Scenariusz lekcji

Autor: Daria Reczyńska

Przedmiot: biologia

Temat: Funkcje makro- i mikroelementów w roślinie.

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• klasyfikuje niezbędne dla roślin pierwiastki;

• wyjaśnia funkcje mikro- i makroelementów;

• omawia źródła, z których rośliny pobierają mikro- i makroelementy;

• wyjaśnia skutki niedoboru wybranych pierwiastków w roślinie;

• charakteryzuje najczęstsze choroby roślin spowodowane brakiem mikroelementów;

• wyjaśnia rolę nazwożenia roślin.

Strategie nauczania:

• nauczanie wyprzedzające;

• odwrócona klasa;

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• burza mózgów;

• praca z materiałem źródłowym z e‑podręcznika;

• mapa myśli;

• drzewo decyzyjne;

• dyskusja;

• ćwiczenia interaktywne.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• schemat drzewa decyzyjnego (zob. materiał pomocniczy do pobrania);

• materiały dotyczące pierwiastków niezbędnych do życia roślin – artykuły naukowe, wycinki z gazet i poradników ogrodniczych;

• szary papier;

• flamastry.

Przed lekcją

Nauczyciel dzieli uczniów na siedem grup. Każdej przypisuje inny region pochodzenia roślin uprawnych:

• grupa I – Azja Wschodnia i Południowo‑Wschodnia;

• grupa II – Azja Zachodnia i Południowo‑Zachodnia;

• grupa III – Indie;

• grupa IV – Afryka;

• grupa V – Europa i Syberia;

• grupa VI – Ameryka Północna i Południowa;

• grupa VII – Ameryka Środkowa.

Uczniowie na podstawie książki Zbigniewa Podbielkowskiego pt. „Szata roślinna Ziemi” wyszukują gatunki roślin najczęściej uprawiane w przypisanym regionie. Na podstawie map i atlasów znajdują informacje na temat warunków glebowych oraz klimatycznych w danym regionie. Następnie szukają artykułów naukowych, wycinków z gazet czy informacji w poradnikach ogrodniczych na temat uprawy roślin z przydzielonego regionu.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozpoczyna burzę mózgów, mówiąc: „Ludzie potrzebują dostarczania składników odżywczych w formie pokarmu. Jak już wiecie, rośliny wytwarzają związki organiczne w procesie fotosyntezy, zatem czym jest ich „pożywienie”? Czy związki wytwarzane w procesie fotosyntezy są wystarczające do prawidłowego procesu wzrostu i rozwoju rośliny?”

2. Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie zapoznają się z tekstem zamieszczonym w sekcji „Przeczytaj”. Wybrane osoby klasyfikują pierwiastki niezbędne do życia roślin, omawiają źródła makro- i mikroelementów, wyjaśniają ich znaczenie dla roślin oraz przedstawiają skutki niedoboru poszczególnych pierwiastków w roślinie.

2. Uczniowie pracują w utworzonych przed lekcją grupach. Otrzymują arkusze szarego papieru i flamastry. Na podstawie przyniesionych na lekcję materiałów każdy zespół ma za zadanie przygotować mapę myśli. Ma ona zawierać informacje na temat niedoborów poszczególnych pierwiastków w roślinach najczęściej uprawianych w wyznaczonym regionie, objawach chorobowych spowodowanych niedoborem mikro- i makroelementów oraz funkcji, jakie te pierwiastki pełnią w roślinie.

3. Zespoły kolejno prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada potrzebne informacje lub koryguje błędy.

4. Nauczyciel rozdaje uczniom schematy drzewa decyzyjnego (zob. materiał pomocniczy). Uczniowie, pracując w parach, określają pozytywne i negatywne skutki nawożenia roślin. Po wykonaniu tego zadania uczniowie wymieniają się na forum klasy swoimi opiniami. Nauczyciel podsumowuje dyskusję.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie samodzielnie rozwiązują interaktywny quiz, a następnie wykonują polecenie nr 2: układają własne pytania quizowe dotyczące funkcji makro- i mikroelementów w roślinie i przekazują je do rozwiązania swoim kolegom i koleżankom.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas lekcji i zadaje im pytania podsumowujące:

   • Jaka jest różnica między mikro‑i makroelementami?

   • Co to są pierwiastki biogenne?

   • O czym może świadczyć chloroza liści?

Praca domowa

1. Uczniowie wybierają po jednej roślinie z własnego otoczenia i opisują jej wymagania dotyczące zawartości mikroelementów w glebie.

2. Uczniowie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia interaktywne.

Materiały pomocnicze

• Zbigniew Podbielkowski, Szata roślinna Ziemi, Wydawnictwo Kurpisz SC, Poznań 1997, s. 164–181.

• Drzewo decyzyjne – plik do pobrania.

  R1L7b3Nn253mb

  Pobierz załącznik

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania gry edukacyjnej

Gra edukacyjna może zostać wykorzystana podczas lekcji powtórkowej.