związek pomiędzy postacią Elżbiety Bieckiej a ewolucją sposobu kreowania bohaterek kobiecych w powieściach Zofii Nałkowskiej;

  • charakteryzuje relacje Elżbiety z matką oraz ciotką, Cecylią Kolichowską;

  • redaguje wypowiedź, w jaki sposób młodzieńcza miłość do rotmistrza Awaczewicza wpłynęła na sposób postrzegania miłości przez Elżbietę;

  • uzasadnia, który obraz koresponduje z z kreacją postaci Elżbiety Bieckiej;

  • redaguje rozprawkę.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • linia chronologiczna.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zbierają informacje na temat życia i twórczości Zofii Nałkowskiej. Czytają w tym celu wiadomości z sekcji „Przeczytaj” oraz korzystają z innym źródeł informacji. Przygotowują również materiał ilustracyjny (zdjęcia, cytaty z dzieł), który zostanie wykorzystany na lekcji podczas tworzenia linii chronologicznej.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał „Panna z mieszczańskiej kamienicy – charakterystyka wewnętrzna Elżbiety, bohaterki Granicy Zofii Nałkowskiej”. Przybliża uczniom temat i cele lekcji. Określa kryteria sukcesu.

  2. Na podstawie informacji zebranych przed lekcją uczniowie tworzą linię chronologiczną, w której zamieszczą najważniejsze punkty biografii Zofii Nałkowskiej ze szczególnym uwzględnieniem poglądów pisarki na rolę kobiety w społeczeństwie. Należy również zwrócić uwagę na kreacje postaci kobiecych w wybranych utworach.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z testami z sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj” (już bez biogramu Zofii Nałkowskiej). Następnie prosi uczniów o udzielenie odpowiedzi na pytania:
    - Jak krytyk literacki Ludwik Fryde określił bohaterkę Granicy? Jak sądzisz, dlaczego?
    - Czym jest uwarunkowany sposób kreacji postaci kobiecych w utworach Zofii Nałkowskiej?
    - Dlaczego referat Nałkowskiej Uwagi o etycznych zadaniach ruchu kobiecego określono jako skandaliczny?
    - Jak zmieniał się wizerunek kobiet w twórczości Zofii Nałkowskiej?

  2. Praca z multimedium. Nauczyciel głośno prezentuje nagranie z sekcji „Audiobook”. Uczniowie dobierają się w pary i wspólnie wykonuję oba polecenia z sekcji. Nauczyciel wybiera chętną osobę i sprawdza poprawność odpowiedzi.

  3. Uczniowie w 4‑osobowych zespołach, w jak najkrótszym czasie, wykonują ćwiczenia 1‑6 z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel informuje ich, że praca grup zostanie oceniona.

  4. Ćwiczenia 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się” uczniowie wykonują indywidualnie, a po upływie wyznaczonego czasu, pod kierunkiem nauczyciela, konfrontują swoje odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Do podsumowania lekcji nauczyciel może wykorzystać ćw. 9 z sekcji „Sprawdź się” - prosi uczniów o jego wykonanie i przygotowanie się do ustnej wymiany poglądów.

  2. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje pytanie:
    Jaką osobą była Elżbieta Biecka?
    Prosi uczniów o krótkie podsumowanie wiadomości z lekcji.

Praca domowa:

  1. Zastanów się, czy Elżbietę Biecką można postrzegać w kategoriach bohaterki tragicznej. Rozważ, na ile jej los był zdeterminowany przez status społeczny i płeć, a na ile sama miała wpływ na swoje życie. Zapisz swoje spostrzeżenia w formie rozprawki.

Materiały pomocnicze:

  • Lucyna Marzec, Spór o „Granicę” Zofii Nałkowskiej, Poznań 2019.

  • Sztuka powieściopisarska Nałkowskiej. (Lata 1935‑1954), Ewa Frąckowiak‑Wiegandtowa, Wrocław‑Warszawa‑Kraków‑Gdańsk 1975.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się