Film dostępny pod adresem /preview/resource/ReluSNuvipAit

Film edukacyjny „Z operą przez wieki”. Film rozpoczyna się widokiem sceny z zasuniętą kurtyną. Na jej tle wyświetla się napis: Z operą przez wieki. Słychać śpiew kobiety. Wykonuje ona Habanerę z opery Carmen. Lektor czyta: Opera jest rodzajem dzieła scenicznego. Występujący w nim aktorzy, śpiewając lub melodycznie recytując swoje wypowiedzi, wyrażają emocje i prezentują umiejętności wokalne. Tekst przez nich wykonywany, przedstawiający treść opery, nazywany jest librettem. W drugiej scenie wyświetla się schemat budowy dzieła operowego. Lektor objaśnia to co znajduje się na schemacie: Uwertura, czyli orkiestrowy wstęp grany przy opuszczonej kurtynie, wprowadza słuchacza w nastrój dzieła. Dalszą część opery tworzą akty podzielone na sceny. Składają się one m.in. z arii, duetów, tercetów oraz fragmentów chóralnych, instrumentalnych i scen baletowych. Kolejna scena rozpoczyna się wyświetleniem napisu starożytność i pojawieniem się zdjęcia teatru greckiego w Milecie. Scenie tej towarzyszy muzyka wykonywana na kitarze i aulosie. Lektor czyta: W czasach starożytnych teksty popularnych wówczas dramatów greckich były zazwyczaj śpiewnie recytowane przez solistów i chór. Ich twórcy - Sofokles, Eurypides i Arystofanes - nie byli jedynie dramaturgami, ale też po części kompozytorami. Kolejną epoką jest średniowiecze. Pojawia się napis i ilustracja przedstawiająca grupę osób grającą na średniowiecznych instrumentach. Scenie tej towarzyszy średniowieczna muzyka wykonywana przez zespół fletowy. Lektor czyta: W średniowieczu popularność zyskały dramaty liturgiczne, które uświetniały święta Bożego Narodzenia i Wielkanocy. Miały one postać dialogów, których teksty nawiązywały do Ewangelii. Kolejną epoką jest renesans. Przedstawione są obrazy: Koncert - Lorenzo Costa i renesansowy teatr. Towarzysząca muzyka to spokojna, smutna pieśń wykonywana z akompaniamentem lutni. Lektor czyta: W epoce renesansu pomiędzy kolejnymi aktami dramatów wykonywane były intermezza [czyt. „intermecca”] zwykle o tematyce komediowej, będące swego rodzaju muzycznymi przerywnikami. Pojawia się napis barok i fragment opery Koronacja Poppei Claudio Monteverdiego. Dwie osoby w długich złotych szatach śpiewają spokojny duet pod tytułem Pur ti miro, pur ti godo. Lektor czyta: W 1600 roku śpiewnie recytowany dramat nawiązujący do stylu antycznego przyczynił się do powstania opery. W późnych dziełach scenicznych Claudio Monteverdiego [czyt. Klaudio Montewerdiego] zauważalna była samodzielność warstwy muzycznej, rozpoczynająca tym samym nieustanne spory o prymat pomiędzy muzyką a słowem. Muzyka zmienia się, słyszymy dynamiczny utwór wykonywany przez orkiestrę smyczkową i widzimy obraz, na którym przedstawiona jest bogato zdobiona scena operowa w baroku. Lektor czyta: Operę, w której nacisk kładziono na warstwę muzyczną, odnaleźć można szczególnie w twórczości włoskich kompozytorów. Akcja dramatyczna stanowiła jedynie pretekst do podjęcia tematu dzieła, a na pierwszym planie znalazły się popisy wokalne śpiewaków. Rosnąca w baroku popularność opery przenikała także do innych krajów. Francja na przykład najbardziej zasłynęła z twórczości operowej Jean Baptisty Lully, Anglia natomiast – Henry`ego Purcellai Georga Friedricha Haendla . Kolejna scena dotyczy epoki klasycyzmu. Na scenie pojawia się wizerunek Mozarta, a lektor czyta: Najbardziej reprezentatywna dla okresu klasycyzmu jest twórczość operowa Wolfganga Amadeusza Mozarta, jednego z największych geniuszy w historii muzyki, który pierwszą operę skomponował mając 12 lat. Spośród ponad 20 oper, które napisał, największe znaczenie mają „Wesele Figara”, „Don Giovanni” oraz „Czarodziejski flet”. Później pojawia się filmowy fragment z opery “Czarodziejski flet”. Kobieta w ciemnym, trochę demonicznym, królewskim stroju śpiewa arię, w której powtarzają się wielokrotnie bardzo wysokie dźwięki. Kolejna epoka to romantyzm. Wyświetlony zostaje wizerunek Stanisława Moniuszko i zapis nutowy fragmentu Strasznego Dworu. Lektor czyta: Gatunek opery był popularna również w XIX wieku. Na gruncie polskim największe zasługi w tym zakresie miał Stanisław Moniuszko uważany za twórcę polskiej opery narodowej. Jego najsłynniejsze dzieła to: „Halka” i Straszny dwór”. Później wyświetla się fragment Mazura z opery „Straszny Dwór”. Chór i orkiestra wykonują dynamiczny i żywiołowy utwór w rytmie mazura. Balet tańczy widowiskowy taniec. Później muzyka się zmienia słyszymy spokojną muzykę. Widzimy wizerunki: Vincenzo Belliniego, Geatano Donizettiego oraz Gioacchino Rossiniego. Lektor czyta: W okresie romantyzmu opera rozwijała się także we Włoszech, gdzie tworzyli Vincenzo Bellini, Gaetano Donizetti, a także Gioacchino Rossini. Następnie słychać fragment opery Traviata Verdiego i pojawiają się wizerunki: Giuseppe Verdiego, Modesta Musorgskiego i Ryszarda Wagnera. Lektor czyta: W 2 poł XIX wieku nastąpiło ponowne zacieśnienie związku opery z dramatem, szczególnie za sprawą twórczości Giuseppe Verdiego i Modesta Musorgskiego. Ryszard Wagner jeszcze silniej zaznaczył podporządkowanie muzyki na rzecz akcji scenicznej. Kompozytor dążył do powrotu dramatu antycznego, a za ideał sztuki starożytnej uznał teatr starogrecki. Ostatnia scena nosi tytuł Wiek XX i czasy współczesne. Widzimy scenę z ascetyczną scenografią i czwórkę współcześnie ubranych aktorów. Lektor czyta: W XX wieku operę często uważano za gatunek przestarzały, co skutkowało wielokrotnym ogłaszaniem jej upadku. Stale ma jednak grono swoich miłośników, a kompozytorzy nadal tworzą nowe dzieła, co owocuje jej ciągłą popularnością i rozwojem.