Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Marta Kulikowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Padlina Charles’a Baudelaire’a – estetyka brzydoty

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:
1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;
2) rozumie zróżnicowanie składniowe zdań wielokrotnie złożonych, rozpoznaje ich funkcje w tekście i wykorzystuje je w budowie wypowiedzi o różnym charakterze;
3) rozpoznaje argumentacyjny charakter różnych konstrukcji składniowych i ich funkcje w tekście; wykorzystuje je w budowie własnych wypowiedzi;
4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:
1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
3) rozumie i stosuje w tekstach retorycznych zasadę kompozycyjną (np. teza, argumenty, apel, pointa);
6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne Uczeń:

  • charakteryzuje cechy poezji Charles’a Baudelaire’a,

  • definiuje pojęcie piękna zgodnie z estetyką francuskiego poety,

  • porównuje twórczość Baudelaire’a z utworami polskich poetów przełomu XIX i XX wieku,

  • wskazuje nawiązania do estetyki autora Kwiatów zła w dziełach malarskich epoki.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z treścią e‑materiału „Padlina” Charles’a Baudelaire’a – estetyka brzydoty oraz wykonanie polecenia zadania domowego: Poszukaj we współczesnej kulturze (filmowej, muzycznej, literackiej, teatralnej itd.) dzieł, w których jest wyeksponowana brzydota, podobnie jak w Padlinie Baudelaire’a. Przygotuj się do dyskusji na temat roli brzydoty w sztuce XXI wieku.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i rozpoczyna dyskusję wstępną. Pyta o klasyczny kanon piękna, o to, jak się zmieniał w różnych epokach, wreszcie - o kanon współczesny i załamanie ideału klasycznego piękna. Kierowana dyskusja powinna prowadzić także do pojęcia brzydoty. Uczniowie podczas rozmowy wykorzystują przygotowane w domu materiały, prezentują je na forum klasy i omawiają. Aby podsumować dyskusję, nauczyciel prosi uczniów, aby w parach wykonali ćw. 4 z sekcji „Sprawdź się” - wskazali na ilustracji Carlosa Schwabe do Kwiatów zła elementy, które nie współgrają z klasyczną definicją piękna.

Faza realizacyjna:

  1. W tej części lekcji uczniowie koncentrują się na pracy z tekstem. Najpierw nauczyciel poleca im, by wysłuchali nagrania z sekcji „Audiobook” i wykonali polecenie 1. Sprawdza przykładowe notatki przygotowane przez uczniów, dokonuje ewentualnych korekt.

  2. Nauczyciel prosi uczestników zajęć, by jeszcze raz przeczytali wiersz Baudelaire'a Padlina. Później uczniowie indywidualnie wykonują ćw. 1‑3 i 5. Ich celem jest wykonanie zadania w jak najkrótszym czasie. Nauczyciel prosi wybranych uczniów o przedstawienie odpowiedzi do ćwiczeń.

  3. Ostatnia część tej fazy lekcji jest poświęcona poszukiwaniu nawiązań do estetyki brzydoty w polskiej poezji XIX w. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćw. 8 odwołującego się do Dies irae J. Kasprowicza. Uczniowie pracują w parach, a następnie wybrane osoby odczytują przygotowane notatki.

Faza podsumowująca:

  1. Na zakończenie zajęć nauczyciel wraca do dyskusji, która otwierała lekcję. Pyta, w jaki sposób Charles Baudelaire złamał klasyczny kanon piękna i jakich użył do tego celu środków. Jaką rolę odegrała brzydota w polskiej poezji przełomu XIX i XX wieku? Uczniowie, odpowiadając, mogą posługiwać się cytatami z wierszy zamieszczonych w e‑materiale.

  2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

  1. Ćwiczenie 7 z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

  • Monika Urbańska, „[...] ja miłości mojej, która się rozkłada, treść i kształt boski wiernie chowam w sobie” - o pewnym dysonansie słów kilka, FOLIA LITTERARIA POLONICA II, 2008
    Małgorzata Kosmala, O estetyce Charlesa Baudelaire’a, „Biesiada” - czasopismo internetowe Zakładu Romantyzmu Wydziału Polonistyki UW, 2004

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.