SCENARIUSZ ZAJĘĆ „Dysocjacja elektrolityczna”

Chemia, III etap edukacyjny

TEMAT: Dysocjacja elektrolityczna.

Treści kształcenia:

Podstawa programowa: Punkt (6.5) [uczeń]: wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna zasad i kwasów; zapisuje równania dysocjacji elektrolitycznej zasad i kwasów; definiuje kwasy i zasady (zgodnie z teorią Arrheniusa).

Cele zoperacjonalizowane:

Wykaz nabywanych umiejętności:

Kompetencje kluczowe:

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje informatyczne;

• podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne.

Etapy lekcji

1. Wstęp:

Przypomnienie wiadomości w formie kilkuminutowej pogadanki na temat kwasów i zasad. Definicja jonu. Podział jonów na aniony i kationy, wskazanie różnic.

2. Przebieg zajęć:

Nauczyciel przedstawia zjawisko dysocjacji elektrolitycznej. Podaje definicję, którą uczniowie notują w zeszytach:

- Dysocjacja elektrolityczna to odwracalny proces rozpadu cząsteczek związków chemicznych, w których występują wiązania jonowe lub bardzo silnie spolaryzowane wiązania kowalencyjne, na jony pod wpływem rozpuszczalnika.

Prezentuje film „Dysocjacja”.

W kolejnej części uczniowie, korzystając z dostępnych źródeł (podręcznik, encyklopedia), zapoznają się z teorią Arrheniusa. W dyskusji kierowanej wskazują jej główne założenia. Wprowadzenie zgodnych z teorią Arrheniusa definicji kwasów i zasad:

- Niektóre związki chemiczne posiadają zdolność do rozkładania się na jony - czyli ulegają dysocjacji elektrolitycznej.

- Suma ładunków elektrycznych kationów i anionów powstających w skutek dysocjacji elektrolitycznej elektrolitów jest zawsze równa zero.

- Kwasem jest związek, który dysocjuje się z wytworzeniem jonu wodorowego (HIndeks górny +⁺), a zasadą związek, który dysocjuje z wytworzeniem jonu hydroksylowego (OHIndeks górny -^-). W myśl tej teorii woda jest jednocześnie kwasem i zasadą.

Nauczyciel podaje ogólne wzory dysocjacji kwasów i zasad:

HIndeks dolny a_aIndeks górny I^IRa –-HIndeks dolny 2₂O--→ aHIndeks górny +⁺ + RaIndeks górny -^-

MeIndeks dolny a_a(OH)Indeks dolny a_aI –-HIndeks dolny 2₂O--→ MeIndeks dolny a_aIndeks górny +⁺ + a(OH)Indeks górny -^-

Zapisuje na tablicy przykładowe równanie reakcji dysocjacji:

- kwasu węglowego:

HIndeks dolny 2₂COIndeks dolny 3₃ –-HIndeks dolny 2₂O--→ 2HIndeks górny +⁺ + COIndeks dolny 3₃Indeks górny 2-^2-

Wskazani uczniowie z pomocą nauczyciela zapisują na tablicy równania dysocjacji:

- kwasu siarkowodorowego:

HIndeks dolny 2₂S –-HIndeks dolny 2₂O--→ 2HIndeks górny +⁺ + SIndeks górny 2-^2-

- wodorotlenku sodu:

NaOH –-HIndeks dolny 2₂O--→ NaIndeks górny +⁺ + OHIndeks górny -^-

- kwasu azotowego (III):

HNOIndeks dolny 2₂ –-HIndeks dolny 2₂O--→ HIndeks górny +⁺ + NOIndeks dolny 2₂Indeks górny -^-

Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie interaktywne.

3. Podsumowanie:

Na podstawie zdobytych informacji uczniowie wyjaśniają przebieg procesu dysocjacji elektrolitycznej. Podają definicje kwasów i zasad wg teorii Arrheniusa.

Zadanie domowe

Zapisz równania dysocjacji jonowej związków:

1. kwas ortofosforowy(V)

2. kwas azotowy(V)

3. wodorotlenek wapnia

4. wodorotlenek sodu

Środki dydaktyczne:

• film animowany „Dysocjacja”;

• ćwiczenie interaktywne „Zapisywanie równań dysocjacji”;

• komputery połączone z Internetem;

• podręcznik, encyklopedia;

• układ okresowy pierwiastków.

Metody dydaktyczne:

• pogadanka;

• dyskusja kierowana;

• praca z książką.

Formy dydaktyczne:

• praca indywidualna;

• praca zbiorowa.

Zadanie dla chętnych

Zapisz równania dysocjacji jonowej związków:

1. siarczan (VI) wapnia

2. azotan (V) srebra

R1Pf7KpDcRqn3