Kolorowa grafika pełna symboli: na dole klawiatura fortepianu, powyżej czerwono-niebieska trąbka, kolorowe nuty i kolorowy klucz wiolinowy. Tło jest żółto niebieskie. Na górze latają kolorowe ptaki po lewej stronie czerwone, na środku pomarańczowe, po prawej niebieskie. Temat lekcji: Jak muzyka opowiada - zajęcia plastyczno-muzyczne.
Kolorowa grafika pełna symboli: na dole klawiatura fortepianu, powyżej czerwono-niebieska trąbka, kolorowe nuty i kolorowy klucz wiolinowy. Tło jest żółto niebieskie. Na górze latają kolorowe ptaki po lewej stronie czerwone, na środku pomarańczowe, po prawej niebieskie. Temat lekcji: Jak muzyka opowiada - zajęcia plastyczno-muzyczne.
Jak muzyka opowiada – zajęcia plastyczno‑muzyczne
Źródło: online-skills.
Ważne daty
1810‑1856 – lata życia Roberta Schumanna, wybitnego kompozytora epoki romantyzmu
1835‑1921 – lata życia Camille Saint‑Saënsa, jednego z najwybitniejszych kompozytorów późnego romantyzmu, pochodził z Francji
1839‑1881 – lata życia Modesta Musorgskiego, jednego z najważniejszych rosyjskich kompozytorów narodowych, obdarzonego największym talentem członka grupy nazywanej Potężną Gromadką (albo Wielką Piątką)
1843‑1907 – lata życia Edwarda Griega, kompozytora, pianisty i dyrygenta norweskiego pochodzenia szkockiego
1844‑1908 – lata życia Mikołaja Rimski‑Korsakowa, który był członkiem słynnej rosyjskiej Potężnej Gromadki; uważa się go też za ojca orkiestracji, ponieważ w mistrzowski sposób się nią posługiwał
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
R4W4w1ti2lSDM1
W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji - dokument w formacie pdf.
W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji - dokument w formacie pdf.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna. 4. W zakresie słuchania i percepcji muzyki. Uczeń: 3) rozpoznaje i analizuje utwory muzyczne określając ich elementy, nastrój i charakter, formułuje wypowiedzi, stosując pojęcia charakterystyczne dla języka muzycznego; 4) przedstawia słuchaną muzykę za pomocą środków pozamuzycznych (łącząc muzykę z innymi obszarami wiedzy): b) rysuje, maluje oraz układa teksty do muzyki, c) werbalizuje emocje i odczucia, d) opisuje słowami cechy i charakter słuchanych utworów. II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania. 1. Uczeń zna, rozumie i wykorzystuje w praktyce: 2) określa podstawowe elementy muzyki (rytm, melodię, harmonię, agogikę, dynamikę, kolorystykę, artykulację).
Nauczysz się
wymieniać trzy podstawowe elementy dzieła muzycznego – melodyka, rytmika, harmonika;
wymieniać elementy dzieła muzycznego: artykulacja, agogika, dynamika oraz kolorystyka;
definiować pojęcie - muzyka programowa;
analizować utwór muzyczny pod kątem elementów dzieła muzycznego.
Przypomnienie wiadomości dotyczących trzech podstawowych elementów dzieła muzycznego
Rytmika - element muzykiElementy dzieła muzycznegoelement muzyki, dotyczący wszystkich zjawisk rytmicznych występujących w określonym utworze.
Melodyka - element muzyki, który dotyczy następstwa dźwięków mających różną wysokość.
Harmonika - element muzyki, który porządkuje współbrzmienie dźwięków w utworze.
classicmobile
Ćwiczenie 1
RmagFwxkyGdlN1
Przyporządkuj nazwę elementu dzieła muzycznego do jego definicji. 1. Element muzyki, który porządkuje współbrzmienie dźwięków w utworze Możliwe odpowiedzi: A. rytmika, B. melodyka, C. harmonika. 2. Element muzyki, dotyczący wszystkich zjawisk rytmicznych występujących w określonym utworze. Możliwe odpowiedzi: A. rytmika, B. melodyka, C. harmonika. 3. Element muzyki, który dotyczy następstwa dźwięków mających różną wysokość. Możliwe odpowiedzi: A. rytmika, B. melodyka, C. harmonika.
Przyporządkuj nazwę elementu dzieła muzycznego do jego definicji. 1. Element muzyki, który porządkuje współbrzmienie dźwięków w utworze Możliwe odpowiedzi: A. rytmika, B. melodyka, C. harmonika. 2. Element muzyki, dotyczący wszystkich zjawisk rytmicznych występujących w określonym utworze. Możliwe odpowiedzi: A. rytmika, B. melodyka, C. harmonika. 3. Element muzyki, który dotyczy następstwa dźwięków mających różną wysokość. Możliwe odpowiedzi: A. rytmika, B. melodyka, C. harmonika.
Przyporządkuj podane definicje.
element muzyki, który dotyczy następstwa dźwięków mających różną wysokość, element muzyki, który porządkuje współbrzmienie dźwięków w utworze, element muzyki, dotyczący wszystkich zjawisk rytmicznych występujących w określonym utworze
RYTMIKA
MELODYKA
HARMONIKA
Źródło: Anna Filipska.
static
Ćwiczenie 1
Przyporządkuj podane definicje.
Grupa 1 - RYTMIKA Grupa 2 - HARMONIKA Grupa 3 - MELODYKA
A - element muzyki, który dotyczy następstwa dźwięków mających różną wysokość B - element muzyki, który porządkuje współbrzmienie dźwięków w utworze C - element muzyki, dotyczący wszystkich zjawisk rytmicznych występujących w określonym utworze
element muzyki, który porządkuje współbrzmienie dźwięków w utworze - ..................
element muzyki, który dotyczy następstwa dźwięków mających różną wysokość - ..................
element muzyki, dotyczący wszystkich zjawisk rytmicznych występujących w określonym utworze - ..................
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
m85bde9745b829cc4_0000000000003
m85bde9745b829cc4_0000000000003
Przyporządkuj podane definicje.
Pytania: element muzyki, który porządkuje współbrzmienie dźwięków w utworze - ................ element muzyki, który dotyczy następstwa dźwięków mających różną wysokość - ................ element muzyki, dotyczący wszystkich zjawisk rytmicznych występujących w określonym utworze - ................
Odpowiedzi: A - RYTMIKA B - HARMONIKA C - MELODYKA
Rozwiązanie: 1‑B 2‑C 3‑A
Czym jest muzyka?
Muzyka jest sztuką, która wpływa na naszą psychikę za pomocą dźwięków. Inspiruje, pobudza wyobraźnię, dlatego słuchając utworów muzycznych bardzo często możemy nadać im tytuły.
Prezentacja utworu: Modest Musorgski, Noc na Łysej Górze
Polecenie 1
Odpowiedz na pytanie: Jaką historię może opowiadać utwór Noc na Łysej Górze Modesta Musorgskiego?
Odpowiedz na pytanie: Jaką historię może opowiadać utwór Noc na Łysej Górze Modesta Musorgskiego?
Odpowiedz na pytanie: Jaką historię może opowiadać utwór Noc na Łysej Górze Modesta Musorgskiego?
Wysłuchaj utworu i zastanów się, jaki inny tytuł Ty nadałbyś wysłuchanej kompozycji? Za pomocą programu MiniPaint namaluj własną ilustrację do utworu.
R1RNC1XEGEMWQ
Na nagraniu utwór Noc na Łysej Górze, autorstwa Modesta Musorgskiego. Utwór, w wykonaniu orkiestry symfonicznej, jest bardzo dynamiczny. Rozpoczyna się dynamiczną grą smyczków, w czasie gry instrumenty wykonują crescendo i decrescendo, które może imitować ogień lub dynamiczny taniec. Słychać głośną grę instrumentów dętych. Muzyka jest szalona. Czasami słychać rytmy taneczne.
Na nagraniu utwór Noc na Łysej Górze, autorstwa Modesta Musorgskiego. Utwór, w wykonaniu orkiestry symfonicznej, jest bardzo dynamiczny. Rozpoczyna się dynamiczną grą smyczków, w czasie gry instrumenty wykonują crescendo i decrescendo, które może imitować ogień lub dynamiczny taniec. Słychać głośną grę instrumentów dętych. Muzyka jest szalona. Czasami słychać rytmy taneczne.
Modest Musorgski, "Noc na Łysej Górze", online-skills, CC BY 3.0
Modest Musorgski, "Noc na Łysej Górze", online-skills, CC BY 3.0
Na nagraniu utwór Noc na Łysej Górze, autorstwa Modesta Musorgskiego. Utwór, w wykonaniu orkiestry symfonicznej, jest bardzo dynamiczny. Rozpoczyna się dynamiczną grą smyczków, w czasie gry instrumenty wykonują crescendo i decrescendo, które może imitować ogień lub dynamiczny taniec. Słychać głośną grę instrumentów dętych. Muzyka jest szalona. Czasami słychać rytmy taneczne.
RUsgXjGxvaoyp
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Muzyka programowa
Pod pojęciem muzyki programowej rozumiemy muzykę instrumentalną o pozamuzycznej treści, którą wskazuje tytuł lub program. Na treść może się składać np. ciąg zdarzeń, sytuacji, obrazów lub myśli. Pobudza on wyobraźnię kompozytora, a fantazję słuchacza prowadzi w określonym kierunku.
Ulrich Michels, Atlas muzyki, t. I, Warszawa 2002, s.129.
Głównym celem muzyki programowej jest zaprezentowanie słuchaczowi pewnych treści nie dostrzegalnych na pierwszy rzut oka. Treści te mogą wynikać z inspiracji jakie kompozytor znalazł w innym dziele literackim, malarskim. Często inspiracją mogła być natura lub jego własnych przeżycia. W tego typu utworach występują zjawiska pozamuzyczne np. odgłosy przyrody, cywilizacji.
Muzyka ilustracyjna, tzn. naśladująca zjawiska pozamuzyczne za pomocą środków dźwiękonaśladowczych, była znana już w czasach starożytnych, gdzie w utworach często naśladowano odgłosy walki, dźwięki wydawane przez zwierzęta lub odgłosy zjawisk przyrody.
Artykulacja jako jeden z elementów dzieła muzycznego
Według Słowniczka muzycznego pod red. J. Habeli artykulacja to:
sposób wykonywania kolejno następujących po sobie lub współbrzmiących dźwięków; do najważniejszych rodzajów artykulacji należą: „legato, 'staccato, 'portato (...)
Źródło: Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, PWM, Kraków 1998 s. 19
W najprostszym wytłumaczeniu artykulacja to oznaczenia na partyturze, które określają w jaki sposób muzyk musi zagrać dźwięk. Zwróć uwagę w jaki sposób został zagrany poniższy utwór.
R2oLiw98AEhV1
Na ilustracji projekt stroju do utworu “Taniec kurcząt w skorupkach” Znajdujący się na ilustracji człowiek ubrany jest w duże jajo. Na głowie ma czapeczkę kurczaka, na nogach żółto-czerwone rajstopy. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Taniec kurcząt w skorupkach z cyklu Obrazki z wystawy wykonawcy: Muzycy z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu wersja utworu przeznaczona na fortepian. Muzyka jest szybka, bardzo radosna, imituje ćwierkanie i gdakanie kurczaków. Dźwięki są bardzo krótkie, przeważa artykulacja staccato. Utwór jest bardzo sugestywny, łatwo wyobrazić sobie tańczące, skaczące kurczaki.
Na ilustracji projekt stroju do utworu “Taniec kurcząt w skorupkach” Znajdujący się na ilustracji człowiek ubrany jest w duże jajo. Na głowie ma czapeczkę kurczaka, na nogach żółto-czerwone rajstopy. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Taniec kurcząt w skorupkach z cyklu Obrazki z wystawy wykonawcy: Muzycy z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu wersja utworu przeznaczona na fortepian. Muzyka jest szybka, bardzo radosna, imituje ćwierkanie i gdakanie kurczaków. Dźwięki są bardzo krótkie, przeważa artykulacja staccato. Utwór jest bardzo sugestywny, łatwo wyobrazić sobie tańczące, skaczące kurczaki.
Szkic kostiumów do baletu „Trilby” do którego nawiązał Musogórski podczas pisania „Tańca kurcząt w skorupach”, meakultura.pl CC BY 3.0 (Fotografia); Modest Musorgski, „Obrazki z wystawy” – „Taniec kurcząt w skorupkach”, AMFN, CC BY 3.0
Jak zapewne zauważyłeś instrumentalista wydobywał dźwięki krótko i ostro. To tak zwane staccatoStaccatostaccato. Zapoznaj się z definicjami pozostałych dwóch rodzajów artykulacji - legatoLegatolegato i portatoPortatoportato. Rodzajów artykulacji jest więcej, ale te trzy są najważniejsze, ponieważ tylko te można uzyskać grając na większości instrumentów.
R1dwg0ofNoliX
Ćwiczenie 3
Odpowiedz na pytania. 1. Jaka artykulacja dominuje w utworze Taniec kurcząt w skorupkach? 2. Z czym bardziej kojarzy Ci się taka artykulacja: z kłującym kaktusem czy z miękkimi piórkami?
Odpowiedz na pytania. 1. Jaka artykulacja dominuje w utworze Taniec kurcząt w skorupkach? 2. Z czym bardziej kojarzy Ci się taka artykulacja: z kłującym kaktusem czy z miękkimi piórkami?
Wysłuchaj powyższego utworu muzycznego i wybierz ilustrację, która ze względu na artykulację obrazuje charakter usłyszanej kompozycji. Zwróć uwagę, że ilustracje przedstawiają przeciwieństwa - ostre kolce oraz miękkie piórka.
ostra
miękka
Dynamika jako jeden z elementów dzieła muzycznego
Według Słowniczka muzycznego pod red. J. Habeli dynamika to:
(z gr. dgnamikós = posiadający siłę) — określenie wszystkich zjawisk związanych z głośnością dźwięków i jej zmianami w utworze.
Źródło: Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, PWM, Kraków 1998 s. 54
W najprostszym wytłumaczeniu dynamika to znaki na partyturze, które określają w jaki sposób muzyk musi zagrać dźwięk. Zwróć uwagę w jaki sposób został zagrany poniższy utwór. Wyróżniamy dwa podstawowe znaki f (forte - głośno) oraz p (piano - cicho). Każdy znak występuje w kilku stopniach natężenia. Do najczęściej stosowanych określeń zalicza się:
fff (fortissimo possibile) - możliwie najgłośniej
ff (fortissimo) - bardzo głośno
f (forte) - głośno
mf (mezzo forte) - średnio głośno
mp (mezzo piano) - średnio cicho
p (piano) - cicho
pp (pianissimo) - bardzo cicho
ppp (pianissimo possibile) - możliwie najciszej
Wysłuchaj utworu i zwróć uwagę w jaki sposób instrumentalista wykonuje utwór.
R1D2lMCyNX91E
Ilustracja przedstawia portret Modesta Musorgskiego, rosyjskiego kompozytora. Mężczyzna ukazany jest z lewego półprofilu od ramion w górę. Postać ma bujne, jasne włosy, zapuszczoną brodę, jasno zielone oczy. Ubrany jest w ludową, białą koszulę z hartami i obszerny zielony płaszcz z czerwonym kołnierzem. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: "Baba Jaga z cyklu Obrazki z wystawy autorstwa Modesta Musorgskiego Wykonawca Andrea Kauten" oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu dynamiczny, trochę straszny utwór wykonany na fortepianie. Rozpoczyna się pochodem dźwięków w niskim rejestrze, później w wysokim rejestrze pojawiają się klastery, a następnie mocna, rwana linia melodyczna. W drugiej części muzyka jest dużo cichsza i tajemnicza. Linia melodyczna przenosi się do dolnego głosu, a w górnym głosie pojawia się pełen niepokoju powtarzający się motyw. Trzecia część jest powtórzeniem pierwszej.
Ilustracja przedstawia portret Modesta Musorgskiego, rosyjskiego kompozytora. Mężczyzna ukazany jest z lewego półprofilu od ramion w górę. Postać ma bujne, jasne włosy, zapuszczoną brodę, jasno zielone oczy. Ubrany jest w ludową, białą koszulę z hartami i obszerny zielony płaszcz z czerwonym kołnierzem. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: "Baba Jaga z cyklu Obrazki z wystawy autorstwa Modesta Musorgskiego Wykonawca Andrea Kauten" oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu dynamiczny, trochę straszny utwór wykonany na fortepianie. Rozpoczyna się pochodem dźwięków w niskim rejestrze, później w wysokim rejestrze pojawiają się klastery, a następnie mocna, rwana linia melodyczna. W drugiej części muzyka jest dużo cichsza i tajemnicza. Linia melodyczna przenosi się do dolnego głosu, a w górnym głosie pojawia się pełen niepokoju powtarzający się motyw. Trzecia część jest powtórzeniem pierwszej.
Ilia Rypin, „Portret Modesta Musorgskiego”, 1881, Galeria Trietiakowska, Moskwa, Rosja, wikimedia.org, domena publiczna (Fotografia); Modest Musorgski, „Obrazki z wystawy” – „Baba Jaga”, online-skills, CC BY 3.0
RoO1krmJ0GSLZ
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię Charlesa Camille'a Saint-Saënsa. Na zdjęciu starszy siwy mężczyzna z brodą. Niewielkie oczy otoczone są siateczką zmarszczek. Kompozytor ubrany jest w białą koszulę i marynarkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Łabędź z cyklu Karnawał zwierząt autor Camille Saint - Saëns wykonawca Muzycy z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu utwór wykonywany na wiolonczeli i fortepianie. Wiolonczela gra tęskną, spokojną, wzruszającą melodię. Fortepian gra akompaniament imitujący płynącą wodę - rozłożone akordy.
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię Charlesa Camille'a Saint-Saënsa. Na zdjęciu starszy siwy mężczyzna z brodą. Niewielkie oczy otoczone są siateczką zmarszczek. Kompozytor ubrany jest w białą koszulę i marynarkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Łabędź z cyklu Karnawał zwierząt autor Camille Saint - Saëns wykonawca Muzycy z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu utwór wykonywany na wiolonczeli i fortepianie. Wiolonczela gra tęskną, spokojną, wzruszającą melodię. Fortepian gra akompaniament imitujący płynącą wodę - rozłożone akordy.
Camille Saint-Saëns, wikimedia.org, domena publiczna (Fotografia); Camille Saint-Saëns, „Karnawał zwierząt” – „Łabędź”, AMFN, CC BY 3.0
RDL81liqnIdxO
Ćwiczenie 4
Określ, którego z dwóch utworów: Baba Jaga i Łabędź dotyczą określenia: A. wykonywany na fortepianie, B. szybki, C. spokojny, D. straszny, E. wykonywany na wiolonczeli i fortepianie, F. relaksujący, G. powoduje niepokój.
Określ, którego z dwóch utworów: Baba Jaga i Łabędź dotyczą określenia: A. wykonywany na fortepianie, B. szybki, C. spokojny, D. straszny, E. wykonywany na wiolonczeli i fortepianie, F. relaksujący, G. powoduje niepokój.
Wysłuchaj dwóch fragmentów muzycznych i przyporządkuj cechy obu utworów do odpowiedniej grupy.
spokojny, straszny, wykonywany na fortepianie, powoduje niepokój, szybki, relaksujący, wykonywany na wiolonczeli i fortepianie
Baba Jaga
Łabędź
Agogika jako jeden z elementów dzieła muzycznego
Agogika – element muzyki odnoszący się do tempa utworu (szybkości).
Ćwiczenie 5
Wysłuchaj obu utworów, a następnie do utworów dopasuj odpowiednią ilustrację.
R7IJXYBhyWgXP
Ilustracja interaktywna przedstawia portret Edvarda Griega. Na zdjęciu starszy mężczyzna z dłuższymi siwymi włosami zaczesanymi do tyłu, wąsami. Ubrany jest w białą koszulę i aksamitne kamizelkę i marynarkę. Pod szyją ma zawiązaną kokardę. Patrzy w dal w lewą stronę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: W grocie Króla Gór z suity Peer Gynt autorstwa Edwarda Griega, wykonawca: The Halle Orchestra sir John Barbriolli (dyrygent) oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu utwór wykonany przez orkiestrę symfoniczną i chór. Nagranie rozpoczyna się groźną melodią graną w umiarkowanym tempie w niskim rejestrze. Później muzyka przyspiesza, orkiestra gra melodię coraz szybciej, w coraz większym składzie instrumentalnym. Na końcu dołącza się chór. Cały utwór jest zbudowany w ten sposób, że melodia powtarza się coraz szybciej i coraz głośniej by na końcu zabrzmieć bardzo szybko i głośno.
Ilustracja interaktywna przedstawia portret Edvarda Griega. Na zdjęciu starszy mężczyzna z dłuższymi siwymi włosami zaczesanymi do tyłu, wąsami. Ubrany jest w białą koszulę i aksamitne kamizelkę i marynarkę. Pod szyją ma zawiązaną kokardę. Patrzy w dal w lewą stronę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: W grocie Króla Gór z suity Peer Gynt autorstwa Edwarda Griega, wykonawca: The Halle Orchestra sir John Barbriolli (dyrygent) oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu utwór wykonany przez orkiestrę symfoniczną i chór. Nagranie rozpoczyna się groźną melodią graną w umiarkowanym tempie w niskim rejestrze. Później muzyka przyspiesza, orkiestra gra melodię coraz szybciej, w coraz większym składzie instrumentalnym. Na końcu dołącza się chór. Cały utwór jest zbudowany w ten sposób, że melodia powtarza się coraz szybciej i coraz głośniej by na końcu zabrzmieć bardzo szybko i głośno.
Edvard Grieg, wikimedia.org, domena publiczna (Fotografia); Edvard Grieg, „W grocie króla gór” z I Suity „Peer Gynt” op. 46, AMFN, CC BY 3.0
RGpUYF8SaYmtL
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię Charlesa Camille'a Saint-Saënsa. Na zdjęciu starszy siwy mężczyzna z brodą. Niewielkie oczy otoczone są siateczką zmarszczek. Kompozytor ubrany jest w białą koszulę i marynarkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Utwór: Słoń z cyklu Karnawał zwierząt, autorstwa Camille Saint-Saënsa Wykonawca: Cincinnati Pops Orchestra oraz pojawia się możliwość odtworzenia nagrania. Utwór rozpoczyna się skoczną i niską melodią, graną na kontrabasach. W partii kontrabasu jest dużo dźwięków wykonywanych staccato. Pozostałe instrumenty smyczkowe akompaniują grając pizzicato. W drugiej części melodia grana przez kontrabasy jest melancholijna, zupełnie inna niż w pierwszej części. Pozostałe instrumenty smyczkowe grają akompaniament trochę przypominający walca. W trzeciej części partia kontrabasu jest taka sama jak w pierwszej części za to akompaniament znacząco się różni i składa się z rozłożonych akordów.
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię Charlesa Camille'a Saint-Saënsa. Na zdjęciu starszy siwy mężczyzna z brodą. Niewielkie oczy otoczone są siateczką zmarszczek. Kompozytor ubrany jest w białą koszulę i marynarkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Utwór: Słoń z cyklu Karnawał zwierząt, autorstwa Camille Saint-Saënsa Wykonawca: Cincinnati Pops Orchestra oraz pojawia się możliwość odtworzenia nagrania. Utwór rozpoczyna się skoczną i niską melodią, graną na kontrabasach. W partii kontrabasu jest dużo dźwięków wykonywanych staccato. Pozostałe instrumenty smyczkowe akompaniują grając pizzicato. W drugiej części melodia grana przez kontrabasy jest melancholijna, zupełnie inna niż w pierwszej części. Pozostałe instrumenty smyczkowe grają akompaniament trochę przypominający walca. W trzeciej części partia kontrabasu jest taka sama jak w pierwszej części za to akompaniament znacząco się różni i składa się z rozłożonych akordów.
Camille Saint-Saëns, wikimedia.org, domena publiczna (Fotografia); Camille Saint-Saëns, „Karnawał zwierząt” – „Słoń”, online-skills, CC BY 3.0
RSheK0qXo5rdZ
Opisz tempo w utworach "W grocie króla gór" i "Słoń".
Opisz tempo w utworach "W grocie króla gór" i "Słoń".
Kolorystyka jako jeden z elementów dzieła muzycznego
Kolorystyka – element muzyki związany z barwą dźwięku.
Ćwiczenie 6
Wysłuchaj przykładu muzycznego pt. Bydło autorstwa Modesta Musorgskiego w wersji na fortepian oraz na orkiestrę i rozwiąż ćwiczenie.
RD7q4MgG6MJAx
Ilustracja przedstawia portret Modesta Musorgskiego, rosyjskiego kompozytora. Mężczyzna ukazany jest z lewego półprofilu od ramion w górę. Postać ma bujne włosy oraz zapuszczoną brodę. Po naciśnięciu pierwszego punktu aktywnego wyświetla się napis: Bydło z cyklu Obrazki z wystawy (fragment) autorstwa Modesta Musorgskiego, wykonawca: Pianista z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu smutny i wolny utwór wykonany na fortepianie. Dominują dźwięki z niskiego rejestru , powtarza się jeden powolny schemat rytmiczny akompaniamentu, jakby dreptanie ciężkich zwierząt. Utwór robi wrażenie ciężkiego. Po naciśnięciu drugiego punktu aktywnego wyświetla się napis: Bydło z cyklu Obrazki z wystawy (fragment) autorstwa Modesta Musorgskiego, wykonawca: Berlin Philharmonic Orchestra oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu wersja utworu przeznaczona na orkiestrę symfoniczną. Jednostajny akompaniament wykonywany przez orkiestrę jest zagrany cicho, smutną melodię wykonuje puzon. Później gra cała orkiestra. Dołączają kotły, a później werble podkreślając rytm. Muzyka jest smutna i ciężka.
Ilustracja przedstawia portret Modesta Musorgskiego, rosyjskiego kompozytora. Mężczyzna ukazany jest z lewego półprofilu od ramion w górę. Postać ma bujne włosy oraz zapuszczoną brodę. Po naciśnięciu pierwszego punktu aktywnego wyświetla się napis: Bydło z cyklu Obrazki z wystawy (fragment) autorstwa Modesta Musorgskiego, wykonawca: Pianista z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu smutny i wolny utwór wykonany na fortepianie. Dominują dźwięki z niskiego rejestru , powtarza się jeden powolny schemat rytmiczny akompaniamentu, jakby dreptanie ciężkich zwierząt. Utwór robi wrażenie ciężkiego. Po naciśnięciu drugiego punktu aktywnego wyświetla się napis: Bydło z cyklu Obrazki z wystawy (fragment) autorstwa Modesta Musorgskiego, wykonawca: Berlin Philharmonic Orchestra oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu wersja utworu przeznaczona na orkiestrę symfoniczną. Jednostajny akompaniament wykonywany przez orkiestrę jest zagrany cicho, smutną melodię wykonuje puzon. Później gra cała orkiestra. Dołączają kotły, a później werble podkreślając rytm. Muzyka jest smutna i ciężka.
Modest Musorgski, wikimedia.org, domena publiczna (Fotografia); Modest Musorgski, „Bydło”, AMFN, CC BY 3.0
RmDb6tYjL6qpR
Po zapoznaniu się z opisem alternatywnym przykładu muzycznego pt. Bydło autorstwa Modesta Musorgskiego odpowiedz na pytanie: Jakich środków muzycznych użył kompozytor aby przedstawić bydło.
Wskaż cechy charakterystyczne obu wersji utworu.
W pierwszym przykładzie występują dwa fortepiany.
W drugim przykładzie występują między innymi instrumenty dęte, smyczkowe, werble oraz kotły.
Pierwsze nagranie wydaje się cięższe przez styl gry instrumentalisty.
W obu nagraniach charakterystyczne jest stopniowe narastanie dźwięku, a potem jego zanikanie.
Utwór w obu przykładach pozbawiony jest cech muzyki ludowej.
Oba przykłady sprawiają wrażenie mrocznych i topornych.
R1OpqaIOgztwF
Ćwiczenie 7
Zastanów się jaka muzyka mogłaby opisać twoje marzenie.
Zastanów się jaka muzyka mogłaby opisać twoje marzenie.
Wysłuchaj przykładu muzycznego, a następnie wskaż ilustrację, która wyraża nastrój kompozycji.
poprawna ilustracja
niepoprawna 1
niepoprawna 2
Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.
RMn7oOGBaikh5
Ćwiczenie 8
Wskaż prawidłową odpowiedź. Który z podanych elementów muzyki odpowiada za barwę dźwięku? Możliwe odpowiedzi: 1. kolorystyka, 2. artykulacja, 3. agogika
Który z podanych elementów muzyki odpowiada za barwę dźwięku?
kolorystyka
artykulacja
agogika
R16ZT96zxhUJn
Ćwiczenie 9
Spośród podanych poniżej tytułów utworów muzycznych wskaż te, które prezentowane były na zajęciach. Możliwe odpowiedzi: 1. M. Musorgski – Obrazki z wystawy – Bydło, 2. R. Schumann – Marzenie, 3. E. Grieg – Poranek z I Suity Peer Gynt op. 46, 4. C. Saint-Saëns – Karnawał zwierząt – Słoń, 5. C. Saint-Saëns – Karnawał zwierząt – Łabędź, 6. M. Musorgski – Obrazki z wystawy – Promenada, 7. M. Musorgski – Obrazki z wystawy – Taniec kurcząt w skorupkach
Spośród podanych poniżej tytułów utworów muzycznych wybierz te, które prezentowane były na zajęciach.
M. Musorgski – Obrazki z wystawy – Bydło
R. Schumann – Marzenie
E. Grieg – Poranek z I Suity Peer Gynt op. 46
C. Saint-Saëns – Karnawał zwierząt – Słoń
C. Saint-Saëns – Karnawał zwierząt – Łabędź
M. Musorgski – Obrazki z wystawy – Promenada
M. Musorgski – Obrazki z wystawy – Taniec kurcząt w skorupkach
Słownik pojęć
Elementy dzieła muzycznego
Elementy dzieła muzycznego
elementy wydzielone w dziele muzycznym za pomocą analizy; należą do nich: melodyka, harmonika, rytmika, dynamika, agogika, kolorystyka, artykulacja.
Fantazja
Fantazja
utwór muzyczny o swobodnej budowie, nawiązujący do innych form muzycznych.
Legato
Legato
(wł. związany) — sposób artykulacji, tj. wykonywania kolejnych dźwięków w sposób ciągły, nieprzerwany, bez oddzielania jednego od drugiego; w notacji stosuje się oznaczenie słowne lub za pomocą wiązania 'łukiem.
Portato
Portato
(wł. przenoszony) — rodzaj artykulacji pośredni między legato a staccato, polegający na oddzielnym, wyrazistym, lecz nie ostrym wykonywaniu kolejnych dźwięków; oznacza się poziomą kreską nad nutami
Staccato
Staccato
wym. stakkato; wł. oderwany, oddzielony) — rodzaj artykulacji dźwiękowej polegający na ostrym oddzielaniu dźwięków od siebie przez znaczne skracanie ich wartości rytmicznych.
Źródła:
Mała Encyklopedia Muzyki, PWN, Warszawa 1981.
Jerzy Habela, Słowniczek Muzyczny, PWM, Kraków 1998.
sjp.pwn.pl
Biblioteka muzyczna
Bibliografia
Encyklopedia muzyki, pod red. A. Chodkowskiego, PWN, Warszawa 1995
Mała Encyklopedia Muzyki, PWN, Warszawa 1981
red. Andrzej Chodkowski, Encyklopedia muzyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995
Franciszek Wesołowski, Zasady muzyki, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1986
Jerzy Habela, Słowniczek Muzyczny, PWM, Kraków 1998.
Ulrich Michels, Atlas muzyki, t. I, Warszawa 2002.
poprawna ilustracja
niepoprawna 1
niepoprawna 2