Autorka: Katarzyna Moskwa

Przedmiot: historia

Temat: Spełnione marzenie Bolesława Chrobrego. Polska królestwem.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

IX. Polska w okresie wczesnopiastowskim.

Uczeń:

2. opisuje zmiany terytorialne państwa polskiego w X–XII w.;

3. rozpoznaje tendencje centralistyczne i decentralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w X–XII w.;

zakres rozszerzony

IX. Polska w okresie wczesnopiastowskim.

Uczeń:

2. charakteryzuje organizację państwa wczesnopiastowskiego;

3. dokonuje bilansu panowania władców piastowskich (do 1138 r.);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wskazuje na mapie terytorium i podboje Bolesława Chrobrego;

• charakteryzuje podstawowe kierunki polityki zagranicznej państwa polskiego w pierwszej połowie XI w., za panowania Bolesława Chrobrego;

• dostrzega znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego.

Strategie i metody nauczania:

• konstruktywizm,

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• debata „za i przeciw”,

• praca z mapą.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• pracaw parach,

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna:

1. Nauczyciel przedstawia uczniom temat i cel zajęć oraz wspólnie z nimi ustala kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?

Faza realizacyjna:

1. Podział klasy na grupy. Każda z nich opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”. Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel poleca uczniom, aby w parach zapoznali się ze schematem interaktywnym, a następnie wykonali związane z nim polecenia. Wybrana para prezentuje swoje odpowiedzi, nauczyciel udziela informacji zwrotnej.

3. Po zapoznaniu się z multimedium oraz krótkim przypomnieniu kierunków ekspansji Bolesława Chrobrego nauczyciel proponuje uczniom dokonanie oceny rządów i postaci Bolesława Chrobrego. Czy słusznie nazywany jest on Bolesławem Wielkim?

4. Podział uczniów na dwie grupy (które można podzielić na podzespoły pracujące osobno w czasie zbierania argumentów). Uczniowie przynależą do nich zgodnie z zajętym z góry stanowiskiem lub też – jeśli traktujemy debatę jako rodzaj ćwiczenia – przydzielamy uczniów do danej grupy.

5. Sformułowanie zadań dla poszczególnych grup i określenie przez nauczyciela czasu na przygotowanie. Zespoły gromadzą i zapisują na kartkach argumenty „za” lub „przeciw” nazywaniu Bolesława Wielkim.

6. Po wyczerpaniu limitu czasu zespoły podają i uzasadniają swoje racje na forum klasy. Wybrany lub wskazany uczeń albo uczennica zapisują argumenty na tablicy. Grupy otrzymują głos na przemian. Mają prawo do ustosunkowania się do argumentów grupy przeciwnej i przedstawienia kontrargumentu. Nauczyciel udziela głosu uczniom. Warto zwrócić uwagę na argumenty „post factum”, czyli z uwzględnieniem wiedzy, co zdarzyło się po śmierci Bolesława Chrobrego. Czy mogą one stanowić podstawę do dokonania obiektywnej oceny postaci Bolesława?

7. Na zakończenie nauczyciel podsumowuje wyniki dyskusji: poprawność merytoryczną, liczbę i „jakość” przytaczanych argumentów, kulturę dyskusji.

Faza podsumowująca:

1. Ewaluacja lekcji. uczniowie wykonują ćwiczenia 5, 6, 7, 8.

2. Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej oraz pracy klasy.

Praca domowa:

Dokonaj wyboru jednej decyzji podjętej przez Bolesława Chrobrego, a ocenianej przez ciebie jednoznacznie negatywnie. Uzasadnij swój wybór.

Materiały pomocnicze:

R. Barkowski, Kijów 1018, Warszawa 2019.

I. Kienzler, Piastowie od Mieszka do Kazimierza. Miłość i władza, Warszawa 2018.

M. Maciorowski, B. Maciejewska, Władcy Polski. Historia na nowo opowiedziana, Warszawa 2018.

S. Szczur, Historia Polski. Średniowiecze, Warszawa 2013.

P. Urbańczyk, Bolesław Chrobry – lew ryczący, Toruń 2017.

P. Urbańczyk, Co się stało w 1018 roku?, Poznań 1018.

J. Żylińska, Piastówny i żony Piastów, Warszawa 2018.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Schemat może zostać wykorzystany jako przygotowanie do lekcji. W takiej sytuacji uczniowie zapoznają się z nim przed zajęciami i przygotowują swoje odpowiedzi, które są następnie odczytywane w trakcie lekcji i oceniane przez pozostałych uczniów.