Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Wymień i scharakteryzuj formy użytkowania ziemi.

RP3oyZYUy9RrD
(Uzupełnij).
R1UzYBW5K7mmF1
Schemat przedstawia podział struktury użytkowania ziemi na użytki rolne, lasy i pozostałe grunty. 1. Użytki rolne (grunty rolne lub grunty rolnicze) – są to grunty użytkowane rolniczo: grunty orne, użytki zielone, uprawy trwałe i inne (na przykład ogrody przydomowe). Ich powierzchnia na świecie stanowi ponad 48,6 miliona kilometrów kwadratowych, czyli 37,1% powierzchni lądowej. Największą powierzchnią bezwzględną użytków rolnych odznaczają się największe i najludniejsze państwa świata: Chiny (5,3 miliona kilometrów kwadratowych), USA (4,1 miliona kilometrów kwadratowych), Australia (3,7 miliona kilometrów kwadratowych), Brazylia (2,8 miliona kilometrów kwadratowych) oraz Rosja (2,2 miliona kilometrów kwadratowych). Natomiast największymi odsetkami użytków rolnych w powierzchni ogółem cechują się: Urugwaj (82,6%), Arabia Saudyjska (80,8%), Kazachstan (80,4%), RPA (79,8%) oraz Burundi (79,2%). Użytki rolne dzielą się na: 1. Grunty orne – są to ziemie poddawane systematycznej uprawie (obsadzane lub obsiewane), a także ugory i odłogi. Ugory to ziemie wyłączone z rolniczego użytkowania na 1-2 lata. Gdy proces ten trwa dłużej, wówczas grunty te nazywamy odłogami. Ich powierzchnia na świecie stanowi 10,7% powierzchni lądowej. Największą powierzchnią bezwzględną gruntów ornych odznaczają się największe i najludniejsze państwa świata: Indie (1,6 miliona kilometrów kwadratowych), USA (1,5 miliona kilometrów kwadratowych), Rosja (1,2 miliona kilometrów kwadratowych), Chiny (1,2 miliona kilometrów kwadratowych) oraz Brazylia (0,8 miliona kilometrów kwadratowych). Natomiast największymi odsetkami gruntów ornych w powierzchni ogółem cechują się: Bangladesz (59,6%), Ukraina (56,6%), Dania (56,6%), Mołdawia (55,6%) oraz Indie (52,6%). Zdjęcie przedstawia rozległe pole żółtej pszenicy. Podpis pod zdjęciem: Grunty orne – pole pszenicy., 2. Uprawy trwałe – są to plantacje roślin wieloletnich. Zalicza się do nich: sady i plantacje. Ich powierzchnia na świecie stanowi jedynie 1,3% powierzchni lądowej. Największą powierzchnią bezwzględną upraw trwałych odznaczają się największe i najludniejsze państwa świata: Indonezja (230 tysięcy kilometrów kwadratowych), Chiny (154 tysiące kilometrów kwadratowych), Indie (138 tysięcy kilometrów kwadratowych), Nigeria (68 tysięcy kilometrów kwadratowych) oraz Brazylia (68 tysięcy kilometrów kwadratowych). Natomiast największymi odsetkami upraw trwałych w powierzchni ogółem cechują się państwa Oceanii: Tuvalu (60,0%), Kiribati (39,5%), Wyspy Marshalla (35,0%), Komory (26,9%) oraz Mikronezja (24,2%). Zdjęcie przedstawia rosnące rzędami jabłonie. Podpis pod zdjęciem: Sad jabłkowy w USA., 3. Użytki zielone – są to łąki i pastwiska. Łąką nazywamy teren, z którego zbiera się paszę kośną dla zwierząt, pastwiskiem zaś obszar, na którym się nie kosi, lecz wypędza się zwierzęta, np. owce czy bydło. Naturalnymi użytkami zielonymi są stepy (w tym prerie) oraz sawanny. Powierzchnia łąk i pastwisk na świecie stanowi 25,1% powierzchni lądowej. Największą powierzchnią bezwzględną użytków zielonych odznaczają się: Chiny (1,6 miliona kilometrów kwadratowych), Australia (1,5 miliona kilometrów kwadratowych), USA (1,2 miliona kilometrów kwadratowych), Kazachstan (1,2 miliona kilometrów kwadratowych) oraz Brazylia (0,8 miliona kilometrów kwadratowych). Natomiast największymi odsetkami użytków zielonych w powierzchni ogółem cechują się: Arabia Saudyjska (79,1%), Dżibuti (73,3%), Mongolia (70,9%), Kazachstan (69,4%) oraz RPA (69,2%). Zdjęcie przedstawia rozległą łąkę. W oddali rosną drzewa. Podpis pod zdjęciem: Łąka na Węgrzech. Użytki zielone dzielą się na łąki i pastwiska. 2. Lasy – ich powierzchnia na świecie stanowi niemal 40 milionów kilometrów kwadratowych, czyli 30,8% powierzchni lądowej. Na Ziemi istnieją dwie wielkie drzewiaste formacje roślinne – tajga (około 19 milionów kilometrów kwadratowych) i wilgotny las równikowy (około 14 milionów kilometrów kwadratowych). Poza tym lasy rosną również w innych strefach klimatycznych, ale nie zajmują tak znacznych obszarów. Największą powierzchnią bezwzględną lasów odznaczają się: Rosja (8,1 miliona kilometrów kwadratowych), Brazylia (4,9 miliona kilometrów kwadratowych), Kanada (3,5 miliona kilometrów kwadratowych), USA (3,1 miliona kilometrów kwadratowych) oraz Chiny (2,1 miliona kilometrów kwadratowych). Natomiast największymi odsetkami lasów w powierzchni ogółem cechują się: Surinam (98,3%), Mikronezja (91,9%), Gabon (90,0%), Seszele (88,4%) oraz Palau (87,6%). Na zdjęciu jest las z wysokimi drzewami iglastymi. Podpis pod zdjęciem: Tajga rosyjska. 3. Grunty pozostałe (tereny zabudowane, przemysłowe, mieszkaniowe, obszary z infrastrukturą techniczną, wody i nieużytki) – ich powierzchnia na świecie stanowi około 32,1% powierzchni lądowej. Największą powierzchnią bezwzględną gruntów pozostałych odznaczają się: Rosja (6,0 milionów kilometrów kwadratowych), Kanada (5,0 milionów kilometrów kwadratowych), Australia (2,7 miliona kilometrów kwadratowych), Chiny (2,0 miliony kilometrów kwadratowych) oraz USA (2,0 miliony kilometrów kwadratowych). Natomiast największymi odsetkami tych gruntów w powierzchni ogółem cechują się kraje Bliskiego Wschodu: Egipt (96,2%), Oman (95,4%), Katar (94,2%), Kuwejt (91,2%) oraz Libia (91,2%). Zdjęcie przedstawia wielopiętrowe budynki - bloki. Podpis pod zdjęciem: Grunty mieszkaniowe i komunikacyjne w Szczecinie. Na zdjęciu jest panorama starego miasta w Toruniu ukazana z przeciwległego brzegu Wisły. Podpis pod zdjęciem: Grunty pod wodami różne grunty zabudowane i zurbanizowane w Toruniu.
Formy użytkowania ziemi.
Źródło: Grafiki:
2. CC0, [online], dostępny w internecie: https://pixnio.com/flora-plants/crops/agriculture-field-wheat-field-house-roof-sky-landscape#
3. By Jeff Kubina, Apple Orchard, CC BY-SA 2.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0/, [online], dostępny w internecie: https://www.flickr.com/photos/kubina/2058047853
4. By (see original: hu:Kép:Nedves rétek a Szigetközben.jpg) - Hungarian Wikipedia, CC BY-SA 2.5, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1624295
5. Pixabay License, https://pixabay.com/pl/service/terms/#license, [online], dostępny w internecie: https://pixabay.com/pl/photos/las-sosna-natura-drzewa-rosja-2705541/
6. By Szczecinolog - Own work, CC BY-SA 4.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=67775697
6. Pixabay License, https://pixabay.com/pl/service/terms/#license, [online], dostępny w internecie: https://pixabay.com/pl/photos/toru%C5%84-wis%C5%82a-nabrze%C5%BCe-panorama-3352310/.
1
Polecenie 2

Oceń znaczenie poniższych czynników w kształtowaniu struktury użytkowania ziemi. Korzystając z wcześniej zdobytej wiedzy, porównaj je z czynnikami rozwoju rolnictwa

RX3cyfTX1r8mz
(Uzupełnij).
RWvZBwD8jBmC41
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Czynniki wpływające na strukturę użytkowania ziemi
    • Elementy należące do kategorii Czynniki wpływające na strukturę użytkowania ziemi
    • Nazwa kategorii: Czynniki przyrodnicze
      • Elementy należące do kategorii Czynniki przyrodnicze
      • Nazwa kategorii: rzeźba terenu
        • Elementy należące do kategorii rzeźba terenu
        • Nazwa kategorii: obszary nizinne lub o niewielkich deniwelacjach terenu sprzyjają znacznemu udziałowi użytków rolnych, zwłaszcza gruntów ornych (np. Ukraina, Dania, Węgry, Polska), w krajach górzystych obserwuje się duży udział łąk i pastwisk, np. w Szwajcarii, Austrii, Grecji;
        • Koniec elementów należących do kategorii rzeźba terenu
      • Nazwa kategorii: klimat
        • Elementy należące do kategorii klimat
        • Nazwa kategorii: użytki rolne dominują na obszarach strefy umiarkowanej (głównie kraje Europy) i podzwrotnikowej (w Hiszpanii, Włoszech, Grecji duży udział sadów); na suchych obszarach strefy zwrotnikowej zwiększa się udział nieużytków (np. pustynie w Egipcie); lasy dominują w chłodnej odmianie strefy umiarkowanej oraz w wilgotnym klimacie równikowym (np. w Szwecji, Kanadzie, Rosji, Brazylii);
        • Koniec elementów należących do kategorii klimat
      • Nazwa kategorii: stosunki wodne
        • Elementy należące do kategorii stosunki wodne
        • Nazwa kategorii: bliskość rzek, odpowiednie nawilgocenie podłoża sprzyjają dominacji gruntów ornych, np. w dolinach i deltach wielkich rzek;
        • Koniec elementów należących do kategorii stosunki wodne
      • Nazwa kategorii: żyzność gleb
        • Elementy należące do kategorii żyzność gleb
        • Nazwa kategorii: żyzne gleby decydują o dużym udziale gruntów ornych (np. czarnoziemy na Ukrainie i Węgrzech), zaś mniej żyzne gleby mogą sprzyjać większemu odsetkowi łąk i pastwisk (np. w Mongolii, Australii) oraz lasów (np. gleby bielicowe w Szwecji, Kanadzie, Rosji).
        • Koniec elementów należących do kategorii żyzność gleb
        Koniec elementów należących do kategorii Czynniki przyrodnicze
    • Nazwa kategorii: Czynniki pozaprzyrodnicze
      • Elementy należące do kategorii Czynniki pozaprzyrodnicze
      • Nazwa kategorii: kultywowanie tradycji rolniczych
        • Elementy należące do kategorii kultywowanie tradycji rolniczych
        • Nazwa kategorii: wpływa na podtrzymanie dotychczasowej struktury użytkowania ziemi, np. w Australii naturalne łąki i pastwiska obejmujące ponad 50% obszaru kraju wykorzystuje się do hodowli owiec, w Mongolii >70% to koczownicze pasterstwo;
        • Koniec elementów należących do kategorii kultywowanie tradycji rolniczych
      • Nazwa kategorii: zwiększająca się gęstość zaludnienia
        • Elementy należące do kategorii zwiększająca się gęstość zaludnienia
        • Nazwa kategorii: oraz związane z tym postępujące procesy urbanizacji i rozwoju infrastruktury technicznej – wpływają na zmniejszenie powierzchni użytków rolnych i lasów, np. na wschodnim wybrzeżu USA;
        • Koniec elementów należących do kategorii zwiększająca się gęstość zaludnienia
      • Nazwa kategorii: poziom uprzemysłowienia
        • Elementy należące do kategorii poziom uprzemysłowienia
        • Nazwa kategorii: rozwój obszarów przemysłowych powoduje zmniejszanie powierzchni użytków rolnych oraz lasów i jednocześnie powstawanie wyrobisk, hałd, terenów rekultywowanych, osiedli mieszkaniowych;
        • Koniec elementów należących do kategorii poziom uprzemysłowienia
      • Nazwa kategorii: zmiana sposobu gospodarowania
        • Elementy należące do kategorii zmiana sposobu gospodarowania
        • Nazwa kategorii: np. w Brazylii lasy ulegają przekształceniu w użytki rolne, obszary przemysłowe, drogi, tereny mieszkaniowe.
        • Koniec elementów należących do kategorii zmiana sposobu gospodarowania
        Koniec elementów należących do kategorii Czynniki pozaprzyrodnicze
      Koniec elementów należących do kategorii Czynniki wpływające na strukturę użytkowania ziemi
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.