Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Główne minerały skałotwórcze
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa:
V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna. Uczeń:
3) wyróżnia główne minerały skałotwórcze, klasyfikuje skały, przedstawia genezę skał magmowych, osadowych i przeobrażonych;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
definiuje minerały,
charakteryzuje główne minerały skałotwórcze,
poznaje budowę minerałów.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody nauczania: obserwacja pośrednia, pogadanka, dyskusja
Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, okazy skał i minerałów, arkusze papieru, pisaki
Materiały pomocnicze:
M. Książkiewicz, Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.
Medenbach O, Sussieck‑Fornefeld C., Minerały, Świat Książki, Warszawa 1996.
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – nauczyciel, nawiązując do nowej lekcji, przedstawia uczniom przykłady skał i minerałów (kilka, wybiera z tych, które ma w pracowni) – krótka pogadanka na temat ich budowy, cech fizycznych (wyglądu).
Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel prosi uczniów o definicje minerału (podręcznik, e‑materiał), następnie wspólnie z uczniami wyróżniają cechy minerałów.
Korzystając z części „Przeczytaj” (e‑materiał) uczniowie charakteryzują budowę wewnętrzną minerałów – wyróżniają siedem podstawowych układów krystalograficznych.
Uczniowie, korzystając z e‑materiału (grafika), wspólnie charakteryzują układy krystalograficzne, nauczyciel pomaga, uzupełnia wypowiedzi uczniów.
Uczniowie wspomagani przez nauczyciela i podręcznik krótko charakteryzują pozostałe cechy minerałów.
Korzystając z podręcznika i z e‑materiału, uczniowie wyróżniają minerały skałotwórcze.
Nauczyciel dzieli uczniów na sześć grup (podział dowolną metodą)
Uczniowie dostają arkusze papieru i pisaki – ich zadaniem jest stworzenie plakatu obrazującego charakterystykę wybranej grupy minerałów skałotwórczych; uczniowie mogą korzystać ze wszystkich dostępnych źródeł informacji, muszą przedyskutować sposób przedstawienia minerałów.
Przydzielenie minerałów dla grup: skalenie, miki, pirokseny i amfibole, hematyt i magnetyt, oliwiny, apatyt.
Po upływie wyznaczonego przez nauczyciela czasu uczniowie przyczepiają swoje plakaty na tablicy, następnie przedstawiciele grup omawiają prace – kolejność wypowiedzi ustala nauczyciel, który uzupełnia, zadaje pytania, prosi o ewentualne pytania od pozostałych uczniów.
Wspólnie tworzą notatkę dotyczącą minerałów skałotwórczych.
Faza podsumowująca
Nauczyciel wprowadza uczniów do ćwiczeń w e‑materiale – w zależności od tempa pracy uczniowie wykonują kilka wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń.
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.
Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, w jaki sposób mogą wykorzystać zdobytą wiedzę.
Praca domowa
Ćwiczenie 8 z części „Sprawdź się” (polecenie: na podstawie dostępnych źródeł informacji podaj pięć przykładów wykorzystania minerałów skałotwórczych w gospodarce).
Zadanie dla chętnych:
Przedstaw charakterystykę dwóch innych niż na lekcji, dowolnie przez siebie wybranych, minerałów skałotwórczych.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
grafikę interaktywną można wykorzystać we wstępnej fazie lekcji, dotyczącej skał (zakres podstawowy V.4),
grafikę interaktywną można także wykorzystać przy porównaniu minerałów i skał oraz na lekcji powtórzeniowej z działu V z zakresu rozszerzonego.