Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
RBD5ycQhLK0cg

Droga do zawodu

Rzutki - Symbolika „celnego trafienia”, czyli dobrego wyboru zawodu
pixabay, Rzutki - Symbolika „celnego trafienia”, czyli dobrego wyboru zawodu, licencja: CC 0
JPOL_E3_E4_Dodatkowyopiszasobow

Już wkrótce zaczniesz aktywnie poszukiwać pracy. Pracodawcy będą wymagali od ciebie przedstawienia życiorysu zawodowego, czyli CV (Curriculum Vitae, z łac. - bieg życia, przebieg życia), i listu motywacyjnego. CV powinno zawierać informacje dotyczące twojego wykształcenia i doświadczenia zawodowego.

List motywacyjny to forma autoprezentacji, w której wyjaśnisz, dlaczego:

  • poszukujesz pracy w konkretnej firmie i na konkretnym stanowisku;

  • nadajesz się do wykonywania tej właśnie pracy (przedstawisz swoje cechy i umiejętności).
    Pamiętaj! CV i list motywacyjny muszą być napisane z zachowaniem reguł formalnych. Należy zastosować właściwe zwroty grzecznościowe, wyraźnie oznaczyć adresata, podać swoje dane personalne.

Ćwiczenie 1

Przeczytaj zamieszczony tekst.

Wypisz umiejętności, zdobyte w trakcie dotychczasowej nauki, które mogą być niezbędne na rynku pracy.

Zastanów się,

  • jakie doświadczenia, działania, formy aktywności mógłbyś/mogłabyś wykazać w swoim CV już teraz;

  • które z twoich pozaszkolnych działań i zainteresowań mogą być w przyszłości przydatne w poszukiwaniu pracy;

  • dla jakich pracodawców mogą być atrakcyjne twoje cechy i prezentowane postawy.

tLDfBQHcR6_0000000Y
RBD5ycQhLK0cg
Rzutki - Symbolika „celnego trafienia”, czyli dobrego wyboru zawodu
pixabay, Rzutki - Symbolika „celnego trafienia”, czyli dobrego wyboru zawodu, licencja: CC 0
Co potrafię?
  • zdefiniować pojęcie pracy i wskazać, jakie znaczenie ma praca dla współczesnego człowieka;

  • scharakteryzować zasady rynku pracy;

  • opisać, czym jest wynagrodzenie i od czego zależy wysokość wynagrodzeń.

Nauczysz się
  • wyjaśnić pojęcie zawodu;

  • charakteryzować, co to jest ścieżka edukacyjna;

  • wymieniać i móc (w przyszłości) zastosować zasady kreowania kariery zawodowej.

tLDfBQHcR6_0000001O

Zawód, czyli gdzie chciałbyś pracować

Często spotykamy się z pytaniem: kim chcesz zostać w przyszłości? W zależności od wieku osoby odpowiadającej te „marzenia” o zostaniu piłkarzem, strażakiem, policjantką czy pielęgniarką się zmieniają. A gdyby ktoś teraz zadał ci pytanie takiej treści? Czy zastanawiasz się nad tym, czym zajmować się w przyszłości? Warto poświęcić kilka chwil, aby dokonać właściwego wyboru.

Zawód
Definicja: Zawód

Zawód to zbiór trwale wykonywanych czynności skierowanych na tworzenie dóbr bądź usług i stanowiący podstawowe źródło dochodów. Do wykonywania zawodu potrzebne są kwalifikacje zdobyte w wyniku kształcenia lub praktyki.

Wybór szkoły a przyszły zawód

Kluczem do podjęcia trafnej decyzji o wyborze szkoły ponadgimnazjalnej i - przyszłego - zawodu jest zawsze poznanie samego siebie, tzn. tego, co nas interesuje, jakie mamy zdolności, umiejętności czy cechy charakteru.

Taka decyzja nie powinna być podejmowana pochopnie. Wymaga namysłu i zastanowienia. Warto poradzić się nauczycieli, pedagoga szkolnego, doradcy zawodowego i przyjaciół. Ostatecznie jednak decyzję podejmiesz ty wraz ze swoimi rodzicami.

Ważne!

W podejmowaniu decyzji nie możesz kierować się wyborem dokonanym przez znajomych! Każdy wybiera według swoich potrzeb i preferencji.

Jako absolwent gimnazjum masz do wyboru: liceum ogólnokształcącetLDfBQHcR6_000tp001liceum ogólnokształcące, technikumtLDfBQHcR6_000tp002technikum lub szkołę zawodowątLDfBQHcR6_000tp003szkołę zawodową.

tLDfBQHcR6_000tp001
tLDfBQHcR6_000tp002
tLDfBQHcR6_000tp003
tLDfBQHcR6_0000002K

Dla zainteresowanych

Planowanie ścieżki edukacyjno‑zawodowej

Jedną z najważniejszych decyzji człowieka jest wybór zawodu. Można szukać pomocy między innymi u rodziców, znajomych, doradcy zawodowego. Jednak ostateczna decyzja należy do ciebie. Decyzja samodzielna i dobrze przemyślana może zagwarantować satysfakcję z wykonywanej pracy oraz sukces zawodowy. Zawód wybrany nietrafnie prowadzi do zniechęcenia i niezadowolenia, a praca w nim staje się udręką. Wybranie właściwego zawodu warte jest więc poświęconego czasu i wysiłku.

Należy też pamiętać, że sytuacja na rynku pracy może się zmienić i zawód, który wydawał się gwarantować duże szanse na znalezienie pracy, może stać się tzw. zawodem nadwyżkowym.

Przez zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy niższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie.

Zawód deficytowy to taki, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie.

Informacji o takich zawodach można szukać na stronach internetowych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz urzędów pracy – dla poszczególnych regionów.

Tabela 1. Ranking 20 zawodów według deficytu podaży siły roboczej w I półroczu 2013 r.

Nazwa zawodu

Wskaźnik deficytu podaży siły roboczej

Robotnik gospodarczy

-35 789

Technik prac biurowych

-11 800

Telemarketer

-3671

Przedstawiciel handlowy

-3416

Pracownik ochrony fizycznej bez licencji

-2904

Opiekun osoby starszej

-2445

Doradca klienta

-2092

Pracownik kancelaryjny

-2061

Pomoc kuchenna

-1964

Pracownik centrum obsługi telefonicznej (pracownik call center)

-1699

Pracownik ochrony fizycznej I stopnia

-1695

Spawacz metodą MAG

-1272

Agent ubezpieczeniowy

-1146

Asystent nauczyciela przedszkola

-1 076

Sekretarka

-1068

Doradca finansowy

-1028

Konserwator budynków

-1012

Sprzątaczka biurowa

-875

Pracownik przygotowujący posiłki typu fast food

-790

Opiekunka dziecięca

-789

Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 3 do sprawozdania o rynku pracy MPiPS‑01

Tabela 2. Ranking 20 zawodów według wskaźnika nadwyżki podaży siły roboczej (przewaga bezrobotnych nad wolnymi miejscami pracy) w I półroczu 2013 r.

Nazwa zawodu

Wskaźnik nadwyżki podaży siły roboczej

Sprzedawca

63 542

Ślusarz

25 064

Technik ekonomista

22 356

Murarz

17 555

Technik mechanik

15 990

Robotnik budowlany

14 077

Krawiec

13 481

Mechanik pojazdów samochodowych

12 558

Kucharz

11 166

Kucharz małej gastronomii

10 252

Ekonomista

9982

Stolarz

9982

Piekarz

8973

Fryzjer

8643

Mechanik samochodów osobowych

8332

Pedagog

8269

Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym

8232

Technik budownictwa

7792

Technik żywienia i gospodarstwa domowego

7529

Cukiernik

7294

Źródło: jak w tab. 1.

tLDfBQHcR6_0000006X

Dla zainteresowanych

Planowanie własnej kariery zawodowej

Aby dokonać optymalnego wyboru, dobrze jest się zastanowić, czego się tak naprawdę chce. Planowanie kariery zawodowej odbywa się za pomocą ustalenia tego, czego oczekuje się od życia i pracy zawodowej. Praca, którą będziesz wykonywał/wykonywała w przyszłości, powinna być zgodna z możliwościami, potrzebami, dążeniami.

Możesz poznać interesujący cię zawód, pytając osoby wykonujące daną pracę, na czym rzeczywiście polegają czynności zawodowe, jakie trzeba mieć kwalifikacje, jakie są przeciwskazania zdrowotne do wykonywania tego zawodu. Możesz również poznać dany zawód dzięki pracy wolontaryjnej, wakacyjnej lub przez udział w warsztatach tematycznych. Warto też szukać informacji w prasie i u doradcy zawodowego.

RBD5ycQhLK0cg
Rzutki - Symbolika „celnego trafienia”, czyli dobrego wyboru zawodu
pixabay, Rzutki - Symbolika „celnego trafienia”, czyli dobrego wyboru zawodu, licencja: CC 0

Podstawowym warunkiem dobrego zaplanowania kariery zawodowej jest poznanie samego siebie. Poznanie siebie w aspekcie wyboru zawodu to analiza własnych zainteresowań, uzdolnień, temperamentu, cech charakteru oraz stanu zdrowia.

Dokonując wyboru zawodu, należy wziąć pod uwagę swoje trwałe i najsilniejsze zainteresowania. Trwałe zainteresowania to takie, które nie ulegają zmianom mimo upływu lat. Co świadczy o zainteresowaniach?

Oto pytania, które pomogą ci w ocenie własnych zainteresowań:

Jak spędzasz wolny czas?

Jaki rodzaj książek lub czasopism najczęściej czytasz?

Jakie programy telewizyjne oglądasz?

Na jakie dodatkowe zajęcia uczęszczasz?

Z jakiej dziedziny poszukujesz informacji (np. wypytujesz o nie fachowców)?

Co naprawdę cię pasjonuje?

tLDfBQHcR6_0000007W

Zdolności

Kolejnym krokiem przy wyborze zawodu jest analiza własnych zdolności. Zdolności są naturalną i wyuczoną umiejętnością wykonywania lepiej od innych pewnych czynności, zdobywania wiedzy. To zdolności decydują o niejednakowych rezultatach uczenia się i działania, przy jednakowej motywacji i przygotowaniu w porównywalnych warunkach.
Poziom zdolności zależy od wielu czynników:

  • wrodzonych,

  • wychowania (czy rodzina, środowisko wychowawcze sprzyja rozwojowi zdolności), - własnej aktywności (pracowitość, wytrwałość, praca nad sobą).

Do zdolności ogólnych zalicza się, m.in.:

inteligencję

spostrzegawczość

wyobraźnię

Do zdolności specjalnych należą, np.:

matematyczne

językowe

literackie

interpersonalne

plastyczne

muzyczne

sportowe

Ważne!

Zastanów się:
Które czynności wykonujesz szybko, dokładnie i poprawnie?
W jakich dziedzinach zdobywasz nagrody i wyróżnienia?
Z jakich przedmiotów w szkole z łatwością bez dużego nakładu pracy uzyskujesz najlepsze oceny?

Ćwiczenie 2
  1. Zastanów się, jakie posiadasz zdolności.

  2. Wymień trzy uzdolnienia, które uważasz za najważniejsze, i podaj, w jakich zawodach mogą one być przydatne.

tLDfBQHcR6_0000009G

Temperament

Warto także zastanowić się nad własnym temperamentem. O ile zainteresowania mogą być zmienne, o tyle cechy temperamentu są dość trwałe.
Temperament - to charakterystyczna dla danej osoby i uwarunkowana biologicznie siła i szybkość reagowania. To nasze wewnętrzne życie emocjonalne, zmienność oraz ekspresja ruchów, gestów, mimiki. Temperament przejawia się nie tylko w emocjach, lecz też w innych procesach psychicznych, np. spostrzeganiu, myśleniu.
Podstawowymi cechami temperamentu są: siła, ruchliwość i równowaga.

Temperament może być wskazany przy zawodach wymagających wysiłku fizycznego i psychicznego, np. mechanik, budowlaniec, lekarz.

Przy małej sile temperamentu właściwszy może być zawód umożliwiający indywidualny rytm pracy oraz niewymagający wysiłku fizycznego i psychicznego.

Jeżeli lubisz spokój, ciszę, jesteś cierpliwy i staranny, to zastanów się nad wyborem zawodu, który nie wymaga częstych kontaktów z ludźmi, np. ekonomista, laborant, zegarmistrz.

Jeżeli natomiast jesteś osobą ruchliwą, lubisz zmiany i towarzystwo ludzi, wybierz zawód na przykład nauczyciela, dziennikarza, policjanta, fryzjera.

Jeżeli charakteryzujesz się dużą równowagą, możesz wybrać zawód wymagający dużej odpowiedzialności i częstych kontaktów z ludźmi, np. lekarz, pielęgniarka, sprzedawca.

tLDfBQHcR6_0000009P

Wybieramy przyszłą szkołę

Określiłeś/określiłaś już cel, jaki chcesz osiągnąć, tzn. zdobycie wybranego zawodu.
Czas się zastanowić, jak ten cel osiągnąć. A zatem:
a) Zbierz informacje o szkołach, kursach - potrzebne informacje możesz znaleźć, m.in. w: informatorach, lokalnej prasie, poradni psychologiczno‑pedagogicznej, urzędzie pracy, internecie.
b) Ustal istniejące możliwości - poszukując informacji o szkołach, kursach, odkryjesz różne drogi dojścia do wybranego zawodu. Wybierz te, które wydają ci się interesujące.
c) Dokonaj obiektywnej analizy faktów - przeanalizuj informacje o interesujących cię szkołach lub kursach (kryteria przyjęć, możliwości zdobycia dodatkowych umiejętności, języki obce, dojazd, koszty).
d) Podejmij decyzję - wybierz tę szkołę, która wydaje ci się najlepsza.
e) Działaj:

  • przygotuj się do egzaminów,

  • skompletuj i wypełnij dokumenty,

  • złóż podanie i dokumenty do wybranej szkoły.

tLDfBQHcR6_000000A8

Podsumowanie

Decyzja dotycząca wyboru zawodu jest jedną z ważniejszych w życiu człowieka. Jak podjąć ją świadomie i później nie żałować wyboru? Najważniejsze jest, aby wybrać zgodnie z tym, co nas interesuje i w czym się dobrze czujemy, ponieważ w dzisiejszych czasach praca to nie tylko sposób, w jaki zdobywamy środki na utrzymanie, ale też możliwość osobistego rozwoju i samorealizacji.

Celnie zostało to wyrażone przez chińskiego filozofa Konfucjusza: „Wybierz zawód, który kochasz – a już do końca życia nie będziesz musiał pracować”.

R15ITknBvcAjc
Konfucjusz, pomnik
pixabay, Konfucjusz, pomnik, licencja: CC 0

Konfucjusz – chiński filozof, urodził się w 551 r. p.n.e., zmarł w 479 r. p.n.e. Nie pozostawił pism, jego nauczanie zebrano w księdze Dialogi konfucjańskie. Głównym tematem rozważań były: codzienne życie ludzi i stabilność społeczeństwa.

Ćwiczenie 3

Zastanów się, jakie zawody są najbliższe twoim zainteresowaniom i zdolnościom.

Ćwiczenie 4

Wyjaśnij, co oznaczają powiedzenia: „budować karierę zawodową” oraz „piąć się po szczeblach kariery zawodowej”. Podaj przykłady.

1
Ćwiczenie 5
RaZUzAWxUuLph1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6
Rl3jaf9v2KFRI1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Literatura

A. Filipczyk, A. Soliwoda,Poradnik dla osób wybierających zawód

K. Druczak, J. Minta, Poradnictwo zawodowe w gimnazjum. Poradnik dla nauczycieli przedmiotu, KOWEZiU, Warszawa 2013

Polecane linki

Klasyfikacja zawodów i specjalności

tLDfBQHcR6_000EX004

Zadanie: projekt edukacyjny

JPOL_E3_E4_Dodatkowyopiszasobow
  1. Pracując w grupach, poszukajcie informacji na temat bezrobocia w:

    • waszej miejscowości,

    • waszym województwie,

    • Polsce,

    • Europie.

  2. Czy w ostatnich miesiącach bezrobocie rosło, czy malało? Co jest przyczyną tego bezrobocia? Zastanówcie się też, jakie zawody warto wykonywać obecnie, a jakie w przyszłości.

  3. Zasady realizacji:

    • praca grupowa,

    • czas trwania: 4‑5 tygodni,

    • forma dowolna.