Film 1
Zapoznaj się z filmem i pomyśl, jakie nowe nurty w pojmowaniu relacji między Bogiem a człowiekiem wprowadzili renesansowi twórcy.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DcDvLoHBD
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Zmiany w rozumieniu państwa w renesansie.
Scharakteryzuj, w jaki sposób Machiavelli pojmuje relacje jednostka – państwo. Jakie zadania stawia przed państwem i rządzącymi?
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Idealne państwo (społeczeństwo) w ujęciu renesansowych utopistówW sferze społeczno‑ekonomicznej Morusa interesowała przede wszystkim kwestia sprawiedliwości społecznej. Sprawiedliwość społeczną definiował jako równość materialną wszystkich obywateli, co obrazują słowa: „(…) każdy ojciec rodziny przychodzi (…) prosi o to, czego on sam bądź jego rodzina potrzebuje, i otrzymuje bez pieniędzy czy jakiegoś wynagrodzenia” (…). W nierównościach materialnych (zarówno dochodowych, jak i majątkowych) upatrywał źródła zła moralnego oraz zepsucia społecznego, które krępowało wolność. „Ale o zupełnym uzdrowieniu społeczeństwa nie można myśleć, dopóki każdy nie będzie panem swego majątku”.
Źródło: Barbara Danowska-Prokop, Idealne państwo (społeczeństwo) w ujęciu renesansowych utopistów, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2016, nr 305, t. 8, s. 142.
Zaznacz właściwe odpowiedzi.
- Zdaniem Tomasza Morusa niezbędnym elementem funkcjonowania państwa była równość materialna obywateli.
- Tomasz Morus uważał, że idealne państwo realizuje zasady sprawiedliwości społecznej.
- Zdaniem Tomasza Morusa, w państwie powinny istnieć podziały stanowe.
- Tomasz Morus twierdził, że źródłem zła moralnego w społeczeństwie jest istota osobowości człowieka
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Idealne państwo (społeczeństwo) w ujęciu renesansowych utopistówCampanella racjonalność powiązał z rozwojem nauki (zwłaszcza nauk eksperymentalnych), ze zdobywaniem i wdrażaniem nowej wiedzy o zjawiskach przyrodniczych, determinujących nie tylko życie społeczne, ale i osobiste ludzi. Dlatego też głosił pogląd, że każdy człowiek podejmuje decyzje na podstawie permanentnie doskonalonej wiedzy. Według Campanelli permanentnie doskonalona wiedza rodziła dwa pozytywne efekty:
po pierwsze przyczyniała się do wzrostu wydajności pracy oraz poprawy warunków świadczenia pracy,
po drugie zapewniała warunki do wzrostu moralnego każdego człowieka, czyli umożliwiała walkę ze złem moralnym oraz społecznym, w tym z wyzyskiem, nędzą, lenistwem, poniżeniem, a także odrzuceniem.
Źródło: Barbara Danowska-Prokop, Idealne państwo (społeczeństwo) w ujęciu renesansowych utopistów, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2016, nr 305, t. 8, s. 144.
Zdaniem Campanelli… Możliwe odpowiedzi: 1. rozwój społeczny przebiegał dzięki zróżnicowaniu społecznemu i materialnemu obywateli., 2. rozumni obywatele poszerzają swoją wiedzę na temat zjawisk przyrodniczych i dzięki temu mogą zmieniać swoje zachowania dla dobra społeczeństwa., 3. dzięki rozwojowi i wykorzystaniu wiedzy w praktyce obywatele zmniejszali nierówności społeczne., 4. dzięki rozwojowi wiedzy można było wprowadzać nowe metody produkcji, zwiększające wydajność pracy.
Dokończ zdanie, wskazując wszystkie poprawne zakończenia.
Zdaniem Campanelli…
- rozwój społeczny przebiegał dzięki zróżnicowaniu społecznemu i materialnemu obywateli.
- rozumni obywatele poszerzają swoją wiedzę na temat zjawisk przyrodniczych i dzięki temu mogą zmieniać swoje zachowania dla dobra społeczeństwa.
- dzięki rozwojowi i wykorzystaniu wiedzy w praktyce obywatele zmniejszali nierówności społeczne.
- dzięki rozwojowi wiedzy można było wprowadzać nowe metody produkcji, zwiększające wydajność pracy.
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Mit o idealnym państwie. Nowożytne utopieNowa Atlantyda to państwo, w którym naczelną zasadą jest niezłomna wiara w potęgę ludzkiego rozumu. To dzięki niemu człowiek może zapanować nad światem, ujarzmiając otaczającą go naturę. Ludzki geniusz gwarantuje, zdaniem Bacona, iż życie mieszkańców Nowej Atlantydy, oparte na rozumowych zasadach i wspomagane przez techniczne wynalazki, układa się w harmonijną całość. Dobrobyt i szczęśliwość Atlantowie zawdzięczają pracy elity, grupy naukowców, tworzących tzw. „Dom Salomona”. Ten swoisty instytut naukowy jest miejscem gromadzenia wszelkiej wiedzy. Opisywane drobiazgowo przez Bacona obszary badań i techniczne eksperymenty, a także muzea, uwieczniające wielkie umysły historii, robią ogromne wrażenie nie tylko na słuchających tych rewelacji bohaterach baconowskiej utopii, ale także na współczesnym czytelniku. „Dom Salomona” jest jednak nie tylko instytutem naukowym, ale pełni także funkcje religijno‑państwowe, zapewniając także niezbędny dla dobrobytu zakres izolacji Nowej Atlantydy od otaczającego świata.
Źródło: Marian Machinek, Mit o idealnym państwie. Nowożytne utopie, [w:] Państwo i jego problemy, red. Michał Wojciechowski, Olsztyn 2005, s. 31.
Zaznacz, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Bacon uważa, że państwo najlepiej będzie funkcjonować dzięki powierzeniu władzy najmądrzejszym. | □ | □ |
| Dla Bacona ważnym elementem funkcjonowania państwa jest szacunek do wielkich wydarzeń z przeszłości i ludzi, którzy je współtworzyli. | □ | □ |
| Dla Bacona najskuteczniejszą metodą rządzenia jest brak zmian w zachowaniach społecznych i trwały podział stanowy. | □ | □ |
| Bacon jest zdania, że mieszkańcy Nowej Atlantydy powinni rozprzestrzenić swoje metody rządzenia na wszystkie pobliskie państwa. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
KsiążęDo takich uporządkowanych i dobrze rządzonych państw nam współczesnych należy Francja, która ma wiele dobrych urządzeń, na których oparta jest swoboda i bezpieczeństwo króla, a najważniejszą z nich jest parlament i jego powaga. Ten bowiem, kto urządził to państwo, znając ambicję i butę możnowładców i sądząc, że dla ich poskromienia trzeba nałożyć im wędzidła, a z drugiej strony znając nienawiść ludu ku możnym, wynikłą ze strachu, pragnął państwo przed jednymi i drugimi zabezpieczyć; lecz nie chciał, by było to wyłączną troską króla, aby ten nie potrzebował narażać się na starcie z możnymi, gdyby popierał lud, lub z ludem, gdyby popierał możnych; dlatego też sędzią ustanowił trzeciego, aby ten, nie obciążając tym króla, chłostał możnych i brał w opiekę słabszych. Trudno o lepszy i rozumniejszy ustrój i o skuteczniejsze zabezpieczenie króla i królestwa.
Źródło: Niccolò Machiavelli, Książę, 1513 r., dostępny w internecie: knhd.law.uj.edu.pl [dostęp 20.10.2020 r.].