Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Ludwik XIII i kardynał Richelieu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

XVII. Europa w XVI–XVII w.

Uczeń:

1) przedstawia drogę do nowego modelu monarchii europejskich w epoce nowożytnej, z uwzględnieniem charakterystyki i oceny absolutyzmu francuskiego;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje, w jaki sposób Ludwik XIII rozpoczął swoje rządy i jaką rolę odgrywało w nich jego otoczenie;

• wyjaśnia, jakimi pobudkami kierował się katolicki kardynał Richelieu w konfrontacji z francuskimi protestantami i czy religia miała w niej znaczenie;

• ocenia działalność kardynała Richelieu i to, czy rzeczywiście „racja stanu” była jej najważniejszym wyznacznikiem;

• charakteryzuje, w jaki sposób budowano podstawy francuskiego absolutyzmu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej?

Faza realizacyjna:

1. Metoda jigsaw. Uczniowie odliczają do trzech. Łączą się w zespoły według przydzielonych numerów. Każda grupa opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:

• Grupa 1 – Zbyt młody, by samodzielnie rządzić;

• Grupa 2 – Rozprawa z hugenotami;

• Grupa 3 – Państwo absolutne Richelieugo oraz Kosztowne decyzje.

Po zakończeniu pracy uczniowie zmieniają zespoły tak, by w każdym znalazła się przynajmniej jedna osoba z poprzednich grup. Uczniowie dzielą się wiedzą zdobytą wcześniej i uczą się od siebie nawzajem. Chętne/wybrane osoby omawiają przydzielone zagadnienia. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

3. Praca z multimedium. Nauczyciel poleca uczniom, aby zapoznali się ze schematem, a następnie wykonali polecenie 1, opisując, w jaki sposób kardynał Richelieu rozumiał termin racja stanu. Uczniowie dzielą się na grupy i opracowują odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

4. W kolejnym kroku uczniowie wykonują polecenie 2, tym razem pracując w parach. Podobnie jak w przypadku pierwszego polecenia, także i teraz prezentacji dokonuje wybrana dwójka uczniów, a pozostałe pary odnoszą się do jej propozycji.

5. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia nr 1‑4, pracując na tekstach źródłowych. Sprawdzają rozwiązanie z innym uczniem i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

6. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenia nr 5‑8. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.

Faza podsumowująca:

1. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Opracuj podsumowanie tematu „Ludwik XIII i kardynał Richelieu” w formie pytań do krzyżówki.

Materiały pomocnicze:

Baszkiewicz J., Richelieu, Warszawa 1984.

Baszkiewicz J., Historia Francji, Wrocław 1999.

Gaxotte P., Ludwik XIV, Warszawa 1984.

Kersten A., Historia powszechna. Wiek XVII, Warszawa 1984.

Mikulski K., Wijaczka J., Historia powszechna. Wiek XVI‑XVIII, Warszawa 2012.

Wielka historia świata. Tom 6., S. Grzybowski, Narodziny świata nowożytnego 1453‑1605, Warszawa 2005.

Wielka historia świata. Tom 7, Świat w XVII w., red. A. Podraza, Warszawa 2005.

Wójcik Z., Historia powszechna XVI‑XVII w., wyd. XII, Warszawa 2012.

Wyczański A., Historia powszechna. Wiek XVI, Warszawa 1987.

Pomian R., Wojna, absolutyzm, modernizacja, rewolucja, „Mówią Wieki” 10/1992.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie na podstawie sekcji „Schemat” przygotowują prezentację multimedialną będącą podsumowaniem lekcji.