Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Ilustracja interaktywna

Polecenie 1
Zapoznaj się z opisem grafiki interaktywnej i na jego podstawie wskaż najważniejsze motywy sentymentalne wykorzystywane również w literaturze.
Zapoznaj się z opisem grafiki interaktywnej i na jego podstawie wskaż najważniejsze motywy sentymentalne wykorzystywane również w literaturze.
R43oU7zmZDolB
(Uzupełnij).
RYAyMcG0A7Qif1
Obraz przedstawia kobietę i mężczyznę pasących bydło na polu. Kobieta siedzi odwrócona tyłem do widza. Patrzy na stojącego przed nią młodego mężczyznę. Para ubrana jest w proste, chłopskie stroje. W ich pobliżu znajdują się krowy. Na drugim planie widać zarośla, a w oddali wodę. Opis: 1. Sceneria utworów sentymentalnych często jest wiejska, idylliczna. Przedstawia się wyidealizowany obraz natury, która jest tłem prezentowania ludzkich emocji. 2. Autorzy utworów sentymentalnych koncentrują się na człowieku jako jednostce czującej i niepowtarzalnej. W malarstwie i literaturze przywoływane jest sielankowe dzieciństwo i młodość, przeciwstawiane okresowi dojrzałości, w którym człowiek uświadamia sobie klęskę ideałów. 3. Autorzy podkreślają poszukiwanie autentycznych i naturalnych więzi międzyludzkich, nieskażonych procesem cywilizacyjnym. W utworach sentymentalnych poeci eksponują przeżycia wewnętrznych bohaterów, stosując w tym celu różne środki stylistyczne, np. wykrzyknienia, pytania retoryczne, apostrofy. 4. W dziełach o nacechowaniu sentymentalnym ukazywane są stany uczuciowe człowieka, np. westchnienia, wylewanie łez, czułe spojrzenia. Autorzy często stosują tzw. kostium pasterski z takimi elementami sielskości, jak np. wierny i oddany pies, zwierzęta pasterskie (głównie owce), strumień, wieniec, drzewa. Pojawiają się rekwizyty pełniące funkcje pamiątek, np. kosz z owocami, flet, krosno, wianek.
Friedrich Nerly, Scena pastoralna, 1827.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Franciszek Karpiński jest autorem konwencjonalnych sielanek. Najbardziej znane utwory to Laura i Filon oraz Do Justyny. Tęskność na wiosnę. Katalog wielu motywów typowych dla literatury sentymentalnej wyróżnić można także w wierszu Do Justyny, który był chętnie śpiewany w osiemnastowiecznej Warszawie.

Franciszek Karpiński Do Justyny

Drzewa, wyście małe były,
gdym się rozkochał w Justynie!
Dzisiaj‑ście się rozkrzewiły,
gałąź wasza chłodem słynie.

Insze mi już owoc dały,
com je w drobnym ziarnku sadził,
na szczęście mojej zuchwałéj.
Drzewa, jakżem ja się zdradził!

Ona mnie dotąd nie kocha
choć jej wzgardy znoszę skromnie.
Trzyma mię, że jest niepłochajest niepłochajest niepłocha,
martwi, że nie dba i o mnie.

Justyno, moja Justyno,
patrz, jak mam usta spieczone,
jak z oczu moich łzy płyną ‒
ach, ty nie patrzysz w tę stronę!

Przystąp jeno ku mnie bliżéj,
bo wy czasem i leczycie:
ta się choroba choć szérzy,
jej zaraza jest na życiejej zaraza jest na życiejej zaraza jest na życie.

Nie wiesz, co miłość kosztuje?
Jak ogień wnętrzności trawi,
jak rdza żelazo zmocuje
I raz głęboki zostawi.

Skłonność twoja do litości,
głośna w okolicy całéj.
Samej nie znając miłości
Ranisz mnie, chociem zbolały.

Kiedyś tak w uporze trwała,
otóż ja cię odstępuję
‒ ach! tyś łaskawie spojrzała ‒
nie wierz mi: ja to żartuję.

justy Źródło: Franciszek Karpiński, Do Justyny, [w:] tegoż, Wiersze zebrane, t. I, Warszawa 2005, s. 54–55.
jest niepłocha
jej zaraza jest na życie
Przeczytaj
Sprawdź się