Rozdział 1
Dane, dane, dane. Wszędzie dane

Materiał przedstawia rozmowę ojca z córką na temat danych osobowych.
— Tato, pomożesz mi?
— A co robisz?
— Zakładam konto na sieciaki.pl.
— Co to za strona?
— Przedstawia zagrożenia i zasady bezpieczeństwa w Internecie. Każdy uczeń ma założyć konto i zapoznać się z tą stroną.
— Oczywiście, pomogę ci. Otwórz stronę.
— Co to są tak dokładnie dane osobowe?
— Są to wszelkie konkretne informacje o danej osobie. Podstawowe dane osobowe to: imię i nazwisko, adres zamieszkania, numery identyfikacyjne np. PESEL, NIP. Zaliczamy do nich też informacje o liniach papilarnych, sytuacji finansowej osoby, adres e-mailowy i adres IP jej komputera. Są też dane osobowe wrażliwe. Podlegają one szczególnym zasadom przetwarzania i ochrony.
— Wymienisz mi jakieś?
— Dane ujawniające pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne i filozoficzne. Są też dane o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach, życiu seksualnym. Dane dotyczące sytuacji prawnej. Dużo tego jest.
— Kiedy udostępniamy swoje dane?
— Sytuacji, w których udostępniamy swoje dane jest wiele. Robimy to np. zakładając konta, czy skrzynki mailowe, rejestrując się na różnych stronach i portalach społecznościowych. Zawsze warto zastanowić się, czy na pewno chcemy skorzystać z danej usługi i czy jest warta podzielenia się naszymi danymi osobowymi w tak szerokim zakresie.
— Dlaczego to takie ważne?
— Gdy często i zbyt pochopnie podajemy swoje dane osobowe, ktoś może je wykorzystać, a nasze hasła i dane mogą zostać skradzione. Szczególną ostrożność należy zachować korzystając z publicznie dostępnego darmowego Wi-Fi, np. w galeriach handlowych. Pamiętaj, nigdy nie udostępniaj więcej informacji o sobie niż to jest koniecznie. Udostępniaj tylko te dane, które ułatwią twoim znajomym kontakt z tobą. Nie udostępniaj informacji o sobie nieznajomym z sieci. Stosuj bezpieczne hasła i zmieniaj je regularnie. Nie posługuj się jednym hasłem do wszystkich kont.
— Dobrze tato, na pewno będę o tym pamiętać. I jeszcze jedno pytanie. Dlaczego nie masz hasła do swojego komputera…? — Skąd wiesz…? O nie!

Rozdział 2
Cyfrowy ślad

Materiał przedstawia wizytę w klasie policjanta z sekcji zajmującej się walką z cyberprzestępczością. Opowiada uczniom o zasadach bezpieczeństwa w Sieci.
— Na dzisiejszej lekcji wychowawczej porozmawiamy o zasadach zachowania bezpieczeństwa w Internecie. O wszystkim opowie nam pan z policji, z sekcji zajmującej się bezpieczeństwem w sieci. Oddaję panu głos, a was bardzo proszę o uwagę, ponieważ są to naprawdę ważne kwestie. Bardzo proszę...
— Na pewno nieraz słyszeliście o niebezpieczeństwach, które czają się w Internecie. Wymienię teraz, punkt po punkcie, na co trzeba szczególnie uważać. Proszę chętną osobę o zapisywanie tego na tablicy. Po pierwsze: zachowaj dyskrecję. Zanim coś opublikujesz, czy napiszesz pomyśl, czy nie zostanie to użyte przeciwko tobie lub twoim bliskim. Po drugie: dystans to podstawa. Internet jest pełen informacji, zarówno przydatnych, jak i zbędnych lub nieprawdziwych. Po trzecie: kieruj się rozsądkiem. To, co udostępnisz może zobaczyć twój przyszły pracodawca lub dziewczyna albo chłopak. Po czwarte: ostrożności nigdy za wiele. Znanych jest wiele historii z Sieci, kiedy to rozmówca nie był tym, za kogo się podawał. Po piąte: sprawdź swoje ustawienia prywatności. Pozwól oglądać swoje zdjęcia, posty, itp., osobom, które znasz, a nie wszystkim.
— Dziękuję Aniu, widzę, że pilnie notujesz. To bardzo ważne.
— Pamiętajcie, Internet daje wrażenie anonimowości. W rzeczywistości, każde zachowanie w wirtualnym świecie zostawia tzw. cyfrowy ślad.
— Czy mógłby pan bardziej szczegółowo wyjaśnić czym jest cyfrowy ślad?
— Składają się na niego dane o użytkowniku i o ruchu w cyberprzestrzeni. Dane o użytkowniku dotyczą adresu IP. Posiada go każdy komputer. Można ustalić adres, pod którym znajduje się urządzenie, system operacyjny, czy też ustawienia przeglądarek internetowych. Dane o ruchu w cyberprzestrzeni dotyczą zapamiętywania odwiedzanych stron, treści wpisywanych do wyszukiwarki. Dzięki tzw. ciasteczkom, serwery stron mogą śledzić waszą aktywność w sieci.
— Mam nadzieję, że to zanotowaliście i będziecie o tym pamiętać. Po przerwie porozmawiamy jeszcze o innych aspektach bezpieczeństwa w sieci.m automatycznie skanuje wszystkie fotografie i je „taguje”, czyli tworzy opisy do zdjęć i dodaje słowa kluczowe. Gdybyśmy chcieli robić to ręcznie, byłaby to mozolna praca, a tutaj dzięki temu, że wszystko wykonuje się automatycznie zyskujemy czas. Docelowo możemy później dużo szybciej znaleźć interesującą nas grafikę. Dzięki aplikacji możemy tworzyć kolaże, filmy i animacje z wybranych zdjęć, a także udostępniać je na portalach społecznościowych.
— Mapy Google Maps – jest stroną, na której możemy oglądać mapy, zdjęcia satelitarne, zdjęcia lotnicze powierzchni Ziemi, panoramiczne widoki (Street View). Dzięki niej jesteśmy w stanie sprawdzić natężenie ruchu ulicznego w czasie rzeczywistym lub o określonej porze. Możemy zobaczyć topografię i wysokość danego terenu. Pozwoli nam to na przykład zaplanować piesze wędrówki. Pomocne może również okazać się dla osób z chorobą wysokogórską. Aplikacja zawiera również funkcję planowania podróży (samochodem, środkami transportu publicznego, pieszo, rowerem, samolotem). Możemy ustawić godzinę, o której planujemy wyruszyć bądź przyjechać w dane miejsce. W opcjach planowania drogi możemy ustawić unikanie autostrad, opłat czy promów. Na stronie istnieje możliwość wysyłania zaplanowanej trasy na telefon (bezpośrednio, przez sms bądź mailem).
— Mapy Google Earth – dzięki tej aplikacji możemy odbywać wirtualne podróże do wielu ciekawych miejsc na świecie i oglądać zdjęcia w 2D i 3D, jednocześnie poznając historię, przyrodę i kulturę.
— A aplikacje Mapy Google Moon i Mapy Google Mars umożliwiają nam oglądanie zdjęć satelitarnych Księżyca i Marsa.

Rozdział 3
Podsumowanie

Podsumowując swoją prelekcję, policjant z sekcji zajmującej się walką z cyberprzestępczością opowiada uczniom, jak informacja o aktywności w sieci może zostać wykorzystana.
— Czy może wyjaśnić nam pan, do czego wiedza na temat naszych działań w sieci może być wykorzystana?
— Chociażby do skuteczniejszej promocji i sprzedaży produktów i usług przez przedsiębiorców. Wszyscy w Internecie podlegają profilowaniu. Ludzie są kategoryzowani według ich cech i zachowań. Dzięki temu mechanizmowi naszym oczom ukazują się później takie, a nie inne reklamy.
— Czy można to jakoś obejść?
— Istnieje tzw. Prawo do bycia zapomnianym w Internecie. Można zwrócić się do operatora wyszukiwarki z prośbą o usunięcie z listy wyników wyszukiwania stron internetowych, które negatywnie wpływają na naszą prywatność. W określonych sytuacjach można też poprosić właściciela strony WWW o usunięcie konkretnych informacji.
— Bardzo panu dziękujemy za ten krótki wykład na temat bezpieczeństwa w sieci. A teraz proszę was o zadawanie pytań. Na pewno macie ich sporo…