1907 – początek kubizmu – Pablo Picasso maluje Panny z Avignon
1910‑1912 – funkcjonował kubizm analityczny
1913‑1914 – lata świetności kubizmu syntetycznego
mfd9c8c532eb0e2a0_0000000000019
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RqWXjLL08dfrt1
mfd9c8c532eb0e2a0_0000000000022
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów;
8) zna i stosuje zasady prezentacji i upowszechniania dzieł zgodnie z prawem i etyką.
mfd9c8c532eb0e2a0_0000000000034
Nauczysz się
określać ramy czasowe kubizmu;
wymieniać nazwiska prekursorów kubizmu;
charakteryzować twórczość wybranych twórców;
wskazywać założenia kubizmu;
wyjaśniać etymologię słowa kubizm;
prezentować fazy rozwoju kubizmu;
oznaczać cechy formalne prac w stylu kubistycznym i wskazywać prace wykonane w tym stylu;
podawać źródła inspiracji kubistów;
wyliczać główne tematy dzieł kubistycznych;
tworzyć prace na zadany temat (przygotować martwą naturę w stylu kubistycznym).
mfd9c8c532eb0e2a0_0000000000040
Wprowadzenie
Kubizm pojawił się we Francji na początku XX wieku. Nie zalicza się go do kierunków artystycznych, nie reprezentował bowiem programu określonej grupy twórców. Był raczej skutkiem twórczych i jak się okazało, rewolucyjnych eksperymentów i poszukiwań malarskich kilku wybitnych artystów.
PrekursoremPrekursorPrekursorem kubizmu byli Georges Braque, do którego wkrótce dołączył Pablo Picasso. Kliknij zdjęcie i sprawdź, co artyści mówili o kubizmie.
RLliGQcLxCdjZ1
mfd9c8c532eb0e2a0_0000000000080
Rewolucja kubistyczna
Rewolucja kubistyczna dokonała się w latach 1907‑1914. Do Pabla Picassa oraz Georgesa Braque’a dołączyli: Juan Gris, Fernand Léger, Jean Metzinger, Louis Marcoussis i inni. Zmiany dotyczyły problematyki przestrzeni, perspektywyPerspektywaperspektywy i przedstawiania na dwuwymiarowej powierzchni płótna trójwymiarowych brył.
Poniżej przedstawiono reprodukcje dwóch obrazów powstałych w podobnym czasie – na początku XX w., i przedstawiających ten sam temat – pejzaż miejski, na którym widać architekturę, aleję, ludzi, roślinność.
Przyjrzyj się reprodukcjom, zwracając szczególną uwagę na sposób przedstawienia perspektywy, a następnie rozwiąż ćwiczenie.
R13vEP4eU9IdB1
R8BEdQ5xjP9WT1
classicmobile
Ćwiczenie 1
RyoVUSjNrbSP01
static
Ćwiczenie 1
Zaznacz pejzaż, w którym artysta przedstawiając przestrzeń, odszedł od tradycyjnej, stosowanej od czasów renesansu, perspektywy zbieżnej.
RIYG8FHlqrhBv1
B
Kubiści stworzyli nowy język plastyczny. Przyjrzyj się kubistycznym dziełom prezentowanym w galerii.
R1Tcw6wbq4Ngm1
RAa25ECALgxJU1
RznKgBj5WqCRD1
RRMrEFYipgUoO1
RJUrLOxO78Az81
R1MMjhS3MmSJB1
Nazwa kubizm została wymyślona przez krytyka sztuki, który w ironiczny sposób porównał metodę malarską Braque’a do francuskiego słowa le cube, oznaczającego sześcian, kostkę. Kubistyczny sposób malowania nie dba o powierzchowne podobieństwo. To sztuka kreacji, nie naśladownictwa. Przyjrzyj się reprodukcji. Aby dowiedzieć się, kogo przedstawia praca, kliknij ilustrację.
R1Y5JTuiciBmK1
mfd9c8c532eb0e2a0_0000000000098
Prekubizm
Pierwsza faza rozwoju kubizmu, nazywana prekubizmem, nawiązywała do dokonań francuskiego malarza Paula Cézanne’a. Obserwując wnikliwie rzeczywistość, artysta doszedł do wniosku, że wszystkie kształty w naturze sprowadzają się do trzech podstawowych brył: kuli, stożka i walca. Malowanie podług kształtu walca, kuli i stożka doprowadziło Cézanne’a do tworzenia form uproszczonych, geometryzowanych – jakby oglądanych z wielu stron. Ukazuje to poniższy obraz, przedstawiający Górę Świętej Wiktorii.
R15PRLc7Uu7S01
Twórczość Paula Cézanne’a szczególnie silny wpływ wywarła na Georgesa Braque’a, który malując w 1908 r. na południu Francji pejzaże, stworzył swe wczesne dzieła kubistyczne. Kliknij na ilustrację przedstawiającą pejzaż Braque’a powstały w Estaque, aby sprawdzić, co sądził o nich inny wybitny francuski malarz, Henri Matisse.
R1N63uHAg0kXn1
W prekubizmie Picasso i Braque posługiwali się barwami stłumionymi, zdominowanymi przez odcienie brązów, zieleni i szarości. Pod wpływem twórczości Paula Cézanne’a stosowali zgeometryzowane formy przedmiotów. Nie używali światłocienia i odeszli od tradycyjnej perspektywy zbieżnej. Przykładem dzieła z tego okresu może być prezentowany niżej portretPortretportret Gertrudy Stein, autorstwa Pabla Picassa.
RhWcprr0VsE8O1
Sztandarowym dziełem kubistycznym, uznawanym za jedno z najbardziej wpływowych dzieł sztuki ostatnich 100 lat, jest obraz Pabla Picassa Panny z Avignon. Praca wzbudziła duże kontrowersje ze względu na radykalną formę obrazowania – silne deformacje postaci, uproszczenia, geometryzację, brak światłocienia.
Ważną inspiracją dla powstania kubizmu – szczególnie dla Pabla Picassa – było odkrycie twórczości pozaeuropejskiej: sztuki Oceanii oraz plastyki afrykańskiej. Obraz Panny z Avignon jest efektem tych egzotycznych fascynacji Picassa. Aby poznać inspiracje Picassa, kliknij interaktywny punkt na ilustracji.
R14Z7oAvmVQ6j1
mfd9c8c532eb0e2a0_0000000000147
Fazy rozwoju kubizmu
Faza analityczna
W latach 1909–1910 eksperymenty malarskie doprowadziły kubistów do drugiego okresu tego nurtu – do fazy analitycznej. Kubizm analityczny polegał na optycznym rozbijaniu przedmiotów i wyraźnej dekompozycji formy. Przedmioty lub postacie ukazywane były jakby w stanie rozpadu, z każdej strony jednocześnie. Poniżej ukazano dwa przykłady obrazów z tego okresu.
RHZJO6LffsWwc1
RkcLTqhEgu4OR1
Faza syntetyczna
Trzecia faza rozwoju kubizmu nazwana została syntetyczną. Przedmioty nadal były uproszczone i pozbawione światłocienia. Z drugiej strony, dochodziło do ich ponownego scalenia. Pomagał w tym stosowany śmielej kolor. Płaskie przedmioty umieszczane były jedne za drugimi, na kolejnych planach. Związki z rzeczywistością podkreślały doklejane do obrazów gazety, bilety, imitacje faktury drewna, napisy. W ten sposób powstawały kubistyczne kolaże. Zapoznaj się z dwoma, prezentowanymi niżej, obrazami.
R16bVjmR8PGYM1
Ro5bBfq3HLoZe1
Pomimo rewolucyjnego charakteru kubizmu, jego twórcy byli wierni tradycyjnym motywom występującym w sztuce – głównym tematem ich dzieł były martwe natury, portrety, aktyAktakty. Zapoznaj się z pracami w galerii, a następnie rozwiąż ćwiczenie interaktywne.
RJ50yVX9ZUyi81
RYbOEfLPSOnRn1
R12yjQXNszOw31
classicmobile
Ćwiczenie 2
RDGZ6hOJvuOFn1
static
Ćwiczenie 2
Określ temat poznanych dzieł. Do każdego obrazu dopasuj odpowiednie hasło.
Wiele kubistycznych dzieł budziło kontrowersje. Ówcześni krytycy, jedno z nich określili mianem obrazu wyciosanego niczym siekierą . Przyjrzyj się niżej zamieszczonym reprodukcjom obrazów Pabla Picassa i zastanów się, o który obraz chodziło.
RnSOfh39kIMCl1
A
W czasie swojej długiej kariery artystycznej Pablo Picasso nieustannie eksperymentował i szukał nowych rozwiązań. Podejmował również ważne tematy społeczno‑polityczne. Kliknij reprodukcję i zapoznaj się z opisem obrazu Guernica.
REiOiHuA1f0Om1
classicmobile
Ćwiczenie 5
RPTAKyqw456Bl1
static
Ćwiczenie 5
Zaznacz, jak, ze względu na główne przesłanie, można określić obraz Pabla Picassa Guernica .
A - obraz dekoracyjny B - obraz antywojenny C - obraz religijny
B
classicmobile
Ćwiczenie 6
RBfpU7JJ7IfH61
static
Ćwiczenie 6
Poniżej zaprezentowano różne dzieła sztuki nowoczesnej. Czy potrafisz pośród nich rozpoznać dzieło kubistyczne?
RBhfzyYntUmvj1
B
classicmobile
Ćwiczenie 7
RU1eyLtv7LFwM1
static
Ćwiczenie 7
Zaznacz nazwiska artystów, którzy byli reprezentantami kubizmu.
A - Georges Braque B - Paul Cézanne C - Juan Gris D - Henri Matisse E - Pablo Picasso
A
C
E
classicmobile
Ćwiczenie 8
R272CzxJ909Ss1
static
Ćwiczenie 8
Wskaż, co oznacza francuskie słowo le cube , od którego powstała nazwa kubizm :
A - kostka, kubik B - kulka C - piramidka
A
Polecenie 1
Inspirując się przykładami dzieł kubistycznych, wykonaj obraz przedstawiający martwą naturę tak, jak robili to kubiści. Zdecyduj, z którego okresu kubizmu będzie to dzieło: prekubistycznego, analitycznego czy też syntetycznego.
mfd9c8c532eb0e2a0_0000000000238
Słownik
Akt
Akt
w sztukach plastycznych to przedstawienie nagiej postaci ludzkiej.
Martwa natura
Martwa natura
kompozycja, głównie malarska lub rysunkowa, w której najczęściej ukazywane są nieożywione przedmioty dobrane ze względów kompozycyjno‑estetycznych lub symbolicznych.
Perspektywa
Perspektywa
określenie stosowane w sztukach wizualnych, które odnosi się do sposobów przedstawiania iluzji przestrzeni na dwuwymiarowej płaszczyźnie.
Perspektywa zbieżna
Perspektywa zbieżna
perspektywa, której istotą jest to, że przedmioty przedstawiane na obrazie zmniejszają się w miarę oddalania od widza, a wszystkie linie równoległe do siebie i prostopadłe do płaszczyzny obrazu, zbiegają w jednym punkcie. W ten sposób płaska powierzchna obrazu sugeruje głębię.
Portret
Portret
wyobrażenie, przedstawienie, podobizna konkretnego człowieka.
Prekursor
Prekursor
człowiek wyprzedzający swoje czasy, zapoczątkowujący jakąś ideę, kierunek.