Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Co czytali Europejczycy w oświeceniu?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XXIV. Europa w dobie oświecenia. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
2) analizuje i interpretuje fragmenty tekstów myślicieli oświeceniowych;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • referuje poglądy autorów epoki oświecenia;

  • uzasadnia, dlaczego niektórym pisarzom oświecenia groziła śmierć z uwagi na głoszone przez nich idee;

  • analizuje wykorzystanie utworów literackich jako źródeł historycznych.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy i odczytuje temat lekcji oraz cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”.

  2. Wprowadzenie do tematu: Nauczyciel poleca, aby wybrany uczeń / uczniowie/ przedstawił najważniejsze idee oświecenia. Wskazana osoba może zapisywać propozycje uczniów na tablicy.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel przedstawia najważniejsze założenia pism oświeceniowych, ich tematykę, najważniejszych twórców oraz ich dzieła, m.in. Jana Jakuba Rousseau, Monteskiusza, Woltera. Nawiązuje do faktu, że literatura oświecenia miała nie tylko bawić, ale również uczyć i propagować nowe wzorce zachowań. Przywołuje projekt Wielkiej encyklopedii francuskiej oraz rozwój dziennikarstwa.

  2. Praca z multimedium („Audiobook”). Nauczyciel zapowiada, że uczniowie wysłuchają audiobooka, w którym omówione jest jedno z najważniejszych dzieł oświeceniowych: Umowa społeczna napisana przez Jana Jakuba Rousseau. Odtwarza uczniom nagranie.

  3. Po zapoznaniu się z audiobookiem nauczyciel poleca, aby uczniowie w parach wykonali polecenie 2: „Zdecyduj, które z fragmentów zaliczają się do literatury sentymentalnej. Uzasadnij odpowiedź”, a następnie polecenie 3 „Określ gatunki literackie poniższych tekstów – które to fragmenty powieści, które sztuki, a które powiastki filozoficznej? Uzasadnij odpowiedź.”. Wskazana osoba przedstawia swoje odpowiedzi.

  4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 3 i 4 z sekcji „Sprawdź się”, analizują teksty źródłowe i ilustracje, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

  5. Kolejne ćwiczenia 5 i 6 (dotyczące procesu Jeana Calasa oraz Traktatu o tolerancji Woltera) uczniowie wykonują w parach. Nauczyciel prosi uczniów z wylosowanej albo wskazanej pary o odpowiedź, na koniec udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenie 9: „Użyteczna czy zbędna? Wyraź i uzasadnij swoją opinię na temat wykorzystania literatury (nie tylko oświeceniowej) w badaniach historycznych”.

Materiały pomocnicze:

Z. Libera, Oświecenie, Warszawa 1991.

Historia literatury światowej w dziesięciu tomach, red. T. Skoczek, t. 5, Oświecenie, Bochnia−Kraków−Warszawa 2006.

J. Snopek, Oświecenie: szkic do portretu epoki, Warszawa 1999.

W. Nawrocki, Oświecenie. Wykłady o europejskiej literaturze na Zachodzie i w Polsce, Piotrków Trybunalski 1998.

Wskazówki metodyczne:

  • Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Audiobook”, aby przygotować się do późniejszej pracy.