Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Polecenie 1

Zapoznaj się z galerią interaktywną i cytatami dotyczącymi stosunku cywilów do walczących powstańców. Stwórz oś czasu, na której umieścisz jak najwięcej nazw uczuć i emocji ludności cywilnej, które mogły mieć wpływ na ich wzajemne relacje w kolejnych etapach powstańczego zrywu.

RF9sYFXP6dIkm
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
RRWhBBFhz1QJ0
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Zastanów się, w jaki sposób stosunek ludności cywilnej mógł wpływać na morale powstańców. Uzasadnij swoją odpowiedź.

RgONFWuRAE41p
(Uzupełnij).
R8gwXnhbgLRK1
Ilustracja interaktywna przedstawia warszawską ulicę podczas powstania w 1944 roku. Przy częściowo zburzonej kamienicy stoi powstaniec z karabinem. Opis punktów: 1. Wybuch powstania warszawskiego Boże wielki! Bądź pochwalony, iż pozwalasz nam uczestniczyć w tych wspaniałych dniach Warszawy i Polski. Wspaniałych przez cud braterstwa. [...] Jakeż zjednoczeni jesteśmy tą chwilą. Igor T. Miecik, Ciemna strona powstania: co przemilcza narodowa legenda?, „Newsweek” 2017 z dn. 1.08,s. 21.2. Wybuch powstania warszawskiego Mieszkańcy pobliskich domów, bez żadnego rozkazu z góry, zupełnie spontanicznie budują wzdłuż ulicy barykadę, która ma zamknąć drogę czołgom. Jedni kopią rów, inni wyrzucają przez okna i znoszą ze wszystkich stron, co im pod rękę popadnie. […] Następuje wybuch szalonego entuzjazmu. Ludzie odrzucają kilofy i łopaty, i jak na komendę rzuconą przez kogoś niewidocznego zaczynają śpiewać Warszawiankę. [...] Ogarnia mnie uniesienie, jakiego nie doznałem nigdy przedtem i nigdy później. Za tę jedną chwilę oddałbym całe życie. Barbara Engelking, Dariusz Libionka, Żydzi w powstańczej Warszawie, Warszawa 2009, s. 27. Zdjęcie przedstawia grupę ludzi stojących przed ścianą, na której widoczne są plakaty i ogłoszenia. Miesiąc przed powstaniem warszawskim: Ludność czyta nakaz stawienia się 100 tys. mężczyznom w wieku od 17 do 65 lat do kopania obronnych rowów wokół Warszawy licencja: domena publiczna. 3. Wybuch powstania warszawskiego — Hurraaa... — Powstanie — od razu powiedzieliśmy sobie, tak jak i wszyscy w Warszawie. Dziwne. Bo tego słowa nie używało się przedtem w życiu. Tylko z historii, z książek. Już nudziło. A tu raptem... jest, i to takie z „hurraaa” i tłumem na łubudu. To „hurraaa” i łubudu to było zdobycie Sądów od Ogrodowej. [...] — Pierwszy powstaniec! — krzyknęliśmy. — A wiesz, Mironku, że ja bym mu się oddała — powiedziała do mnie Irena w zachwycie przez firankę. Zaraz potem z Ogrodowej na tamto podwórze wpadli ludzie i zaczęli łapać wózki i deski na barykady. Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego, Warszawa 2016, s. 7. Zdjęcie przedstawia odezwę Komendanta Okręgowego Stołecznego Armii Krajowej do Polaków z 1 sierpnia 1944 roku. Odezwa władz powstańczych rozplakatowana na ulicach miasta 1 sierpnia 1944 licencja: domena publiczna.4. W czasie trwania powstania warszawskiego Ludność w pierwszych dniach serdecznie witająca na każdym kroku powstańców, teraz spoglądała na nich z nieufnością. Po dwóch miesiącach walk zaczęły się już zdarzać wypadki, że ludzie prosili powstańców, aby nie zajmowali pozycji w ich domach, bo »my ponosimy odpowiedzialność i oni nas wykończą«. Wprawdzie były to sporadyczne przejawy załamania, niemniej jednak część zmęczonej ludności miała już dość działań. Ponosiła przecież, równie jak i powstańcy, dotkliwe straty. Było skąpo z wodą, zaopatrzeniem, coraz więcej z szpitalach powstańczych gromadziło się rannych [...]. Lesław M. Bartelski, Powstanie warszawskie, Warszawa 1965, s. 84. Zdjęcie przedstawia grupę mężczyzn – powstańców, stojących na ulicy. Żołnierze Batalionu „Zośka”. Okolice włazu kanałowego przy ul. Wareckiej licencja: domena publiczna. 5. W czasie trwania powstania warszawskiego Meldunek sytuacyjny dowódcy Okręgu Warszawskiego AK „Montera”, 8 sierpnia 1944: Każda dzielnica inaczej reaguje na sytuację. Ludność Powiśla zdała egzamin i coraz śmielej i odważniej radzi sobie i broni się wspólnie z AK. Samorzutnie wzmacnia barykady, buduje nowe, itp. Dobre nastroje na Żoliborzu, w Śródmieściu i na granicy Śródmieścia z Mokotowem za: Władysław Bartoszewski, Dni walczącej stolicy. Kronika Powstania Warszawskiego, Warszawa 2004, s. 66. Zdjęcie przedstawia warszawską ulicę. Stoją na niej w szeregu warszawscy powstańcy z bronią w ręku. Żołnierze Batalionu „Kiliński” sfotografowani podczas powstańczego pogrzebu na ul. Zgoda licencja: domena publiczna. 6. W czasie trwania powstania warszawskiego Od pewnego czasu narasta wielki konflikt między ludnością cywilną a wojskiem. Chodzi o kolejki przy studniach. […] Wojsko ma oczywiście pierwszeństwo. Już to doprowadza do zwad. Trudno się dziwić komuś, kto czeka ze swoim wiadrem dwie, trzy godziny, że widok coraz to nowych kotłów z kuchen wojskowych, napełnianych poza kolejką, wyprowadza go z równowagi […]. Dariusz Baliszewski, Andrzej Krzysztof Kunert, Prawdziwa historia Polaków. Ilustrowane wypisy źródłowe 1939–1945, t. 3, Warszawa 2000, s. 147. Zdjęcie przedstawia pięciu żołnierzy z bronią. Żołnierze Kolegium „A” – elitarnej jednostki Kedywu Okręgu Warszawskiego AK. Okolice ul. Stawki licencja: domena publiczna.7. W czasie trwania powstania warszawskiego Ludność cywilna przeżywa kryzys, który może mieć zasadniczy wpływ na oddziały walczące. Przyczyny kryzysu: coraz silniejsze i zupełnie bezkarne ostrzeliwanie całego obszaru na wzór Starówki, bezterminowe przedłużanie się walki, coraz mniejsze porcje głodowe dla pogorzelców i szybkie wyczerpywanie się żywności dla pozostałych, wielka śmiertelność wśród niemowląt, agitacja czynników wrogich, brak wody i elektryczności we wszystkich dzielnicach. Tadeusz Bór-Komorowski, „Biuletyn Informacyjny”, 25 sierpnia 1944, s. 2. Zdjęcie przedstawia biało-czerwoną opaskę na ramię. Na białej części widnieje skrótowiec WP 1 i orzeł w koronie. Biało-czerwone opaski noszone przez powstańców na prawym ramieniu licencja: domena publiczna.8. Upadek powstania warszawskiego Trzeba też jednak pamiętać, co podkreślają wszystkie zapisy - o niesłychanie serdecznym pożegnaniu zwartych oddziałów wychodzących do niewoli 4 i 5 października ze Śródmieścia. To coś niesamowitego. Niezależnie od tragicznego nastroju, ludność żegna ich w sposób nieprawdopodobny. Dariusz Baliszewski, Andrzej Krzysztof Kunert, Prawdziwa historia Polaków. Ilustrowane wypisy źródłowe 1939–1945 , t. 3, Warszawa 2000, s. 185. Zdjęcie przedstawia wysoki, wielopiętrowy budynek trafiony bombą. Widać wybuch, ogień i dym. Powstanie warszawskie: 28 sierpnia gmach Prudentialu został trafiony przez 2-tonowy pocisk z moździerza Karl Gerät. Widok z dachu domu przy ul. Kopernika 28. licencja: domena publiczna.9. Upadek powstania warszawskiego To idą nasi chłopcy, nasi bohaterowie! za: Władysław Bartoszewski, Dni walczącej stolicy. Kronika Powstania Warszawskiego, Warszawa 2004, s. 291. 10. Upadek powstania warszawskiego Ci co wydali pierwszy rozkaz do walki niech policzą teraz nasze trupy. Niech pójdą przez ulice których nie ma przez miasto którego nie ma niech liczą przez tygodnie przez miesiące niech liczą aż do śmierci nasze trupy. Anna Świrszczyńska, Niech liczą trupy [w:] tejże, Budowałam barykadę, Warszawa 1984, s. 153.
Powstańcza czujka w ruinach kościoła św. Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu
Źródło: domena publiczna.