Ważne daty
I w. p.n.e.-I w. n.e. – Za panowania Augusta i Tyberiusza żył rzymski smakosz Apicjusz, któremu przypisywana jest zachowana do naszych czasów książka kucharska De re coquinaria libri X
ok. 35 r. n.e. – Horacy prezentuje publicznie swoje Satyry, w których zawarł słynne powiedzenie Ab ovo usque ad mala (czyli od jaja do jabłek, a zatem od początku do końca).
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń:
1) zna i rozpoznaje następujące formy morfologiczne z zakresu gramatyki języka łacińskiego:
h) formy strony biernej czasowników w czasie teraźniejszym.
2) zna i rozpoznaje następujące zjawiska składniowe z zakresu gramatyki języka łacińskiego:
b) strukturę składniową zdania w stronie biernej.
konstruować formy gramtyczne czasowników w stronie biernej w czasie teraźniejszym;
wskazywać w tekście łacińskim czasowniki w stronie biernej oraz je tłumaczyć;
wykonywać zadania związane ze zrozumieniem tekstu w języku łacińskim;
identyfikować potrawy na stole rzymskim;
Inter cēnam
Przed zapoznaniem się z filmem p.t. „Inter cēnam” przyjrzyj się grafikom przedstawiającym elementy rzymskiego posiłku:
Ōva et avēs in culīnā.
Pānis albus.
Carō porcī.
Piscēs.
Mala et ūvae.
Zadania
Przesuwając słowa w kolumnach dopasuj łacińskie wyrazy z ich polskimi odpowiednikami.
aqua, ōva, carō porcī, mala, piscēs, holera, ūvae
jajka | |
ryby | |
pieczona świnia | |
warzywa | |
jabłka | |
winogrona | |
woda |
Zapoznając się z filmem na pewno zwróciliście uwagę na nie omawiane wcześniej formy czasowników. To czasowniki w stronie biernej. A oto jak wyglądają one dla 4 koniugacji w czasie teraźniejszym:
Czas | Koniugacja I | Koniugacja II | Koniugacja III | Koniugacja IV |
Praesēns | amor | videor | dūcor | audior |
jestem: | amāris | vīdērīs | dūceris | audīris |
kochany, | amātur | vidētur | dūcitur | audītur |
widziany, | amāmur | vidēmur | dūcimur | audīmur |
prowadzony, | amāminī | vidēminī | dūciminī | audīminī |
słyszany | amantur | videntur | dūcuntur | audiuntur |
Przyporządkuj formy strony biernej z tekstu Inter cēnam do poniższych opisów gramatycznych:
bibitur, dēlectātur, appōnuntur, sūmuntur, colloquuntur, audītur, afficior, laudantur, vīderīs, salūtantur invītantur
Koniugacja I | |
---|---|
Koniugacja II | |
Koniugacja III | |
Koniugacja IV |
Słowniki
Słownik pojęć
wino falernejskie, słynne z wybornego smaku, pochodzące z winnic w Kampanii
sos z krwi i wnętrzności ryb zwanych gariis, przyrządzany później również i z innych gatunków ryb. Grecy używali go do zmiękczania ostryg oraz jako pobudzającej apetyt przekąski. W Rzymie garum w III w. p.n.e. uważane było za luksusową potrawę, z czasem jednak stało się powszechnym i ulubionym przysmakiem.
Słownik łacińsko - polski
Galeria dzieł sztuki
Bibliografia
J. Wikarjak Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 1978.
H. Wolanin, Gramatyka opisowa klasycznej łaciny w ujęciu strukturalnym, Kraków 2012.
H. Ørberg, Lingua Latina per se illustrata. Pars I: Familia Romana, Grenaa 2003.
I. Lewandowski, J. Wikarjak, Elementa sermonis Latini, Warszawa 1983.