Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony

Czy sole podobnie jak kwasy i wodorotlenki, od których pochodzą, ulegają w wodzie tym samym procesom?

Już wiesz
  • że sole są związkami jonowymi, a ich sieć krystaliczna jest zbudowana z kationów metali i anionów reszt kwasowych;

  • że wodorotlenki rozpuszczalne w wodzie ulegają dysocjacji elektrolitycznej (dysocjują) na kationy metalu i aniony wodorotlenkowe;

  • że kwasy dysocjują na kationy wodoru i aniony reszty kwasowej.

Nauczysz się
  • zapisywać równania procesu dysocjacji elektrolitycznej soli.

me1ee247fbeca5ebb_d5e140

1. Czy wszystkie sole rozpuszczają się w wodzie?

Czy wszystkie sole rozpuszczają się w wodzie?
Doświadczenie 1
Problem badawczy

Czy wszystkie sole rozpuszczają się w wodzie w jednakowym stopniu?

Hipoteza

Wybierz jedną z przedstawionych hipotez, a następnie zweryfikuj ją.

Wszystkie sole rozpuszczają w wodzie.
Są sole, które dobrze rozpuszczają się w wodzie, i takie, które są trudno rozpuszczalne.
Sole są nierozpuszczalne w wodzie.

Co będzie potrzebne
  • zlewki,

  • bagietki szklane,

  • łyżeczki,

  • woda,

  • chlorek wapnia,

  • chlorek sodu,

  • siarczan(VI) magnezu,

  • węglan magnezu,

  • węglan wapnia,

  • fosforan(V) wapnia,

  • węglan sodu.

Instrukcja
  1. Do siedmiu jednakowych zlewek wlej identyczną objętość wody (50 cmIndeks górny 3).

  2. Do każdej z nich wsyp 3–5 g substancji:

    1. do zlewki 1. – chlorku wapnia,

    2. do zlewki 2. – chlorku sodu,

    3. do zlewki 3. – siarczanu(VI) magnezu,

    4. do zlewki 4. – węglanu magnezu,

    5. do zlewki 5. – węglanu wapnia,

    6. do zlewki 6. – fosforanu(V) wapnia,

    7. do zlewki 7. – węglanu sodu.

  3. Zawartość wszystkich zlewek dokładnie wymieszaj za pomocą bagietki.

  4. Obserwuj, czy wszystkie substancje stałe rozpuszczają się w wodzie.

Podsumowanie

Po pewnym czasie sole takie jak: chlorek wapnia, chlorek sodu, siarczan(VI) magnezu, węglan sodu uległy rozpuszczeniu. W zlewkach z pozostałymi solami pozostały nierozpuszczone osady. Badane substancje rozpuściły się w wodzie w różnym stopniu.

Sole nie rozpuszczają się w wodzie w jednakowym stopniu. Wśród nich można znaleźć sole bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie, jak na przykład azotan(V) potasu, oraz takie, które nie rozpuszczają się w niej prawie wcale – np. siarczan(VI) baru. Ten sam metal może tworzyć sole zarówno dobrze, jak i słabo rozpuszczalne w wodzie, np. chlorek wapnia i węglan wapnia. Podobnie, sole zawierające ten sam anion reszty kwasowej mogą różnić się rozpuszczalnością, np. węglan wapnia i węglan sodu.

me1ee247fbeca5ebb_d5e262

2. Gdzie zdobyć informacje o tym, które sole rozpuszczają się w wodzie?

Informacje o tym, czy dana sól będzie rozpuszczać się w wodzie, możemy znaleźć w tablicy rozpuszczalności. Zawarte w niej informacje pozwolą nam ocenić, czy dana sól jest dobrze, trudno czy praktycznie zupełnie nierozpuszczalna w wodzie. Aby określić tę właściwość dla wybranej soli, należy odczytać zapis umieszczony na przecięciu kolumny kationu z wierszem anionu (jonów tworzących interesującą nas sól).

R1MAQGR5486zj1
RJIRdcD4KaHST1
Symbol N oznacza, że węglan wapnia jest substancją trudno rozpuszczalną w wodzie

Wszystkie znane sole sodu, potasu, amonu oraz wszystkie znane azotany(V) są bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie.

me1ee247fbeca5ebb_d5e336

3. Czy wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny?

Czy wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny?
Doświadczenie 2
Problem badawczy

Czy wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny?

Hipoteza

Wybierz jedną z przedstawionych hipotez, a następnie zweryfikuj ją.

Wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny.
Wodne roztwory soli nie przewodzą prądu elektrycznego.

Co będzie potrzebne
  • zlewki,

  • bagietki szklane,

  • łyżeczki,

  • woda,

  • urządzenie z żarówką do badania przewodnictwa elektrycznego roztworów,

  • chlorek wapnia,

  • chlorek sodu (sól kamienna),

  • siarczan(VI) magnezu,

  • węglan sodu,

  • azotan(V) potasu.

Instrukcja
  1. Przygotuj w zlewkach pięć roztworów rozpuszczalnych w wodzie dowolnych soli, np.:

    1. chlorku wapnia,

    2. chlorku sodu,

    3. siarczanu(VI) magnezu,

    4. węglanu sodu,

    5. azotanu(V) potasu.

  2. Przygotuj zlewkę z wodą destylowaną.

  3. Zbadaj za pomocą przyrządu do badania przewodnictwa elektrycznego, czy przygotowane roztwory przewodzą prąd elektryczny.

R1AUzXXlNDRXl1

Sole w stanie stałym nie przewodzą prądu elektrycznego. Dopiero pod wpływem wody ulegają procesom, które umożliwiają im przenoszenie ładunków elektrycznych.

me1ee247fbeca5ebb_d5e451

4. Co dzieje się z solami podczas rozpuszczania w wodzie?

Rozpuszczalne w wodzie sole są elektrolitami, ich wodne roztwory przewodzą prąd elektryczny. Pod wpływem wody rozpadają się na jony, z których są zbudowane, czyli na kationy metali i aniony reszty kwasowej. Proces ten, jak pamiętamy, nazywa się dysocjacją elektrolityczną.

RCwzM5IiZPOV41
Rozpuszczanie chlodku sodu
Zapis opisujący proces dysocjacji przykładowych soli

Nazwa soli

Wzór sumaryczny soli

Dysocjacja soli

chlorek sodu

NaCl
NaClH2ONa+Cl

azotan(V) potasu

KNO3
KNO3H2OK+NO3

siarczan(VI) miedzi(II)

CuSO4
CuSO4H2OCu2+SO42–

fosforan(V) potasu

K3PO4
K3PO4H2O3K+PO43–

azotan(V) ołowiu(II)

Pb(NO3)2
Pb(NO3)2H2OPb2+2NO3

siarczan(VI) żelaza(III)

Fe2(SO4)3
Fe2(SO4)3H2O2Fe3+3SO42–
me1ee247fbeca5ebb_d5e490

Podsumowanie

  • Istnieją sole, które rozpuszczają się w wodzie, i sole trudno lub praktycznie nierozpuszczalne w wodzie.

  • Wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny – sole są elektrolitami.

  • Sole w wodzie ulegają dysocjacji elektrolitycznej, czyli rozpadają się (dysocjują) na kationy metali i aniony reszty kwasowej.

Praca domowa
Polecenie 1.1

Na podstawie informacji zawartych w tablicy rozpuszczalności, ustal, które z kationów tworzą najmniej rozpuszczalnych w wodzie soli. W podobny sposób oceń aniony reszt kwasowych.

me1ee247fbeca5ebb_d5e546

Zadania

Ćwiczenie 1
R1PVSUVfKa4EH1
zadanie interaktywne
Ćwiczenie 2
R1M18LjAoLC291
zadanie interaktywne
Ćwiczenie 3
RWfWj7RulRNku1
zadanie interaktywne
Ćwiczenie 4
R4WC4EYdQcwXx1
zadanie interaktywne
Ćwiczenie 5
RX9Iaz6ZiPhz41
zadanie interaktywne
Ćwiczenie 6
R1GP4NwHFIm9j1
zadanie interaktywne