Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Energia wiązania nukleonów w jądrach atomowych

Grafika interaktywna pokazuje wartość energii wiązania przypadającej na nukleon dla wybranych jąder atomowych.

RsZDBq2b9CwhN
Ilustracja interaktywna 1. abc def
Źródło: Politechnika Warszawska Wydział Fizyki, licencja: CC BY 4.0. Licencja: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl.

Ilustracja przedstawia wykres wyrażonej w megaelektronowoltach średniej energii wiązania na nukleon w funkcji liczby nukleonów w jądrze. Na samym początku średnia energia na nukleon szybko rośnie wraz z liczbą nukleonów, jednak w pewnym momencie - na ilustracji można to zaobserwować dla żelaza z pięćdziesięcioma sześcioma nukleonami - zaczyna powoli maleć maleć.

Na ilustracji wyróżniono następujące jądra:

  • Dwa nukleony: izotop wodoru nazywany deuterem, którego energia wiązania na nukleon jest równa jeden i sto dwanaście tysięcznych megaelektronowolta.

  • Trzy nukleony: hel, którego energia wiązania na nukleon jest równa dwa i pięćset siedemdziesiąt trzy tysięczne megaelektronowolta.

  • Trzy nukleony: izotop wodoru nazywany trytem, którego energia wiązania na nukleon jest równa dwa i osiemset dwadzieścia siedem tysięcznych megaelektronowolta.

  • Cztery nukleony: podwójnie zjonizowane jądro helu, czyli cząstka alfa, którego energia wiązania na nukleon jest równa siedem i siedemdziesiąt cztery tysięczne megaelektronowolta.

  • Sześć nukleonów: lit, którego energia wiązania na nukleon jest równa pięć i trzysta trzydzieści dwie tysięczne megaelektronowolta.

  • Siedem nukleonów: lity, którego energia wiązania na nukleon jest równa pięć i sześćset sześć tysięcznych megaelektronowolta.

  • Dwanaście nukleonów: węgiel, którego energia wiązania na nukleon jest równa siedem i sześćset osiemdziesiąt tysięcznych megaelektronowolta.

  • Czternaście nukleonów: azot, którego energia wiązania na nukleon jest równa siedem i czterysta siedemdziesiąt sześć tysięcznych megaelektronowolta.

  • Szesnaście nukleonów: tlen, którego energia wiązania na nukleon jest równa siedem i dziewięćset siedemdziesiąt sześć tysięcznych megaelektronowolta.

  • Dwadzieścia nukleonów: neon, którego energia wiązania na nukleon jest osiem i trzydzieści dwie tysięczne megaelektronowolta.

  • Dwadzieścia osiem nukleonów: krzem, którego energia wiązania na nukleon jest równa osiem i czterysta czterdzieści osiem tysięcznych megaelektronowolta.

  • Trzydzieści dwa nukleony: siarka, której energia wiązania na nukleon jest równa osiem i czterysta dziewięćdziesiąt trzy tysięczne megaelektronowolta.

  • Czterdzieści nukleonów: wapń, którego energia wiązania na nukleon jest równa osiem i pięćset pięćdziesiąt jeden tysięcznych megaelektronowolta.

  • Pięćdziesiąt sześć nukleonów: żelazo, którego energia wiązania na nukleon jest równa osiem i siedemset osiemdziesiąt dziewięć tysięcznych megaelektronowolta.

  • Siedemdziesiąt dwa nukleony: german, którego energia wiązania na nukleon jest równa osiem i siedemset trzydzieści jeden tysięcznych megaelektronowolta.

  • Osiemdziesiąt cztery nukleony: krypton, którego energia wiązania na nukleon jest równa osiem i siedemset szesnaście tysięcznych megaelektronowolta.

  • Sto siedem nukleonów: srebro, którego energia wiązania na nukleon jest równa osiem i pięćset pięćdziesiąt trzy tysięczne megaelektronowolta.

  • Sto dziewiętnaście nukleonów: cyna, której energia wiązania na nukleon jest równa osiem i czterysta dziewięćdziesiąt tysięcznych megaelektronowolta.

  • Sto pięćdziesiąt jeden nukleonów: europ, którego energia wiązania na nukleon jest równa osiem i dwieście trzydzieści siedem tysięcznych megaelektronowolta.

  • Sto siedemdziesiąt pięć nukleonów: lutet, którego energia wiązania na nukleon jest równa osiem i sześćdziesiąt siedem tysięcznych megaelektronowolta.

  • Sto dziewięćdziesiąt siedem nukleonów: złoto, którego energia wiązania na nukleon jest równa siedem i dziewięćset trzynaście tysięcznych megaelektronowolta.

  • Dwieście osiem nukleonów: ołów, którego energia wiązania na nukleon jest równa siedem i osiemset sześćdziesiąt cztery tysięczne megaelektronowolta.

  • Dwieście trzydzieści pięć nukleonów: izotop uranu, którego energia wiązania na nukleon jest równa siedem i pięćset osiemdziesiąt siedem tysięcznych megaelektronowolta.

  • Dwieście trzydzieści osiem nukleonów: izotop uranu, którego energia wiązania na nukleon jest równa siedem i pięćset sześćdziesiąt siedem tysięcznych megaelektronowolta.

Polecenie 1

Korzystając z danych zamieszczonych w grafice, oblicz całkowitą energię wiązania BIndeks dolny j jądra kryptonu Indeks górny 84Kr. Wynik zaokrąglij do całkowitych wartości MeV.

RRqrQRThkblvi
Bj = Tu uzupełnij,Tu uzupełnij MeV ≈ Tu uzupełnij MeV.
Polecenie 2

Jądro trytu Indeks górny 3H zbudowane jest z dwóch neutronów i jednego protonu, natomiast jądro helu Indeks górny 3He zbudowane jest z dwóch protonów i jednego neutronu. Na podstawie danych z grafiki uzupełnij poniższe zdania:

ROiHkrgzHVOL0
Jądro 1. 3He, 2. 3H jest silniej związane od jądra 1. 3He, 2. 3H.
R133J2Nr73S6b
Różnica w energii wiązania wynosi Tu uzupełnij,Tu uzupełnij MeV.
RbTzXc7erxCSW
Ćwiczenie 1
Ćwiczenie alternatywne. Zaznacz odpowiedź poprawną.: W którym z izotopów wodoru energia wiązania na nukleon jest większa? Możliwe odpowiedzi: 1. Deuterze, 2. Trycie
Polecenie 3

Energia wyzwalana podczas fuzji dwóch lekkich jąder jest równa różnicy pomiędzy energią wiązania produktu syntezy a sumą energii wiązań łączących się jąder. Korzystając z tej informacji oblicz, z dokładnością do trzech cyfr znaczących, energię wyzwalaną podczas fuzji jądra Indeks górny 12C z jądrem Indeks górny 4He oraz sprawdź, jaki pierwiastek powstanie w wyniku tej reakcji.

RmzonN9Dau5dD
W wyniku fuzji powstaje jądro Tu uzupełnijTu uzupełnij.
R1B1e0Cfj9gxn
Wyzwolona energia wynosi Tu uzupełnij,Tu uzupełnij MeV.