Imię i nazwisko autora: Monika Piechowicz‑Kruk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Genetyczne typy jezior

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

PODSTAWA PROGRAMOWA

IV. Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior. Uczeń:

5) wyjaśnia powstawanie różnych typów jezior na Ziemi.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się

Cele operacyjne

Uczeń:

• definiuje jezioro i misę jeziorną,

• wskazuje czynniki warunkujące powstanie jezior, w tym związki między warunkami klimatycznymi a występowaniem jezior na Ziemi,

• przedstawia typy genetyczne jezior i wskazuje ich przykłady na poszczególnych kontynentach,

• odczytuje informacje o jeziorach z przykładowych planów batymetrycznych.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: burza mózgów, miniwykład, pogadanka, metoda „mapa pojęciowa”, analiza grafiki interaktywnej

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, plenum

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy lub tablety, plakaty z mapą pojęciową, atlas, mapa świata

Materiały pomocnicze

• Kajak Z., Hydrobiologia‑Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.

• Lampert W., Sommer U., Ekologia wód śródlądowych, tłum. J. Pijanowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy i rozdaje im nazwy typów jezior zapisanych na kartkach A3.

1. Jeziora stałe

2. Jeziora okresowe

3. Jeziora epizodyczne

Nauczyciel zapisuje zadanie dla grup na tablicy:

• Scharakteryzuj dany typ jeziora. Wskaż strefę klimatyczną, w której występuje najczęściej.

Uczniowie metodą burzy mózgów definiują wskazane jeziora, korzystając z dostępnej mapy świata oraz atlasów geograficznych. Gdy grupy są gotowe do przedstawienia wyników swojej pracy, uczniowie przedstawiają typy jezior i ich występowanie. Nauczyciel zawiesza prace uczniów na tablicy/ścianie. Następnie uczniowie szukają cech wspólnych i różnych dla poszczególnych typów jezior oraz warunków klimatycznych w strefach, w jakich te zbiorniki mogą występować.

Po dyskusji nauczyciel podsumowuje zebrane informacje i przedstawia temat lekcji. Uczniowie zapoznają się z treścią wstępu e‑materiału i celami lekcji. Nauczyciel konfrontuje treści zawarte we wstępie z tymi przedstawionymi na plakatach uczniów.

Faza realizacyjna

Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią bloku tekstowego. Następnie nauczyciel prowadzi pogadankę z uczniami. Potem nauczyciel obok już wiszących plakatów przywiesza trzy karteczki z nazwami jezior zależnych od pochodzenia misy jeziornej, czyli:

• jeziora endogeniczne

• jeziora egzogeniczne

• jeziora poligenetyczne

Nauczyciel dzieli uczniów na nowe, 4‑osobowe grupy i rozdaje kartkę formatu A3. Uczniowie zapoznają się z grafiką interaktywną i w grupach rozpisują wszystkie typy genetyczne jezior za pomocą mapy pojęciowej. W centralnej części plakatu znajduje się zapisane hasło: genetyczne typy jezior. Wszystkie poznane typy jezior i ich uwarunkowania uczniowie rozpisują na plakacie.

Nauczyciel obserwuje pracę grup, doradza i pomaga, naprowadza na właściwe wnioski. Po zakończeniu prac wszystkie opracowania są wywieszane obok siebie na ścianie/tablicy. Każda grupa omawia swoją „mapę myśli” do tematu.

Następnie na plenum wszyscy sprawdzają informacje z grafiką interaktywną i konfrontują z wcześniejszymi opracowaniami, sprawdzając dotychczasową wiedzę. Każda z grup nanosi ostatnie poprawki, które uważa za konieczne.

Nauczyciel podsumowuje zebrane informacje za pomocą miniwykładu.

Faza podsumowująca

Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami i wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału. Uczniowie wykonują ćwiczenia z e‑materiału.

Praca domowa

Spośród poznanych jezior wybierz jeden typ, który najbardziej cię zainteresował. Poszukaj informacji na temat konkretnego jeziora na świecie należącego do tej grupy jezior. Opracuj plakat, notatkę lub prezentację multimedialna na jego temat.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafikę interaktywną może zostać wykorzystana przy podsumowaniu działu dotyczącego typów zbiorników na Ziemi.