Autor: Marta Kulikowska

Temat: Kowal Leopolda Staffa – młodopolska oda do młodości?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Umieścisz twórczość Leopolda Staffa na tle literatury Młodej Polski.

• Rozpoznasz główne wątki poruszane przez Staffa w debiutanckim tomie poetyckim.

• Opiszesz postawę podmiotu lirycznego sonetu Kowal.

• Porównasz idee wyrażone w sonecie Kowal i Odzie do młodości Adama Mickiewicza.

Cele operacyjne. Uczeń:

• odczytuje nawiązania do filozofii XIX w. w utworze Kowal L. Staffa;

• porównuje tekst wiersza L. Staffa z Odą do młodości A. Mickiewicza;

• określa problematykę utworu;

• interpretuje tekst poetycki, odwołując się do tradycji literackiej;

• tworzy wypowiedź argumentacyjną.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Chętny lub wybrany uczeń przygotowuje krótki referat na temat twórczości Leopolda Staffa z charakterystyką poszczególnych okresów.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: przywołanie głównej myśli zawartej w Odzie do młodości Adama Mickiewicza, przypomnienie założeń filozofii Nietzschego oraz cech gatunkowych ody.

Faza realizacyjna:

1. Chętny lub wybrany uczeń odczytuje tekst utworu Kowal z dbałością o dykcję i intonację. Po wysłuchaniu wiersza uczniowie ustalają, co jest tematem wiersza, identyfikują podmiot liryczny i sytuację liryczną. Zapisują notatkę w zeszytach.

2. Cicha lektura sekcji „Przeczytaj” w e‑materiale. Zwrócenie uwagi na interpretację Mieczysława Jastruna wskazującego na brak wierności Nietzscheańskiej koncepcji nadczłowieka. Porównanie cech bohatera lirycznego utworu L. Staffa z koncepcją niemieckiego filozofia, np. z użyciem metody mapy myśli.

3. Praca z multimedium. Nauczyciel czyta polecenie: 1. Przyjrzyj się mapie myśli i na jej podstawie opisz podstawowe różnice między utworami Adama Mickiewicza i Leopolda Staffa z sekcji „Mapa myśli” i prosi uczniów, aby zapoznali się z treścią multimedium i wykonali ćwiczenie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary, a następnie rozwiązują ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”. Po ustalonym czasie pary łączą się w czwórki i wzajemnie weryfikują swoje odpowiedzi. Nauczyciel może wyznaczyć jednego lub dwóch uczniów w klasie, który będzie grał rolę eksperta, pomagając kolegom i koleżankom w ustaleniu prawidłowych rozwiązań.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 8 i przygotowują się do prezentacji swojej odpowiedzi.

2. Zastanów się, jaki inny polski utwór przełomu XIX i XX wieku można uznać za młodopolski odpowiednik Ody do młodości. Przedyskutuj swoją propozycję z kolegami i koleżankami z klasy.

Materiały pomocnicze:

• E. Miodońska‑Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Zarys poetyki, Warszawa 1974.

• Alina Witkowska, Ryszard Przybylski,Romantyzm, Warszawa 2000.

• Jerzy Kwiatkowski, Dwudziestolecie międzywojenne, Warszawa 2000.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.