Jak zatrzymać to, co ulotne? Nowe osiągnięcia techniczne w dziełach malarzy – impresjonistów.
Źródło: online skills.
Ważne daty
1826 – wynalezienie fotografii
1872 – namalowanie obrazu Impresja, wschód Słońca przez Claude Moneta
1874 – pierwsza wystawa impresjonistów
1886 – ósma, ostatnia wystawa impresjonistów
1890 – namalowanie Błękitnych tancerek przez Edgara Degasa
m815d24d0eaafefc9_0000000000020
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RRfWBSE4LxbQo1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
Źródło: online-skills, cc0.
m815d24d0eaafefc9_0000000000023
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;
3) klasyfikuje barwy w sztukach plastycznych; wykazuje się znajomością pojęć: gama barwna, koło barw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barwy, walor barwy; rozróżnia i identyfikuje w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe; podejmuje działania twórcze z wyobraźni i z zakresu interpretacji natury, uwzględniające problematykę barwy;
II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:
2) wyraża w pracach plastycznych uczucia i emocje wobec rzeczywistości, a także płynące z inspiracji muzycznych czy literackich (impresja i ekspresja); rysuje, maluje, ilustruje zjawiska i wydarzenia realne i wyobrażone (także w korelacji z innymi przedmiotami);
6) stosuje różnorodne techniki plastyczne (proste techniki graficzne, rzeźbiarskie, malarskie, elementy obrazowania cyfrowego fotograficznego i z wykorzystaniem wybranych graficznych programów komputerowych).
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
4) wymienia, rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze obiekty kultury wizualnej w Polsce, wskazuje ich twórców;
5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.
m815d24d0eaafefc9_0000000000032
Nauczysz się
rozpoznawać sztandarowe dzieła impresjonistyczne i umiejscawiać je w czasie i w przestrzeni geograficznej;
rozpoznawać charakterystykę malarstwa impresjonistycznego: sposób malowania – dywizjonizm, wrażeniowość, świetlistość;
podstawowej terminologii odnoszącej się do motywów malarskich przedstawianych w nurcie impresjonizmu: pejzaż, scena rodzajowa;
określać uczucia, które towarzyszą Ci przy odbiorze dzieła malarskiego – ekspresja dzieła;
formułować samodzielne przejrzyste i logiczne wypowiedzi na temat malarstwa, uwzględniając właściwą terminologię;
tworzyć opisy wybranych przykładów dzieł malarskich uwzględniając właściwą kompozycję pracy, język i styl;
opisu i analizy porównawczej dzieł, uwzględniając ich cechy formalne (np. tematyka, kolorystyka, kompozycja, ekspresja).
m815d24d0eaafefc9_0000000000036
Impresjonizm
Impresjonizm rozwinął się we Francji w drugiej połowie XIX wieku wśród grupy młodych malarzy paryskich. Nazwa nowego kierunku artystycznego została zaczerpnięta od najsłynniejszego obrazu impresjonistycznego malarza Claude’a Moneta „Impresja, wschód Słońca”, wystawionego po raz pierwszy w 1874 roku. Ekspozycja ta była w tamtych czasach odebrana jako prowokacja – swoje prace obok Moneta przedstawiło 30 malarzy, których obrazy odrzucili paryscy krytycy sztuki i nie zakwalifikowali ich na oficjalną, prestiżową wystawę nazywaną „Salonem”. Grupa twórców buntowała się przeciwko kanonomKanonkanonom, założeniom ówczesnej sztuki francuskiej, która skupiała się na wiernym, rzeczywistym, nieruchomym i niezmiennym malowaniu rzeczywistości.
Impresjoniści byli wyjątkowo wrażliwi na zmieniające się światło słoneczne, migotliwość powietrza i barwne poświaty wokół przedstawianych przedmiotów, starano się uchwycić na płótnie wrażenie, czyli impresjęImpresjaimpresję, zmienność chwili dnia.
Dopiero w XIX wieku stały się dostępne farby w tubach, solidniejsze pędzle i lekkie sztalugi. Umożliwiło to ówczesnym artystom wyjście w plener – zaczęto malować na świeżym powietrzu. Uwieczniano pejzaż, do którego podchodzono subiektywnie, indywidualnie, próbowano uchwycić niepowtarzalny, przelotny moment za pomocą bogatych odcieni barw. W impresjonizmie najważniejszy staje się sam kolor, sposób malowania obrazu niż jego tematyka. Motywem inspirującym malarzy były również sceny rodzajowe i miejsca, w których się odbywały, np.: sale taneczne, kawiarnie, koncerty w plenerze.
m815d24d0eaafefc9_0000000000049
Wybitni przedstawiciele impresjonizmu
Claude Monet
Francuski malarz, który jest najbardziej rozpoznawalnym przedstawicielem impresjonizmu. Głównym tematem jego twórczości jest pejzaż. Monet stosował technikę szkicową. Malował czystymi, jasnymi barwami. Pozwala ona na oddanie refleksów (odbić) światła i zmienności krajobrazu. Nakładane drobnymi pociągnięciami pędzla farby mieszają się w oczach widza, tworząc kolory dopełniające.
R1YvIQjAFFoSS1
Ilustracja przedstawia obraz Claude’a Moneta „Impresja. Wschód słońca”. Ukazuje zatokę portową ze statkami w tle. Na wozie płyną łodzie. Na niebie, lekko z prawej strony znajduje się czerwono-pomarańczowe wschodzące słońce, odbijające się w tafli wody. Obraz utrzymany jest w niebiesko-szarej, mglistej tonacji z pomarańczowym niebem w górnej partii dzieła.
Claude Monet, „Impresja. Wschód słońca”, 1872, Musée Marmottan Monet, Paryż, Francja, wikipedia.org, domena publiczna
Edgar Degas
Początkowo malował obrazy o tematyce historycznej i portrety, jednak na ukształtowanie jego twórczości najbardziej wpłynął kontakt z impresjonistami. Artysta interesował się ruchem, chciał uwiecznić na płótnie chwilowe gesty i ulotne sytuacje; w ich uchwyceniu pomagała mu szybka technika rysunkowa pastelu oraz fotografia, na której bazował malując sceny baletowe. Uczucie momentalności uzyskiwał dzięki asymetrycznej kompozycji, pozornie przypadkowemu wyborowi kadru oraz odważnie zestawionym, jakby wibrującym barwom.
R4JXbHMApA7Lh1
Ilustracja przedstawia obraz Edgara Degasa "Błękitne tancerki". Dzieło ukazuje bliski kadr baletnic w niebieskich sukniach. Dziewczęta spoglądają na układ nogi jednej z nich. Ich suknie są delikatne, dopasowane w talii, z dużymi dekoltami - dodają lekkości. W głębi znajdują się inne postacie, jednak malarz potraktował je szkicowo. Tło to punkty kolorów, głównie zieleni, błękitów i różu. Po prawej stronie znajduje się krawędź ściany częściowo zasłaniająca obraz, a jednocześnie wpływająca na ciasny kadr dolnej partii dzieła.
Ilustracja przedstawia obraz Claude'a Moneta "Bordighera". Obraz przedstawia ujęty z góry krajobraz śródziemnomorski. Na pierwszym planie znajdują się wygięte drzewa, które przysłaniają linię horyzontu. Zza bujnej roślinności wyłania się fragment miasteczka. W głębi rozciąga się morze.
Claude Monet, „Bordighera”, 1884, Instytut Sztuki, Chicago, USA, wikipedia.org, domena publiczna
Gdy przypatrujemy się obrazom impresjonistów z bliska, widzimy jedynie drobne, z pozoru niedbałe, wydające się przypadkowe, rozrzucone na płótnie plamki barwne i smużki. Wystarczy jednak cofnąć się o kilka kroków, a wielobarwne pociągnięcia pędzla zleją się, tworząc rozmyte zarysy postaci, rozedrgane rośliny, fragmenty przyrody. Kolorowe punkty łączą się ze sobą, wywierając wrażenie świetlistości i wibracji.
Zapoczątkowana przez ówczesnych malarzy technika – dywizjonizmDywizjonizmdywizjonizm, polegała na zestawieniu obok siebie czystych plam koloru. Ten sposób malowania rozwinęli neoimpresjoniści w późniejszej epoce. Na ilustracji po lewej stronie dopiero w dużym powiększeniu widać, że na konarach drzew Monet umieścił spore plamy intensywnej błękitnej barwy, a na zaroślach plamy brązów i czerwieni.
m815d24d0eaafefc9_0000000000069
Bardzo duże znaczenie dla artystów w XIX wieku miało wynalezienie i rozpowszechnienie się fotografii. Nowa dziedzina sztuki była najdokładniejszą, najwierniejszą formą obrazowania i żadne przedstawienie malarskie nie mogło z nią konkurować. Wtedy też pojawiła się potrzeba uwolnienia malarstwa od rywalizacji z aparatem fotograficznym. Malarze nie dążyli więc już do realizmu, dlatego tak duże znaczenie miał kolor (którego fotografii brakowało) oraz nowatorski sposób nakładania farby. W XVIII w. impresjoniści używali tylko czystych barw, możliwie jak najmniej mieszając je ze sobą. Cienie malowano za pomocą połączonych kolorów podstawowych, całkowicie rezygnując z czerni. W malarstwie impresjonistycznym często stosowano kompozycję otwartąKompozycja otwartakompozycję otwartą - obraz wydawał się być tylko fragmentem większej całości.
R1GaaPyb2btNE1
Zdjęcie przedstawia barwy podstawowe i otrzymywane z nich barwy pochodne. Okręg przedstawia barwy: żółte, pomarańczowe, czerwone, fioletowe, niebieskie, zielone. Wewnątrz okręgu widać trójkąt z trzema barwami: żółty, czerwony, niebieski. Od trzech ścian trójkąta odchodzą trójkąty: pomarańczowy, fioletowy, zielony.
Barwy podstawowe i otrzymywane z nich barwy pochodne, online-skills, CC BY 3.0
RAZISabXoXYME1
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię Josepha Nicéphore’a Niépce’a zatytułowaną „Widok z okna w Le Gras”. Zdjęcie jest czarno-białe, słabej jakości, niewyraźne. Trudno rozpoznać, co znajduje się na fotografii, widać tylko zarys budynków gospodarczych.
Nicéphore Niépce, „Widok z okna w Le Gras”, 1826, UT Austin, Austin, USA, wikipedia.org, domena publiczna
RitohoITJXzhu1
Ilustracja przedstawia obraz Claude Moneta „Nenufary". Ukazuje fragment stawu, po którym pływają lilie wodne. W lustrze wody odbija się niewidoczny pejzaż z wierzbami. Obraz namalowany jest krótkimi, urywanymi pociągnięciami pędzla. Farba nakładana jest grubo, tworzy wyrazistą fakturę, a kolory mieszają się na płótnie.
Claude Monet, „Nenufary”, 1907, Muzeum Bridgestone, Tokio, Japonia, domena publiczna
R1ZV5lydDH9Ma1
Zdjęcie przedstawia przykład kompozycji otwartej. Widzimy położone pasy farby: pomarańczowej, żółtej i przenikające się kolory pomarańczowe, żółte, niebieskie.
Kompozycja otwarta, online-skills, CC BY 3.0
m815d24d0eaafefc9_0000000000078
Początki Impresjonistów
Sztuka francuska połowy XIX wieku zdominowana była przez naturalizm i realizm. Prestiżowa wystawa w Paryżu, zwana salonem malarstwa i rzeźby, zajmowała ważną pozycję w życiu artystycznym XIX‑wiecznej Europy. W tamtym czasie nie istniały prywatne galerie: Salon paryski był jedynym miejscem, w którym artysta mógł zaprezentować publiczności swoje dzieła i zdobyć rozgłos. Wystawy te prezentowały sztukę oficjalną, akademicką, która została doceniona i zaakceptowana przez jury złożone z profesorów Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby. Opierała się ona na klasycznym pięknie, inspirowanym sztuką antycznej Grecji i Rzymu. Pracom, które wyróżniono, przyznawano nagrody. Zazwyczaj nie dopuszczano na wystawę prac nowatorskich i niezgodnych z obowiązującą doktryną, czyli realizmem.
Mimo że w XIX wieku podobne wystawy organizowano także przy innych szkołach artystycznych w Europie, to jednak właśnie paryskie wystawy stały się najpopularniejsze. W 1841 odwiedziło go około miliona osób. Stale rosła też liczba dzieł nadsyłanych przez artystów, a co za tym idzie, prac odrzucanych przez komisję: w 1801 roku wystawiono 485 obrazów, w 1806 – 707, w 1848 – 518.
R13e9TcU4PDsf1
Ilustracja przedstawia zdjęcie Jeana-Andréi Rixensa "Salon Paryski". Ukazuje elegancko ubrane postacie w sali wystawowej. W pomieszczeniu ustawione są rzeźby na postumentach. Po prawej stronie rośnie duża palma. Dach przykryty jest szkłem.
W 1863 roku Napoleon III Bonaparte nakazał utworzenie drugiej wystawy, prezentującej prace artystów, które nie zostały docenione przez jury. Ekspozycja ta została nazwana Salonem Odrzuconych i tam po raz pierwszy zaczęły pojawiać się prace malarzy impresjonistów. Pierwsza wystawa impresjonistów odbyła się w pracowni francuskiego fotografa w 1874 roku. Przez kolejne 12 lat, do roku 1886, zrealizowano w sumie 8 wystaw pod szyldem nowego kierunku artystycznego.
Ich obrazy były bardzo jasne i intensywnie kolorowe. Pierwsi malowali kolor tak, jak go widzimy w naturze, kiedy silne światło rozmywa kontury kształtów i kiedy cienie wydają się błękitne, a nie czarne czy szare. Impresjoniści uznawali, że w naturze nie występuje ani kolor biały, ani czarny i całkowicie zrezygnowali z używania farby w tych odcieniach. Byli pierwszymi artystami, którzy wyszli w plenerMalarstwo pleneroweplener z malarstwem olejnym. Uważali, że obraz musiał być malowany bardzo szybko, w bezpośrednim kontakcie ze stale zmieniającą się naturą. Zamiast mieszać barwy na palecie, nakładali farbę na płótno drobnymi pociągnięciami pędzla w taki sposób, aby w oku widza nastąpiło połączenie ich w świetliste, drgające płaszczyzny.
Początkowo prace nowatorskich malarzy spotkały się z dużą niechęcią krytyków i publiczności. W satyrystycznym tygodniku z 1876 roku pojawiła się recenzja pierwszej wystawy impresjonistów; „(…) otworzono wystawę, o której mówi się, że jest wystawą malarzy. Spokojny przechodzień, którego przyciągnęła dekoracja zdobiąca fasadę, otwiera drzwi i jego przerażonym oczom ukazuje się okrutne widowisko: pięciu czy sześciu szaleńców, w tym jedna kobieta, grupa nieszczęśników dotkniętych obłędną ambicją, wystawia tu swoje dzieła. Pewni ludzie wybuchają śmiechem, kiedy to widzą: ja mam serce ściśnięte. Ci domniemani artyści, którzy głoszą, że są nieprzejednani, przybrali miano impresjonistów. Biorą płótna, farby, pędzle, kładą na płótnie kilka tonów jak popadnie i podpisują całość (…)”. Dzisiaj impresjonizm uznaje się za pierwszy nurt nowoczesnej sztuki współczesnej, który wywarł ogromny wpływ na kulturę i sztukę Europejską.
m815d24d0eaafefc9_0000000000094
Analiza wybranych prac malarzy
RV12eA66JyZ4q1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Édouarda Maneta pt. „Olimpia". Na łóżku leży naga kobieta i patrzy w stronę widza. Na stopach ma założone klapki, we włosach wpięty kwiat, kolczyki, na szyi i ręce biżuterię. Przy jej stopach stoi kot. Obok łóżka widać murzynkę, która trzyma poduszką w ręce.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Édouarda Maneta pt. „Olimpia". Na łóżku leży naga kobieta i patrzy w stronę widza. Na stopach ma założone klapki, we włosach wpięty kwiat, kolczyki, na szyi i ręce biżuterię. Przy jej stopach stoi kot. Obok łóżka widać murzynkę, która trzyma poduszką w ręce.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Édouarda Maneta pt. „Śniadanie na trawie”. Na łące między drzewami siedzi dwóch mężczyzn i naga kobieta. Ubrani mężczyźni rozmawiają ze sobą, kobieta patrzy na widza. Za nimi, w tle widać drugą kobietę, która w halce brodzi po wodzie. Z przodu obrazu, po lewej stronie artysta namalował martwa naturę. Na zmiętej niebieskiej sukience leży przewrócony koszyk z jedzenem. Na obrazie dominują ciemne kolory, stonowane odcienie zieleni, kontrastuje z nimi jasne, nagie ciało kobiety. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po kliknięciu kursorem myszki w punkt wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Édouarda Maneta pt. „Śniadanie na trawie”. Na łące między drzewami siedzi dwóch mężczyzn i naga kobieta. Ubrani mężczyźni rozmawiają ze sobą, kobieta patrzy na widza. Za nimi, w tle widać drugą kobietę, która w halce brodzi po wodzie. Z przodu obrazu, po lewej stronie artysta namalował martwa naturę. Na zmiętej niebieskiej sukience leży przewrócony koszyk z jedzenem. Na obrazie dominują ciemne kolory, stonowane odcienie zieleni, kontrastuje z nimi jasne, nagie ciało kobiety. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po kliknięciu kursorem myszki w punkt wyświetlą się dodatkowe informacje.
Édouard Manet, „Śniadanie na trawie”, 1863, Musée d'Orsay, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
R5cZ0uZVYq9gm1
Ilustracja interaktywna przedstawia „Katedrę w Rouen” Claude'a Moneta. Ukazuje fasadę budowli oświetloną porannym słońcem. Namalowana jest z przewagą rozbielonych zieleni i barw niebieskich. Zatarte są szczegóły i kontury - zamiast nich znajdują się nieregularne pociągnięcia pędzla, często niedokładne linie i plamy. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Tematem cyklu, składającego się z 20 obrazów, jest gotycka katedra Notre-Dame w Rouen. O ile temat gotyckiej katedry w europejskim malarstwie XIX wieku był powszechny o tyle sposób podejścia do tematu jest bezprecedensowy. Główną myślą zawartą w cyklu nie jest gotycka architektura katedry, jej proporcje i detal, ale światło i kolor. https://pl.wikipedia.org/wiki/Katedra_w_Rouen_(obrazy_Claude%E2%80%99a_Moneta)
Ilustracja interaktywna przedstawia „Katedrę w Rouen” Claude'a Moneta. Ukazuje fasadę budowli oświetloną porannym słońcem. Namalowana jest z przewagą rozbielonych zieleni i barw niebieskich. Zatarte są szczegóły i kontury - zamiast nich znajdują się nieregularne pociągnięcia pędzla, często niedokładne linie i plamy. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Tematem cyklu, składającego się z 20 obrazów, jest gotycka katedra Notre-Dame w Rouen. O ile temat gotyckiej katedry w europejskim malarstwie XIX wieku był powszechny o tyle sposób podejścia do tematu jest bezprecedensowy. Główną myślą zawartą w cyklu nie jest gotycka architektura katedry, jej proporcje i detal, ale światło i kolor. https://pl.wikipedia.org/wiki/Katedra_w_Rouen_(obrazy_Claude%E2%80%99a_Moneta)
Claude Monet, „Katedra w Rouen”, 1893, Musée d'Orsay, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
RhADuolL13iwL1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Auguste'a Renoira „Bal w Moulin de la Galette”. Na pierwszym planie, przy stole siedzą trzej mężczyźni i matka z córką Na drugim planie tańczą pary na zacienionym parkiecie. Pierwszy plan jest wyraźniejszy niż drugi. Na strojach postaci odbija się światło słoneczne, sprawiając wrażenie wibrowania. Dodatkowym źródłem światła są lampy znajdujące się nad parkietem. Obraz jest dynamiczny, oddaje beztroski nastrój niedzielnego popołudnia – epizod z ówczesnej klasy średniej. To przykład użycia jasnych barw dla oddania radosnej atmosfery i ruchu. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Jedna z trzech wersji obrazu została namalowana w 1876 r. Modelami do postaci tancerzy byli przyjaciele autora, którzy pomagali mu przenosić płótno: Franc-Lamy, Goeneutte, Rivière, Gervex, Cordey, Lestringuez, Lhote. Ich partnerki Renoir wybierał spośród dziewcząt, które przychodziły co niedzielę tańczyć do starego Moulin. Bal w Moulin de la Galette powstał rzeczywiście w paryskim Moulin de la Galette. https://pl.wikipedia.org/wiki/Bal_w_Moulin_de_la_Galette
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Auguste'a Renoira „Bal w Moulin de la Galette”. Na pierwszym planie, przy stole siedzą trzej mężczyźni i matka z córką Na drugim planie tańczą pary na zacienionym parkiecie. Pierwszy plan jest wyraźniejszy niż drugi. Na strojach postaci odbija się światło słoneczne, sprawiając wrażenie wibrowania. Dodatkowym źródłem światła są lampy znajdujące się nad parkietem. Obraz jest dynamiczny, oddaje beztroski nastrój niedzielnego popołudnia – epizod z ówczesnej klasy średniej. To przykład użycia jasnych barw dla oddania radosnej atmosfery i ruchu. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Jedna z trzech wersji obrazu została namalowana w 1876 r. Modelami do postaci tancerzy byli przyjaciele autora, którzy pomagali mu przenosić płótno: Franc-Lamy, Goeneutte, Rivière, Gervex, Cordey, Lestringuez, Lhote. Ich partnerki Renoir wybierał spośród dziewcząt, które przychodziły co niedzielę tańczyć do starego Moulin. Bal w Moulin de la Galette powstał rzeczywiście w paryskim Moulin de la Galette. https://pl.wikipedia.org/wiki/Bal_w_Moulin_de_la_Galette
Auguste Renoir, „Bal w Moulin de la Galette”, 1876, Musée d'Orsay, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
R1XK9z6etyq0D1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Claude’a Moneta „Impresja. Wschód słońca”. Ukazuje zatokę portową ze statkami w tle. Na wozie płyną łodzie. Na niebie, lekko z prawej strony znajduje się czerwono-pomarańczowe wschodzące słońce, odbijające się w tafli wody. Obraz utrzymany jest w niebiesko-szarej, mglistej tonacji z pomarańczowym niebem w górnej partii dzieła. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Przedstawia zatokę portową w mieście Le Havre o świcie. Namalowany został prawdopodobnie podczas jednej sesji, na co może wskazywać niezwykle cienka warstwa farby na płótnie. W obrazie widoczne są wpływy malarstwa Williama Turnera i Johna Constable'a. Jedną z inspiracji były też japońskie drzeworyty, modne w tamtym okresie.https://pl.wikipedia.org/wiki/Impresja,_wsch%C3%B3d_s%C5%82o%C5%84ca
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Claude’a Moneta „Impresja. Wschód słońca”. Ukazuje zatokę portową ze statkami w tle. Na wozie płyną łodzie. Na niebie, lekko z prawej strony znajduje się czerwono-pomarańczowe wschodzące słońce, odbijające się w tafli wody. Obraz utrzymany jest w niebiesko-szarej, mglistej tonacji z pomarańczowym niebem w górnej partii dzieła. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Przedstawia zatokę portową w mieście Le Havre o świcie. Namalowany został prawdopodobnie podczas jednej sesji, na co może wskazywać niezwykle cienka warstwa farby na płótnie. W obrazie widoczne są wpływy malarstwa Williama Turnera i Johna Constable'a. Jedną z inspiracji były też japońskie drzeworyty, modne w tamtym okresie.https://pl.wikipedia.org/wiki/Impresja,_wsch%C3%B3d_s%C5%82o%C5%84ca
Claude Monet, „Impresja, wschód słońca”, 1872, Musée Marmottan Monet, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
m815d24d0eaafefc9_0000000000191
Zadania
RrrI7yzGixNH2
Ćwiczenie 1
Dokończ zdanie. Początki impresjonizmu sięgają… Możliwe odpowiedzi: 1. drugiej połowy osiemnastego wieku, 2. drugiej połowy dziewiętnastego wieku, 3. pierwszej połowy dwudziestego wieku.
Dokończ zdanie. Początki impresjonizmu sięgają… Możliwe odpowiedzi: 1. drugiej połowy osiemnastego wieku, 2. drugiej połowy dziewiętnastego wieku, 3. pierwszej połowy dwudziestego wieku.
Początki impresjonizmu sięgają:
II połowy XVIII wieku
II połowy XIX wieku
I połowy XX wieku
classicmobile
Ćwiczenie 2
Rqx5ydPfVPtnf1
Odpowiedz na pytanie. Na czyje polecenie odbyła się druga wystawa w 1863 roku?
Odpowiedz na pytanie. Na czyje polecenie odbyła się druga wystawa w 1863 roku?
Źródło: Karolina Urbańska.
static
Ćwiczenie 2
Przyjrzyj się wybranym reprodukcjom prac. Połącz w pary obrazy, które łączy podobna tematyka.
R13LcErbGHg521
Ilustracja do zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
C‑1,B‑2,A‑3
Zobacz także
Inna wersja zadania
Rgwf4bno0xezgm815d24d0eaafefc9_00000000000061
Inna wersja zadania
Inna wersja zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
W malarstwie impresjonistycznym ważniejsza stała się sama forma dzieła, czyli sposób malowania, kolor, nastrój, towarzyszące odbiorowi obrazu emocje niż temat pracy, czyli to, co przedstawia. Malarzy nowego nurtu nie interesowały ani problemy społeczne, ani polityczne czy religijne. Impresjoniści wybierali więc najczęściej motyw pejzażu, sceny z pokazujące życie codzienne, rozrywkę.
classicmobile
Ćwiczenie 3
R9lMPAXawYQR31
Do podanych dzieł dopasuj ich autorów. "Impresja. Wschód słońca." Możliwe odpowiedzi: 1. Claude Monet, 2. Edgar Degas. "Błękitne tancerki" Możliwe odpowiedzi: 1. Claude Monet, 2. Edgar Degas.
Do podanych dzieł dopasuj ich autorów. "Impresja. Wschód słońca." Możliwe odpowiedzi: 1. Claude Monet, 2. Edgar Degas. "Błękitne tancerki" Możliwe odpowiedzi: 1. Claude Monet, 2. Edgar Degas.
Źródło: Karolina Urbańska.
static
Ćwiczenie 3
Przyjrzyj się wybranym reprodukcjom i dopasuj je do autora.
Ilustracja przedstawia obraz Claude'a Moneta "Most japoński z Giverny". Na głównym planie tego dzieła znajduje się mostek ustawiony nad stawem. Pod nim rośną kwiaty wodne. Są to różowe, czerwone i białe lilie. Po lewej stronie rośnie krzew, a za mostkiem tło wypełniają wierzby płaczące. Cały pejzaż mieni się od barw i refleksów słonecznego światła.
Claude Monet, „Most japoński w Giverny”, 1890, Instytut Sztuki, Chicago, USA, wikipedia.org, domena publiczna
classicmobile
Ćwiczenie 5
RjuRO9II59RzI1
Odpowiedz na pytanie. Do jakiego terminu odnosi się poniższa definicja: technika opracowana przez malarzy impresjonistów, polegająca na budowaniu obrazu drobnymi pociągnięciami pędzla i używaniu możliwie czystego koloru. Płaszczyzna pracy wydawała się wówczas świetlista, falująca, migotliwa.
Odpowiedz na pytanie. Do jakiego terminu odnosi się poniższa definicja: technika opracowana przez malarzy impresjonistów, polegająca na budowaniu obrazu drobnymi pociągnięciami pędzla i używaniu możliwie czystego koloru. Płaszczyzna pracy wydawała się wówczas świetlista, falująca, migotliwa.
Jakie środki artystycznego wyrazu zastosował autor przedstawionego powyżej dzieła?
Kompozycja otwarta
Dywizjonizm
Ograniczenie palety barw
Źródło: Karolina Urbańska.
static
Ćwiczenie 5
Jakie środki artystycznego wyrazu zastosował autor przedstawionego powyżej dzieła?
A - Kompozycja otwarta B - Dywizjonizm C - Ograniczenie palety barw
A
B
classicmobile
Ćwiczenie 6
R1bZn81532nls1
Odpowiedz na pytanie. Na czym polegała nowatorskość malarstwa impresjonistów? Możliwe odpowiedzi: 1.Na używaniu czystych, jak najmniej zmieszanych barw, 2. Na podejmowaniu tematyki historycznej, 3. Na stosowaniu techniki dywizjonizmu.
Odpowiedz na pytanie. Na czym polegała nowatorskość malarstwa impresjonistów? Możliwe odpowiedzi: 1.Na używaniu czystych, jak najmniej zmieszanych barw, 2. Na podejmowaniu tematyki historycznej, 3. Na stosowaniu techniki dywizjonizmu.
Na czym polegała nowatorskość malarstwa impresjonistów?
Na używaniu czystych, jak najmniej zmieszanych barw
Na podejmowaniu tematyki historycznej
Na stosowaniu techniki dywizjonizmu
Źródło: Karolina Urbańska.
static
Ćwiczenie 6
Na czym polegała nowatorskość malarstwa impresjonistów?
A - Na używaniu czystych, jak najmniej zmieszanych barw B - Na podejmowaniu tematyki historycznej C - Na stosowaniu techniki dywizjonizmu
A
C
classicmobile
Ćwiczenie 7
R1XHPZRKBdUZB1
Odpowiedz na pytanie. Co oznacza słowo impresja? Możliwe odpowiedzi: 1. Wschód słońca, 2. Pejzaż, 3. Ulotne wrażenie.
Odpowiedz na pytanie. Co oznacza słowo impresja? Możliwe odpowiedzi: 1. Wschód słońca, 2. Pejzaż, 3. Ulotne wrażenie.
Co oznacza słowo impresja?
Wschód słońca
Pejzaż
Ulotne wrażenie
Źródło: Karolina Urbańska.
static
Ćwiczenie 7
Co oznacza słowo impresja?
A - Wschód słońca B - Pejzaż C - Ulotne wrażenie
C
Polecenie 1
Malarze impresjonistyczni często stosowali kompozycję otwartą, to znaczy, że obraz wydaje się być fragmentem, wycinkiem większej całości. Wykonaj kilka fotografii, które będą oparte na tego typu kompozycji. Możesz wybrać dowolny temat, np. fragment krajobrazu, miasta lub przedmioty nieożywione.
m815d24d0eaafefc9_0000000000006
m815d24d0eaafefc9_0000000000006
Przyjrzyj się wybranym reprodukcjom prac. Połącz w pary obrazy, które łączy podobna tematyka.
ogólnie przyjęta w danej epoce norma, np. etyczna lub estetyczna.
Impresja
Impresja
ulotne wrażenie.
Dywizjonizm
Dywizjonizm
technika opracowana przez malarzy impresjonistów, polegająca na budowaniu obrazu drobnymi pociągnięciami pędzla i używaniu możliwie czystego koloru. Płaszczyzna pracy wydawała się wówczas świetlista, falująca, migotliwa.
Kompozycja otwarta
Kompozycja otwarta
rodzaj przedstawienia, który pozostawia odbiorcy wolne pole do interpretacji. Zastosowana w obrazie kompozycja otwarta daje wrażenie, jakby obraz był fragmentem, wycinkiem większej całości.
Malarstwo plenerowe
Malarstwo plenerowe
malowanie na świeżym powietrzu, w bliskim kontakcie z naturą. W II połowie XIX wieku po raz pierwszy twórcy wyszli w plener, co umożliwiły lekkie sztalugi oraz farby olejne w tubkach.
m815d24d0eaafefc9_0000000000248
Galeria dzieł sztuki
R1YvIQjAFFoSS1
Ilustracja przedstawia obraz Claude’a Moneta „Impresja. Wschód słońca”. Ukazuje zatokę portową ze statkami w tle. Na wozie płyną łodzie. Na niebie, lekko z prawej strony znajduje się czerwono-pomarańczowe wschodzące słońce, odbijające się w tafli wody. Obraz utrzymany jest w niebiesko-szarej, mglistej tonacji z pomarańczowym niebem w górnej partii dzieła.
Claude Monet, „Impresja. Wschód słońca”, 1872, Musée Marmottan Monet, Paryż, Francja, wikipedia.org, domena publiczna
R4JXbHMApA7Lh1
Ilustracja przedstawia obraz Edgara Degasa "Błękitne tancerki". Dzieło ukazuje bliski kadr baletnic w niebieskich sukniach. Dziewczęta spoglądają na układ nogi jednej z nich. Ich suknie są delikatne, dopasowane w talii, z dużymi dekoltami - dodają lekkości. W głębi znajdują się inne postacie, jednak malarz potraktował je szkicowo. Tło to punkty kolorów, głównie zieleni, błękitów i różu. Po prawej stronie znajduje się krawędź ściany częściowo zasłaniająca obraz, a jednocześnie wpływająca na ciasny kadr dolnej partii dzieła.
Ilustracja przedstawia obraz Claude'a Moneta "Bordighera". Obraz przedstawia ujęty z góry krajobraz śródziemnomorski. Na pierwszym planie znajdują się wygięte drzewa, które przysłaniają linię horyzontu. Zza bujnej roślinności wyłania się fragment miasteczka. W głębi rozciąga się morze.
Claude Monet, „Bordighera”, 1884, Instytut Sztuki, Chicago, USA, wikipedia.org, domena publiczna
RitohoITJXzhu1
Ilustracja przedstawia obraz Claude Moneta „Nenufary". Ukazuje fragment stawu, po którym pływają lilie wodne. W lustrze wody odbija się niewidoczny pejzaż z wierzbami. Obraz namalowany jest krótkimi, urywanymi pociągnięciami pędzla. Farba nakładana jest grubo, tworzy wyrazistą fakturę, a kolory mieszają się na płótnie.
Claude Monet, „Nenufary”, 1907, Muzeum Bridgestone, Tokio, Japonia, domena publiczna
R13e9TcU4PDsf1
Ilustracja przedstawia zdjęcie Jeana-Andréi Rixensa "Salon Paryski". Ukazuje elegancko ubrane postacie w sali wystawowej. W pomieszczeniu ustawione są rzeźby na postumentach. Po prawej stronie rośnie duża palma. Dach przykryty jest szkłem.
Ilustracja przedstawia obraz Claude'a Moneta "Most japoński z Giverny". Na głównym planie tego dzieła znajduje się mostek ustawiony nad stawem. Pod nim rośną kwiaty wodne. Są to różowe, czerwone i białe lilie. Po lewej stronie rośnie krzew, a za mostkiem tło wypełniają wierzby płaczące. Cały pejzaż mieni się od barw i refleksów słonecznego światła.
Claude Monet, „Most japoński w Giverny”, 1890, Instytut Sztuki, Chicago, USA, wikipedia.org, domena publiczna
R1PIjwAfRvdpT1
Ilustracja przedstawia „Katedrę w Rouen” Claude'a Moneta. Ukazuje fasadę budowli oświetloną porannym słońcem. Namalowana jest z przewagą rozbielonych zieleni i barw niebieskich. Zatarte są szczegóły i kontury - zamiast nich znajdują się nieregularne pociągnięcia pędzla, często niedokładne linie i plamy.
Claude Monet, „Katedra w Rouen”, portal i wieża w słońcu, harmonia w bieli i złocie, 1894, Muzeum Orsay, Paryż, Francja, wikipedia.org, domena publiczna
R1VHhobjNjhr81
Obraz przedstawiający katedrę o świcie
Claude Monet, „Katedra u Rouen o poranku”, 1894, Muzeum Beyeler, Riehen, Szwajcaria, wikipedia.org, domena publiczna
RpR32BJljkFRQ1
Ilustracja przedstawia obraz Auguste'a Renoira „Bal w Moulin de la Galette”. Na pierwszym planie, przy stole siedzą trzej mężczyźni i matka z córką Na drugim planie tańczą pary na zacienionym parkiecie. Pierwszy plan jest wyraźniejszy niż drugi. Na strojach postaci odbija się światło słoneczne, sprawiając wrażenie wibrowania. Dodatkowym źródłem światła są lampy znajdujące się nad parkietem. Obraz jest dynamiczny, oddaje beztroski nastrój niedzielnego popołudnia – epizod z ówczesnej klasy średniej. To przykład użycia jasnych barw dla oddania radosnej atmosfery i ruchu.
Auguste Renoir, „Bal w Moulin de la Galette”, 1876, Musée d'Orsay, Paryż, Francja, wikipedia.org, domena publiczna
R4UQR5CYPcIOs1
Ilustracja przedstawia obraz Pedera Krøyera pt. „Hip, Hip, Hurra!”. Widzimy osoby przy stole, trzy kobiety i dziewczynka siedzą, mężczyźni stoją i wznoszą toast. Stół ustawiony jest pomiędzy drzewami.
Ilustracja przedstawia obraz Marry Cassatt pt. „Kobieta z naszyjnikiem z pereł”. Kobieta siedzi w prywatnej loży, w paryskiej operze. Na szyi ma naszyjnik z pereł, różową suknię. W ręce trzyma złożony wachlarz. Ma blond, upięte w kok włosy.
Marry Cassat, „Kobieta z naszyjnikiem z pereł”, 1879, Muzeum Sztuki, Filadelfia, USA, wikipedia.org, domena publiczna
ROgGgl54Pp5mK1
Ilustracja przedstawia obraz Camille Pissarro pt. „Praczka”. Widać siedzącą kobietę, która opiera się o zielone drzwi wejściowe. Ubrana jest w błękitną koszulę, brązową spódnicę i niebieski fartuch na spódnicy. Na głowie ma żółtą chustę. Ma zamyśloną twarz.
Camille Pissarro, „Praczka”, 1880, Muzeum Szuki, Nowy Jork, USA, wikipedia.org, domena publiczna
RvkeJBOoDPqhy1
Ilustracja przedstawia obraz Alfred Sisley pt. „Powódź w Port-Marly”. Obraz przedstawia port w czasie powodzi. Po lewej stronie widać dom, przy którym stoi ławka. Na ławce stoi kobieta. Wszędzie dookoła jest woda, nie widać ulic, chodnika. Po wodzie pływają łódki.
Alfred Sisley, „Powódź w Port-Marly”, 1876, Musée d'Orsay, Paryż, Francja, wikipedia.org, domena publiczna
ROqTO1z4Ukq9z1
Ilustracja przedstawia obraz Józefa Pankiewicza pt. „Wóz z sianem”. Obraz przedstawia wóz z sianem, jadący dróżką, między polami. Widz widzi go od tyłu. Przed wozem rozpościera się wzgórze z polami i drzewami.
Józef Pankiewicz, „Wóz z sianem”, 1890, Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach, Kraków, Polska, wikipedia.org, domena publiczna
RcsYicAierYB91
Ilustracja przedstawia obraz Auguste Renoira pt. „Huśtawka". Widać kobietę ubraną w białą suknię z niebieskimi kokardkami i falbanką u dołu sukni. Stoi przy huśtawce. Przed nią stoi mężczyzna w garniturze. Po lewej stronie widać pień drzewa, do którego przymocowana jest huśtawka. Opiera się o niego drugi mężczyzna i dziewczynka.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Édouarda Maneta pt. „Olimpia". Na łóżku leży naga kobieta i patrzy w stronę widza. Na stopach ma założone klapki, we włosach wpięty kwiat, kolczyki, na szyi i ręce biżuterię. Przy jej stopach stoi kot. Obok łóżka widać murzynkę, która trzyma poduszką w ręce.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Édouarda Maneta pt. „Śniadanie na trawie”. Na łące między drzewami siedzi dwóch mężczyzn i naga kobieta. Ubrani mężczyźni rozmawiają ze sobą, kobieta patrzy na widza. Za nimi, w tle widać drugą kobietę, która w halce brodzi po wodzie. Z przodu obrazu, po lewej stronie artysta namalował martwa naturę. Na zmiętej niebieskiej sukience leży przewrócony koszyk z jedzenem. Na obrazie dominują ciemne kolory, stonowane odcienie zieleni, kontrastuje z nimi jasne, nagie ciało kobiety. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po kliknięciu kursorem myszki w punkt wyświetlą się dodatkowe informacje.
Édouard Manet, „Śniadanie na trawie”, 1863, Musée d'Orsay, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
R1XD0butuyvTU1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Édouarda Maneta pt. „Katedra w Rouen”. Na ilustracji widać fragment katedry ukazujący główne wejście. Obraz impresjonistyczny, bez ostrych konturów. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po kliknięciu kursorem myszki w punkt wyświetlą się dodatkowe informacje.
Claude Monet, „Katedra w Rouen”, 1893, Musée d'Orsay, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
R1I5juku61ArZ1
Ilustracja przedstawia obraz Claude’a Moneta pt. „Impresja, wschód słońca”. Na ilustracji, jak przez gęstą mgłę, widać jezioro, po którym pływają łódki. Nad nim wznosi się pomarańczowe słońce.
Claude Monet, „Impresja, wschód słońca”, 1872, Musée Marmottan Monet, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
m815d24d0eaafefc9_0000000000251
Bibliografia
H.E. Gombrich, O sztuce, tłum. M. Dolińska, I. Kossowska, D. Stefańska‑Szewczuk, A. Kuczyńska, Rebis, Poznań 2009, s. 519
