Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1AlFGjxFPOAv1

Dynamika i ekspresja w rzeźbie hellenistycznej

Źródło: online skills.

Ważne daty

323 r. p.n.e. - śmierć Aleksandra wielkiego; w sztuce greckiej początek okresu hellenistycznegoOkres hellenistycznyokresu hellenistycznego

30 r. p. n. e. - podbicie przez Rzymian Egiptu, ostatniego państwa hellenistycznego. Koniec okresu hellenistycznego w sztuceSztuka hellenistycznasztuce

m5d1becefa141e826_0000000000019
1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RYt6vEtfeO5gl

Pobierz załącznik

Źródło: online skills.
Plik PDF o rozmiarze 77.39 KB w języku polskim
m5d1becefa141e826_0000000000022

I. Rozwijanie zdolności rozumienia przemian w dziejach sztuki w kontekście ich uwarunkowań kulturowych, środowiskowych, epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce. Uczeń:

1. wykazuje się znajomością chronologii dziejów sztuki, z uwzględnieniem:

b) starożytności (kultur: Mezopotamii, Egiptu, Grecji, Rzymu),

4. prawidłowo sytuuje w czasie i w przestrzeni geograficznej poszczególne epoki, style, kierunki i tendencje w sztuce;

5. charakteryzuje i opisuje sztukę powstałą w obrębie poszczególnych epok, kierunków i tendencji;

7. łączy najistotniejsze dzieła ze środowiskiem artystycznym, w którym powstały;

8. porównuje style i kierunki oraz ich wzajemne oddziaływania; uwzględnia źródła inspiracji, wpływ wydarzeń historycznych i kulturalnych oraz estetyki na cechy tych stylów;

II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

1. wymienia i rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki różnych epok, stylów oraz kierunków sztuk plastycznych;

13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:

b) w rzeźbie: bryły, kompozycji, faktury, relacji z otoczeniem,

15. rozpoznaje w dziele sztuki temat i wskazuje jego źródło ikonograficzne;

16. rozpoznaje podstawowe motywy ikonograficzne, świętych chrześcijańskich, bogów greckich i alegorie wybranych pojęć na podstawie atrybutów;

18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.

2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;

3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;

5. wymienia podstawowe gatunki w dziełach sztuk plastycznych, m.in. portret (w tym autoportret, portret psychologiczny i oficjalny), pejzaż (w tym: weduta, marina, pejzaż ze sztafażem), sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna (w tym batalistyczna), martwa natura, akt;

7. rozróżnia podstawowe motywy ikonograficzne;

9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;

III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;

2. zna najwybitniejsze dzieła z dorobku artystycznego wybitnych przedstawicieli poszczególnych epok, kierunków i tendencji w sztuce od starożytności po czasy współczesne, z uwzględnieniem artystów schyłku XX i początku XXI wieku;

4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;

IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:

2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;

4. rozróżnia techniki sztuk plastycznych, jak:

c) w rzeźbie: chryzelefantyna, rzeźba w drewnie, kamieniu, złocie, odlew w gipsie, odlew w brązie,

6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;

9. nazywa oznaczone na ilustracji elementy architektoniczne, właściwe dla poszczególnych stylów i tendencji, w tym:

b) dzieł antycznych greckich i rzymskich (a także powstałych w okresie renesansu, baroku i klasycyzmu, dla których antyk był inspiracją),

V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:

3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje.

m5d1becefa141e826_0000000000025
Nauczysz się

rozpoznawać tytuły i autorów rzeźb hellenistycznych;

wskazywać różnice pomiędzy rzeźbą z okresu klasycznego a hellenistycznego;

analizować pod względem formalnym wybrane rzeźby;

opisywać cechy charakterystyczne dla rzeźby hellenistycznej;

określać przynależność dzieł do muzeów, w których się znajdują;

rozpoznawać bogów greckich we wskazanym dziele.

m5d1becefa141e826_0000000000079

Wstęp

Rzeźba grecka jest doskonałym przykładem ewolucji w sztuce i  poszukiwania nowych rozwiązań formalnych. Rzeźba archaiczna charakteryzowała się dużym uproszczeniem i uogólnieniem formy. Rzeźba okresu klasycznego wykazywała dążność do poszukiwania doskonałości poprzez tworzenie nowych kanonów proporcji ciała ludzkiego. Ważną jej cechą była też idealizacja i dążenie do realizmu oraz monumentalizm. Rzeźba okresu póżnoklasycznego nabiera pewnej swobody w formie i tematyce; pojawia się też ekspresja i dynamika. Te dwie ostatnie cechy staną się dominujące w sztuce hellenistycznej, kiedy to rzeźba staje się niezwykle różnorodna, zarówno pod względem tematycznym, jak i formalnym.

„Dynamika i ekspresja w rzeźbie hellenistycznej”

R1cpOVj2dZZqJ
Film Dynamika i ekspresja w rzeźbie hellenistycznej. W zamieszczonym pliku tekstowym znajduje się przekaz tekstowy i wizualny filmu.
RIBAJuiirycKL
Ćwiczenie 1
Polecenie do zadania brzmi: Podaj tytuł rzeźby hellenistycznej, w której przedstawione jest dziecko i ptak.
R1YagRzPmDeov
Ćwiczenie 2
Polecenie do zadania brzmi: Do trzech rzeźb dopasuj muzea, w których się one znajdują. 1. Grupa Laokoona. Możliwe odpowiedzi: A - Muzea Watykańskie, Rzym. B - Muzeum Pergamońskie, Berlin. C - Luwr, Paryż. 2. Ołtarz Pergamoński. Możliwe odpowiedzi: A - Muzea Watykańskie, Rzym. B - Muzeum Pergamońskie, Berlin. C - Luwr, Paryż. 3. Wenus z Milo. Możliwe odpowiedzi: A - Muzea Watykańskie, Rzym. B - Muzeum Pergamońskie, Berlin. C - Luwr, Paryż.

„Nike z Samotraki - przykład wybitnej rzeźby hellenistycznej”

R1MpOrQ1EHygE1
Animacja pt. „Nike z Samotraki - przykład wybitnej rzeźby hellenistycznej”. Po odtworzeniu prezentacji będzie można obejrzeć obiekt obracając go o 360 stopni. Dodatkowo na obiekcie znajduje się pięć aktywnych punktów. Po kliknięciu w punkt zostanie otwarte okno z informacją na temat poszczególnych elementów: Marmurowa rzeźba Nike odnaleziona została w 118 fragmentach w 1863 roku w Samotrace. Wraz z nią znaleziony był wyrzeźbiony w wapieniu dziób okrętu, który był bazą posągu. Rzeźba powstała na przełomie III i II wieku p.n.e. Jej całkowita zachowana wysokość wynosi 3,28 m. Przedstawia uskrzydloną boginię w momencie zatrzymywania się na dziobie okrętu. Rozłożone skrzydła, rozwiana szata, lekko skręcone, przechylone do przodu ciało i wysunięta noga dają wrażenie łagodnego końca lotu. Odkrycie po wojnie dalszych części posągu pozwoliło wnioskować, że Nike miała głowę skierowaną w lewą stronę. Lewa ręka była opuszczona, a prawa podniesiona. Układ odnalezionych elementów prawej dłoni i palców wskazuje, że Nike trzymała w niej opaskę zwycięstwa. Uwagę zwraca opracowanie fałdów szat: przylegającego do ciała chitonu w górnej partii i bogato fałdowanego płaszcza w dolnej. To skontrastowanie powoduje, że chiton zdaje się być lekki, przeźroczysty, a załamanie światła w licznych fałdach płaszcza czyni go ciężkim. Realistyczne potraktowanie szat oraz ich dynamiczny układ pozwoliły na zarysowanie kształtu ciała. Gdy patrzymy na rzeźbę z boku, widzimy, że równowagą dla pochylonej do przodu górnej części ciała jest rozwiany z tyłu płaszcz. Szaty opracowane są bardziej szczegółowo i starannie z lewej strony; oznacza to, że rzeźba miała być oglądana głównie od tej strony. Rzeźba urzeka swoją majestatycznością oraz elegancją rzadko spotykaną w dynamicznej i ekspresyjnej rzeźbie hellenistycznej. Dziś można ją podziwiać w paryskim Luwrze.
Źródło: online skills.
R4aNUbMrnFTXw1
Ćwiczenie 3
Polecenie do zadania brzmi: Na podstawie opisów zidentyfikuj dzieła: 1. „Chłopiec siedzi na kamieniu. Jego prawa stopa leży na lewym kolanie. Chłopiec pochyla się nad nią”. Możliwe odpowiedzi: A. „Chłopiec wyjmujący cierń”. B. „Byk farnezyjski”. C. „Umierający Gal”. 2. ¬„Jeden z mężczyzn trzyma sznur; drugi chwyta byka za róg i pysk. Zwierzę wierzga, próbując się wyrwać”. Możliwe odpowiedzi: A. „Chłopiec wyjmujący cierń”. B. „Byk farnezyjski”. C. „Umierający Gal”. 3. „Leży na tarczy, wsparty na jednej ręce, z opuszczoną głową. Jest nagi, jedynie na szyi ma ozdobny naszyjnik”. Możliwe odpowiedzi: A. „Chłopiec wyjmujący cierń”. B. „Byk farnezyjski”. C. „Umierający Gal”.
Źródło: UMK.
R1Goo1GJ70acK
Ćwiczenie 4
Polecenie do zadania brzmi: Spośród podanych tematów i cech zaznacz dwa, które są charakterystyczne dla dzieła: „Nike z Samotraki”. Możliwe odpowiedzi: 1. scena walki, 2. statyka, 3. idealizm, 4. dynamika, 5. frontalność, 6. ekspresja.
R1eVnLenZbn9g
Ćwiczenie 5
Przyporządkuj określenia charakteryzujące rzeźby powstałe w okresie Grecji klasycznej oraz hellenistycznej. 1. Rzeźba okresu klasycznej Grecji. Możliwe odpowiedzi: A. kompozycja dynamiczna, B. oszczędna forma, C. plastyczność, D. kontrapost, E. tematyka rodzajowa, F. kompozycja statyczna, G. ekspresja, H. idealizacja. 2. Rzeźba okresu hellenistycznej Grecji. Możliwe odpowiedzi: A. kompozycja dynamiczna, B. oszczędna forma, C. plastyczność, D. kontrapost, E. tematyka rodzajowa, F. kompozycja statyczna, G. ekspresja, H. idealizacja.
R13A5yXCcZC4c
Ćwiczenie 6
Polecenie do zadania brzmi: Wskaż autorów rzeźby „Grupa Laokoona”. Możliwe odpowiedzi: 1. Agesandros, 2. Atenodoros, 3. Polidoros, 4. Tauriskios z Tralles.
R1IzNL2BmBb6G
Ćwiczenie 7
Polecenie do zadania brzmi: Jacy bogowie są przedstawieni na wielkim fryzie Ołtarza Pergamońskiego? Wskaż prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. Okeanos i Tetyda, 2. Artemida, 3. Hades.
m5d1becefa141e826_0000000000172

Słownik pojęć

Okres hellenistyczny
Okres hellenistyczny

Okres w sztuce greckiej trwający od śmierci Aleksandra Macedońskiego (323 r. p.n.e.) do upadku ostatniego państwa hellenistycznego (30 r. p.n.e.).
Źródło:
http://www.histurion.pl/historia/starozytnosc/grecja/okres_hellenistyczny.html

Portyk
Portyk

Przybudówka otwarta z jednej strony i wsparta na kolumnach lub filarach.
Źródło:
http://fdh.alfatel.pl/elementy_architektoniczne.html

Ryzalit
Ryzalit

Wysunięta przed lico część budynku. Może występować w części środkowej, bocznej lub też w narożniku budowli.
Źródło:
http://lubinokolice.nazwa.pl/pages/slownik.html

Sztuka hellenistyczna
Sztuka hellenistyczna

Sztuka osadzona w tradycji klasycznej i późnoklasycznej, ale jednocześnie czerpiąca wzorce tematyczne i formalne ze sztuki państw podbitych przez Aleksandra Wielkiego. Charakteryzuje się dynamiką, swobodą tematyczną i formalną oraz ekspresją.

m5d1becefa141e826_0000000000195

Galeria dzieł sztuki