Temat: Jak pamiętamy o II Rzeczypospolitej? (lekcja powtórzeniowa)

Adresat

Uczniowie klasy VII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa VII szkoły podstawowej

XXVI. Sprawa polska w czasie I wojny światowej. Uczeń:

1. charakteryzuje stosunek państw zaborczych do sprawy polskiej w przededniu i po wybuchu wojny;

2. omawia umiędzynarodowienie sprawy polskiej: akt 5 listopada 1916 r., rola Stanów Zjednoczonych i rewolucji rosyjskich, deklaracja z 3 czerwca 1918 r.;

3. ocenia polski wysiłek zbrojny i dyplomatyczny, wymienia prace państwowotwórcze podczas wojny.

XXVIII. Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej. Uczeń:

1. omawia formowanie się centralnego ośrodka władzy państwowej – od październikowej deklaracji Rady Regencyjnej do „Małej Konstytucji”;

2. przedstawia proces wykuwania granic: wersalskie decyzje a fenomen Powstania Wielkopolskiego i powstań śląskich (zachód) – federacyjny dylemat a inkorporacyjny rezultat (wschód);

3. opisuje wojnę polsko‑bolszewicką i jej skutki (pokój ryski).

XXIX. II Rzeczpospolita w latach 1921–1939. Uczeń:

1. charakteryzuje skalę i skutki wojennych zniszczeń oraz dziedzictwa zaborowego;

2. charakteryzuje ustrój polityczny Polski na podstawie konstytucji marcowej z 1921 r.;

3. omawia kryzys demokracji parlamentarnej w Polsce – przyczyny, przebieg i skutki przewrotu majowego;

4. opisuje polski autorytaryzm – rządy sanacji, zmiany ustrojowe (konstytucja kwietniowa z 1935 r.);

5. przedstawia główne kierunki polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej (system sojuszy i politykę równowagi).

XXX. Społeczeństwo i gospodarka II Rzeczypospolitej. Uczeń:

1. charakteryzuje społeczną, narodowościową i wyznaniową strukturę państwa polskiego;

2. omawia skutki światowego kryzysu gospodarczego na ziemiach polskich;

3. ocenia osiągnięcia gospodarcze II Rzeczypospolitej, a zwłaszcza powstanie Gdyni, magistrali węglowej i Centralnego Okręgu Przemysłowego;

4. podaje najważniejsze osiągnięcia kulturalne i naukowe Polski w okresie międzywojennym.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń zdobywa wiedzę i umiejętności na temat zagadnień poruszanych na zajęciach

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• o najważniejszych wydarzeniach z lat 1918‑1939;

• o nowych faktach z historii międzywojennej Polski;

• o najważniejszych Polakach II Rzeczypospolitej.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie powinni przypomnieć sobie najważniejsze informacje z poprzednich lekcji dotyczące z historii Polski lat 1918‑1939.

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nawiązując do minionych lekcji, pyta uczniów – Jak to się stało, że Polska odzyskała niepodległość po 123 latach zaborów? Którzy z polityków się do tego przyczynili i w jaki sposób? Zadając pytania, prowadzący pamięta o takim ich formułowaniu, by miały charakter pytań kluczowych.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel rysuje na tablicy tabelę, która będzie towarzyszyć uczniom przez całą lekcję i w trakcie jej przebiegu będzie stopniowo uzupełniana. Tabela zawiera pola: Mocne strony, Słabestrony, Szanse, Zagrożenia. Wypełnienie tabeli pomoże uczniom scharakteryzować historię i funkcjonowanie II Rzeczypospolitej.

2. Rozpoczynając lekcję powtórzeniową, pyta uczniów o to, jak wyglądał kraj po odzyskaniu niepodległości – przed jakimi wyzwaniami, problemami i możliwościami stawał? Uczniowie powinni wymienić kwestie związane z powstaniem Polski z ziem trzech zaborów, zniszczeniami wojennymi, walką o granice i uznanie niepodległości, słabą i zróżnicowaną gospodarką, licznymi mniejszościami, problemami politycznymi itp. Wszystkie wymienione przez uczniów uwagi powinni oni z pomocą nauczyciela umieścić w odpowiednich miejscach tabeli.

3. Nauczyciel zaczyna omawiać poszczególne zagadnienia, zaczynając np. od kwestii ludnościowych i mniejszości zamieszkujących odrodzoną Polskę. Wspomina przy tym o ogromnej grupie Polaków (7‑8 mln) mieszkających poza jej granicami, niewielkim odsetku mieszkańców miast (tylko 30 proc. w 1938 roku) i kresach wschodnich, gdzie świadomość narodowa praktycznie nie istniała (deklarowanie się w cenzusie jako tutejsi). Uczniowie zapoznają się z fotografią interaktywną opisującą kwestię mniejszości (**Polecenie 1**) i na bieżąco uzupełniają tabelę o zdobyte informacje.

4. Nie tylko kłótnie i zamachy… - nawiązując do jednej z poprzednich lekcji, nauczyciel pyta uczniów o sukcesy, jakie udało się osiągnąć w ciągu krótkiego istnienia międzywojennej Polski. Zadaniem uczniów (par) jest znalezienie w internecie (w ciągu 5 minut czas jest bardzo ważny) sukcesów II RP. Nauczyciel następnie uzupełnia odpowiedzi uczniów, wymieniając kilka kolejnych sukcesów, np. Literacka Nagroda Nobla dla Władysława Reymonta (1924 rok); wygranie przez Żwirkę i Wigurę zawodów lotniczych Challenge (1932 rok) itp. Uczniowie najpierw oglądają karykaturę polityczną (**Polecenie 2**), a następnie wykonują **Ćwiczenie 1** oraz **Ćwiczenie 2** - dopasowują nagrody oraz inskrypcje pomnikowe do bohaterów i wybitnych postaci II Rzeczpospolitej. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

5. Nauczyciel pyta uczniów o najbardziej przełomowe wydarzenie II Rzeczypospolitej, wydarzenie, które kompletnie zmieniło jej charakter i wpłynęło na każdy aspekt życia. Uczniowie powinni wymienić przewrót majowy. Nauczyciel pyta, rozpoczynając dyskusję: czy wydarzenia z maja 1926 roku można uznać za sukces czy porażkę? Odpowiedź może być niejednoznaczna i trafić do kilku części tabeli.

Faza podsumowująca

1. Podsumowując lekcję, nauczyciel pyta uczniów o analizę tabeli, którą tworzyli przez całą lekcję. Pyta o sukcesy i porażki oraz niewykorzystane szanse. Moderując dyskusję, nauczyciel kończy z wnioskami, na których chciałby się skupić.

2. Uczniowie przy pomocy maszyny losującej przypasowują nazwiska i opisy do zdjęć (**Ćwiczenie 3**).

3. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych: Jednym z najważniejszych osiągnięć II Rzeczpospolitej była budowa COP‑u, czyli Centralnego Okręgu Przemysłowego. Poszukaj, jakie zakłady się w nim znajdowały oraz co produkowały. Poszukaj ciekawych filmów o tym przedsięwzięciu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

What do we remember about the Second Polish Republic? (revision)

World War I (or the Great War) broke out in 1914 as a result of the conflicting interests of European powers. It ended in the autumn of 1918 with the defeat of Central Powers. Millions of soldiers died, European countries plunged into an economic crisis. A wave of revolution swept through Europe, which resulted in the abolition of the Russian, German and Austro‑Hungarian monarchies. Thanks to Józef Piłsudski and Roman Dmowski, and as a result of favorable circumstances, Poland regained its independence.

Initially, the Polish state was limited to the western parts of the Austrian and Russian partitions. The fight for the changing of borders lasted several years. A successful uprisings against Germany broke out in Greater Poland. As a result of three uprisings and the plebiscite in Upper Silesia, Poland obtained a third part of these areas. The reborn Polish Army took the fight to the east, first with the Ukrainians over Lviv, and then with the Soviet Russia. The Polish victory at the battle of Warsaw in August 1920 (the so‑called Miracle on the Vistula) was of vital importance.

The reborn Polish state was experiencing an internal crisis. Economic difficulties were hard to overcome. Poland was ravaged by the war and partitions, which coincided with the post‑war crisis. The Second Polish Republic was a state of many nations and religions, which also caused tension.

After regaining independence, Józef Piłsudski assumed temporary power as the Chief of State. The parliament chosen in the general elections was divided – there were many groups and it was difficult to create a majority government. Cabinets fell one after another. After the end of the wars for the borders, the first president of the Republic of Poland, Gabriel Narutowicz (1922), was elected. However, after only a week he was murdered. Dissatisfied with the situation in the country, Piłsudski, together with his faithful troops, rebelled against legal power and overthrew it (the so‑called May Coup in 1926). He assumed power as a dictator, although he was formally only the commander of the army. Pilsudski's rules are called Sanation (from Latin sanatio – healing).

The Second Polish Republic was a state composed of three partitions, which differed from each other. The specialists cabinet, created by Władysław Grabski, overcame the inflation and the crisis after the First World War. A new currency has been introduced (Polish zloty). Construction of the port in Gdynia started, which turned this small village into a developing city. Poland suffered as a result of the Great Depression.

Marshal Jozef Pilsudski died in 1935. Power was transferred to his colleagues. The main roles were performed by President Ignacy Mościcki, Army Commander Edward Rydz‑Śmigły and Minister of Foreign Affairs Józef Beck. Eugeniusz Kwiatkowski became the Minister of the Treasury. He started the implementation of a large construction plan for the Central Industrial District in southern Poland. Numerous factories and industrial plants were built. Kwiatkowski focused on the active role of the state in the economy, the fight against unemployment, the development and modernization of the country.