Ważne daty
753 r. p.n.e. - domniemana data założenia Rzymu
338 r. p.n.e. - Rzym podbija Lacjum
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń:
1. zna i rozpoznaje następujące formy morfologiczne z zakresu gramatyki języka łacińskiego: h) formy strony czynnej i biernej czasowników regularnych koniugacji I – IV w trybie orzekającym (indicativus) i łączącym (coniunctivus) w następujących czasach: perfectum;
8. dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie morfologii:
q) potrafi korzystać ze słownika łacińsko‑polskiego przy sporządzaniu przekładu;
s) dokonuje poprawnego przekładu prozatorskiego tekstu łacińskiego z zakresu tekstów określonych w kanonie na język polski, w tłumaczeniu zachowując polską normę językową.
konstruować formy gramatyczne czasowników w czasie Indicātīvus perfectī passīvī;
charakteryzować zdania w tekście łacińskim czasowniki w czasie Indicātīvus perfectī passīvī i je właściwie przetłumaczyć;
opowiadać o występujących w lekcji pracach Herkulesa i jego matcematce.
Dē Hercule
Źródło i tłumaczenieŹródło i tłumaczenie
Połącz w pary osoby i słowa z ich opisami:
mōnstrum, cui novem capita erant, animal ferum, quod regiōnem suam vastābat, bēstia fera, mōnstrum perīculōsum ab Hercule necātum, vir fortissimus, fīlius Iovis et Alcmēnae, mulier mortālīs, serpēns ab Hercule īnfante necātus
Herculēs | |
Alcmēna | |
Dracō | |
Leō Nemaeus | |
Hȳdra | |
aper Erymanthius |
Indicātīvus perfectī passīvī
Indicātīvus perfectī passīvī - tryb oznajmujący czasu przeszłego strony czynnej koniugacji I - IV
Czasu przeszłego dokonanego możemy używać do mówienia o wydarzeniach minionych, opowiadania historii i bajek.
Perfectum passīvī składa się z participium perfecti passivi (utworzone z czwartej podstawowej formy czasownika - supinum) i formy czasownika sum, esse w czasie teraźniejszym.
Formy podstawowe czasownika:
amō,
↧
1 sg.
indicātīvus praesentīs āctīvī
amāre,
↧
īnfīnītīvus praesentis āctīvī
amāvī
↧
1 sg.
īndicātīvus perfectī āctīvī
amātum
↧
supīnum
Wzór odmiany jest wspólny dla wszystkich IV koniugacji:
Singulāris | Plūrālis | |
1 | amātus, -ā, -um sum | amātī, -ae, -a sumus |
2 | amātus, -ā, -um es | amātī, -ae, -a estis |
3 | amātus, -ā, -um est | amātī, -ae, -a sunt |
(zostałem, -am, -o pokochany itd.)
Zadania
Połącz w pary formy supinum poniższych czasowników z ich formami podstawowymi (praesens i infinitivus):
mittō, mittere, fīgō, fīgere, tollō, tollere, pōnō, pōnere, pendō, pendere, pellō, pellere, mordeō, mordēre, cadō, cadere, ferō, ferre, frangō, frangere
sublātum | |
lātum | |
positum | |
morsum | |
missum | |
cāsum | |
pēnsum | |
pulsum | |
fīxum | |
frāctum |
Słowniki
Słownik pojęć
(gr. Alkmene) mit. małżonka Amfitriona. Miała dwóch synów: Ifiklesa, którego ojcem był Amfitrion i Heraklesa, który był dzieckiem Zeusa. Po śmierci Amfitriona pojął ją za żonę Radamantys, z którym mieszkała na Wyspach Szczęśliwych. Jako założycielka rodu Heraklidów, była czczona w Tebach i w Atenach.
mit. ogromny dzik, który się pojawił w Arkadii, w pobliżu Erymantu i pustoszył okolice. Schwytanie go było jedną z 12 prac Heraklesa. Herakles wypłoszył dzika z gęstwiny leśnej i pędził go po głębokim śniegu do chwili, gdy zwierzę straciło siły. Wówczas bohater wziął go na plecy i zaniósł Eurysteuszowi.
potwór o dziewięciu głowach, zamieszkały w okolicach Lerny, zabity przez Heraklesa.
mit. olbrzymi lew, potomek Tyfona i Echidny, żyjący w okolicach Nemei. Pierwszą z dwunastu prac Heraklesa było dostarczenie Eurysteuszowi skóry lwa nemejskiego
Słownik łacińsko‑polski
Galeria dzieł sztuki
Bibliografia
Mała Encyklopedia Kultury Antycznej,Warszawa 1990.
Mały słownik łacińsko‑polski, Józef Korpanty, Warszawa 2001.
J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 1978.
O. Jurewicz, L. Winniczuk, J. Żuławska Język łaciński. Podręcznik dla lektoratów szkół wyższych, Warszawa 2012.
L. Winniczuk (red.), Słownik kultury antycznej, Warszawa 1986.
L. Winniczuk, Lingua Latina. Łacina bez pomocy Orbiliusza, Warszawa 1991.