Autor: Alicja Kasińska

Przedmiot: biologia

Temat: Budowa i funkcje układu pokarmowego

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia funkcje odcinków przewodu pokarmowego i gruczołów trawiennych;

• opisuje przystosowanie przewodu pokarmowego do pobierania, trawienia i wchłaniania składników pokarmowych;

• porównuje funkcje poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• strategia badawcza;

• strategia problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• wykład;

• praca z tekstem i materiałami źródłowymi;

• praca z e‑materiałem;

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• mapa myśli;

• tablica interaktywna, pisaki;

• karty pracy.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel stawia pytanie problemowe: „Jak myślicie, czy można jeść pokarm, stojąc na głowie?”. Uczniowie rozmawiają o tym w parach, chętni wyrażają swoje zdanie, które na razie pozostaje bez odpowiedzi nauczyciela.

2. Następnie nauczyciel zadaje drugie pytanie: „Do czego służy układ pokarmowy?” i zapisuje je na tablicy.

3. Uczniowie metodą burzy mózgów podają propozycje odpowiedzi. Jeden z uczniów zapisuje je na tablicy. Odpowiedzi zostaną zweryfikowane w fazie podsumowującej.

4. Nauczyciel podaje cele lekcji i formułuje temat.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela analizują przemiany, jakim podlega pokarm spożywany przez człowieka. Wykorzystują schemat działania układu pokarmowego zamieszczony w e‑materiale.

2. Uczniowie analizują mapę myśli zawartą w e‑materiale, poznając nazwy elementów układu pokarmowego. Wykonują polecenie nr 2 i odpowiadają na pytanie problemowe zadane na wstępie lekcji: „Czy można jeść pokarm, stojąc na głowie?”.

3. Nauczyciel w krótkim wykładzie przedstawia informacje dotyczące budowy i działania ścian przewodu pokarmowego. Wykorzystuje ilustracje z e‑materiału.

4. Uczniowie, pracując w trzech grupach, przygotowują informacje o losach kęsa pokarmu w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego (załącznik w materiałach pomocniczych). Wykorzystują w tym celu e‑materiał, a wyniki pracy zapisują w kartach pracy (zob. materiały pomocnicze).

5. Uczniowie prezentują wyniki pracy, posługując się ilustracjami z e‑materiału.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wracają do pytania postawionego w fazie wstępnej: „Do czego służy układ pokarmowy?” i odpowiedzi zapisanych na tablicy. Weryfikują je i ustalają, co należy zapisać w zeszycie.

2. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 9 (dotyczące spożywania pokarmu w stanie nieważkości) zawarte w e‑materiale.

3. Uczniowie dokonują oceny własnej pracy, kończąc zdanie: „Z dzisiejszej lekcji chcę zapamiętać…”.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia od 1 do 8 zawarte w e‑materiale.

Dla chętnych: Wykonaj polecenie 1 do mapy myśli.

Materiały pomocnicze:

Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

Eldra P. Solomon i in., Biologia, Multico, Warszawa 2007.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy myśli:

Uczniowie wykorzystują mapę myśli w fazie realizacyjnej w celu zapoznania się z budową układu pokarmowego. Chętni uczniowie wykonują polecenie nr 1 do mapy myśli jako ćwiczenie umiejętności przetwarzania informacji.