Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RwcsHqDIP0vCn1
Ilustracja jest tłem tematu lekcji. Przedstawia linie na niebieskim tle, połączone punktami. Na tle ilustracji znajduje się czarny pasek z tekstem: Linia jako narzędzie wyznaczania przestrzeni. Podstawy perspektywy linearnej (zbieżnej).

Linia jako narzędzie wyznaczania przestrzeni. Podstawy perspektywy linearnej (zbieżnej)

Źródło: online-skills.
mbd330248ecdb76c0_1516616814859_0
1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela:

R1A57yTXipyj71
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online skills.
mbd330248ecdb76c0_1516616817443_0
1

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;

2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;

4) charakteryzuje i rozróżnia sposoby uzyskania iluzji przestrzeni w kompozycjach płaskich; rozpoznaje rodzaje perspektyw (w tym m.in.: rzędowa, kulisowa, aksonometryczna, barwna, powietrzna, zbieżna); rozpoznaje i świadomie stosuje światłocień, jako sposób uzyskania iluzji przestrzeni; podejmuje działania kreatywne z wyobraźni i z natury, skoncentrowane wokół problematyki iluzji przestrzeni;

5) charakteryzuje pozostałe środki wyrazu artystycznego, takie jak: liniaLinialinia, plama, faktura; wykorzystuje wskazane środki w działaniach plastycznych (kompozycjach z wyobraźni i transpozycji natury);

II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:

1) w zadaniach plastycznych interpretuje obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem; w wyższych klasach podejmuje również próby rysunkowego studium z natury;

2) wyraża w pracach plastycznych uczucia i emocje wobec rzeczywistości, a także płynące z inspiracji muzycznych czy literackich (impresja i ekspresja); rysuje, maluje, ilustruje zjawiska i wydarzenia realne i wyobrażone (także w korelacji z innymi przedmiotami);

6) stosuje różnorodne techniki plastyczne (proste techniki graficzne, rzeźbiarskie, malarskie, elementy obrazowania cyfrowego fotograficznego i z wykorzystaniem wybranych graficznych programów komputerowych);

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego.

5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.

mbd330248ecdb76c0_1516616828707_0
Nauczysz się

stosować perspektywę linearną oraz jej odmiany;

wyjaśniać pojęcie perspektywy, oraz wymieniać jej rodzaje;

rozpoznawać przykłady poznanych perspektyw i umiejscawiać je na osi czasu historii sztuki;

definiować pojęcia: linia horyzontuLinia horyzontulinia horyzontu, punkt zbiegu.

mbd330248ecdb76c0_0000000000014

Przestrzeń i iluzja przestrzeni w naszym życiu - przykłady zdjęć

RX0dNhLh1RQPu1
Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło Piera della Francesca „Idealne miasto”. Obraz ukazuje opustoszałe miasto. W centrum znajduje się rotunda. Przed nią, pierwszy plan to przestrzeń publiczna - plac z fontannami. Po obu stronach znajdują się budynki, dekorowane gzymsami. Tłem jest niebieskie niebo. Na obrazie znajdują się linie: zielona, horyzontalna oraz dwie czerwone, określające punkt zbiegi na drzwiach wejściowych do rotundy. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami:
mbd330248ecdb76c0_1516624220552_0

Rodzaje linii a perspektywa zbieżna

Rlxi3XXXa4S2O
Na niebieskim tle znajduje się nazwa przedmiotu (plastyka) i temat zajęć: "Rodzaje linii podstawy perspektywy zbieżnej". Pojawia się stół, na którego środku leży tablet, a wokół niego po prawej stronie ołówek oraz karty płatnicze, po lewej bilety lotnicze, karteczki oraz filiżanka kawy. Na kolejnych ekranach pojawiają się slajdy z ilustracjami i tekstami czytanymi przez lektora. Slajd pierwszy przedstawia z prawej strony jadalnię ze szklanym stołem, krzesłami oraz lampą, po lewej - aneks kuchenny z wyspą. Lewa strona jest zdjęciem, przechodzącym w szkic. Lektor czyta: Wszędzie otaczają nas linie. Ręka przesuwa palcem po ekranie w lewo, ukazując kolejny slajd. Slajd drugi przedstawia ponownie jadalnię z aneksem kuchennym i sprzętami, tym razem są to: stół, krzesła. Lektor czyta: W zależności od tego, gdzie siedzimy… Slajd trzeci przedstawia rzut z góry na stół, na którego obrzeżach znajdują się narzędzia, m.in. młotek, miara, suwmiarka, kątomierz. Lektor kontynuuje: ale także jakimi narzędziami posłużymy się, stwarzając wykreowany świat. Slajd czwarty to tekst na niebieskim tle czytany przez lektora: Rodzaje linii – narzędzia i ich właściwości: przenikanie się, łączenie narzędzia ze śladem, które zostawia. Slajd piąty pokazuje narzędzia do rysowania i malowania. Ołówek jest otoczony czerwonym okręgiem. Lektor czyta: Ołówek według skali miękkości zostawia od cienkiej i delikatnej linii, po mocną, walorową plamę. Slajd szósty przedstawia planszę z rodzajami śladów zostawianych przez mazaki i markery. Lektor czyta: Przyjrzyj się różnym przykładom użycia tego samego narzędzia rysunkowego. Tutaj przedstawiono marker / mazak. Na slajdzie siódmym widać koronę ulistnionego drzewa, przez które prześwituje niebo. Lektor czyta: Zobacz, jak wygląda przykład linii skośnych, ekspresyjnych. Slajd ósmy przedstawia rysunek liści. Lektor czyta: Linie cienkie, diagonalne (skośne). Slajd dziewiąty to zdjęcie lawendowego pola. Rzędy roślin zwężają się w miarę oddalania. Na horyzoncie po lewej stronie znajdują się ruiny budowli. Lektor czyta: Linie grube, nieregularne. Slajd dziesiąty to tekst na niebieskim tle, czytany przez lektora: Świat z różnej perspektywy. Slajd jedenasty przedstawia zdjęcie ratusza i kamienic przy rynku w Zamościu. Na pierwszym planie znajduje się plac zieleni, za nim rynek. Po obu stronach ratusza usytuowane są rzędy kamienic. Napis na ekranie: perspektywa centralna. Lektor czyta: Możemy obserwować świat z różnej perspektywy. Na slajdzie dwunastym znajduje się zdjęcie schodów oraz ratusza z poziomu ziemi. Napis na ekranie: perspektywa żabia. Slajd trzynasty to zdjęcie zabudowy miasta oraz fosy. Napis na ekranie: perspektywa z lotu ptaka. Na czternastym slajdzie znajduje się wieczorne zdjęcie ulicy z ustawionymi po obu jej stronach budynkami, które zmniejszają się w kierunku horyzontu. Nad budynkami znajduje się błękitne, wieczorne niebo. Lektor czyta: Jak wygląda perspektywa linearna / zbieżna? Jak zaznaczyłbyś horyzont – punkt zbiegu, krawędzie kamienic – linie zbiegu? Piętnasty slajd przedstawia schemat perspektywy linearnej. Na zdjęciu przedstawiającym trzy budynki zaznaczono horyzont, linie zbiegu i punkt zbiegu. Lektor czyta: Zobacz, jak wygląda przejście z różnych rodzajów linii, do perspektywy linearnej. Na szesnastym slajdzie na niebieskiej karcie pojawia się tekst, który czyta lektor: Renesans czyli człowiek w centrum świata. Siedemnasty slajd pokazuje rysunki z wizerunkami Leonarda Da Vinci i Michała Anioła podczas pracy nad swoimi dziełami. Lektor czyta: Artystami w renesansie byli między innymi Michał Anioł i Leonardo da Vinci. Na osiemnastym slajdzie widnieje grafika przedstawiająca rodzaje kolumn antycznych w stylach: doryckim, korynckim i jońskim. Lektor czyta: Inspiracja starożytnością (antykiem) widoczna jest między innymi w elementach architektonicznych takich, jak kolumny. Dziewiętnasty slajd prezentuje "Człowieka witruwiańskiego" Leonarda da Vinci. Ukazuje nagiego mężczyznę wpisanego w kwadrat i okrąg, ujętego w dwu pozycjach nałożonych na siebie. Do ilustracji dołączone są notatki sporządzone przez renesansowego artystę. Następnie przedstawione jest zbliżenie na samą postać. Kolejny na slajdzie pojawia się fragment rzeźby" Dawid" Michała Anioła, przedstawiający muskularnego mężczyznę z głową obróconą w lewą stronę i trzymającego na ramieniu procę. Rzeźba jest przedstawiona na tle starego muru. Następnie pojawia się rysunkowy portret Leonarda da Vinci, ukazujący mężczyznę z półprofilu, z długimi włosami i brodą. Do slajdu dołączony jest tekst: Człowiek witruwiański – człowiek w centrum wszystkiego i „nic co ludzkie…”. Człowiek renesansu to osoba wszechstronna, wielu pasji. Artysta i wynalazca. Slajd dwudziesty przedstawia fresk Andrei Mantegni na sklepieniu Camera degli Sposi. Dzieło ukazuje otwór otoczony balustradą, zza której wyłaniają się anioły, ludzie i zwierzęta. Na zewnętrznej stronie znajduję się wieniec z roślin i owoców. Podpis pod slajdem brzmi: Złudzenia optyczne – przykład malarstwa iluzjonistycznego. Prezentacji towarzyszy instrumentalny podkład muzyczny na pianinie, gitarze elektrycznej z towarzyszeniem instrumentów perkusyjnych.
mbd330248ecdb76c0_0000000000033

Zadania

RGYXy71DoxC0j1
Ćwiczenie 1
Wymień znane Ci rodzaje linii, biorąc pod uwagę ich ułożenie i sposób narysowania.
Polecenie 1

Zapoznaj się z fotografiami renesansowego miasta Zamość. Następnie wykonaj fotografię swojej miejscowości - charakterystycznego punktu, obiektu, budowli lub pomnika, aby uwzględnić przykłady perspektywy:

- centralnej

- dolnej - żabiej

- lotu ptaka.

R1HtKxqxZC3Ot
Ćwiczenie 2
Wyjaśnij, czym jest linia horyzontu.
R1ZQj1ZX5y8Ev1
Ćwiczenie 3
Odpowiedz na pytanie, jaki rodzaj perspektywy odpowiada przedstawieniu idealnego miasta? Możliwe odpowiedzi: 1. kulisowa, 2. rzędowa, 3. linearna zbieżna.
Ćwiczenie 4
RYkZfdSfoawWE1
Wyjaśnij, na czym polega perspektywa żabia.
Źródło: Michalina Walicht.
Polecenie 2

W narzędziu poniżej narysuj prostopadłościan we wskazanych perspektywach:

perspektywa frontalnaPerspektywaperspektywa frontalna, perspektywa bocznaPerspektywa bocznaperspektywa boczna, perspektywa żabiaPerspektywa żabia perspektywa żabia,perspektywa linearnaPerspektywa linearna [zbieżna] perspektywa linearna, perspektywa z lotu ptakaPerspektywa z lotu ptakaperspektywa z lotu ptaka

R1WeXxTCzczJ71
Uruchom wyobraźnię i zaplanuj ilustrację do mitologicznej przygody Odyseusza, Syzyfa lub Achillesa. Opowiedz, który epizod z życia bohatera został przez Ciebie wybrany i jaką masz wizję plastyczną. Poproś kogoś z klasy o jej zrealizowanie.
Źródło: ViliusL.
R1VAtJK4pWDwg
Ćwiczenie 5
Podaj autorów poniższych dzieł. Pierwsze dzieło to „Szkoła ateńska”, drugie to „Idealne miasto”, a trzecie „Opłakiwanie Chrystusa”.
Ćwiczenie 6
RU3ly6oaLL9He1
Do definicji dopasuj pojęcia, które im odpowiadają. Definicja 1. Sposób ukazania przestrzeni zależny od punktu widzenia, Terminy do wyboru: A. linia, B. punkt zbiegu, C. perspektywa, D. linia horyzontu. Definicja 2. Punkt na linii horyzontu, do którego zbiegają się poziome krawędzie rysowanych przedmiotów, Terminy do wyboru: A. linia, B. punkt zbiegu, C. perspektywa, D. linia horyzontu. Definicja 3. Miejsce pozornego zetknięcia się nieba z ziemią, bądź morzem, linia oddzielająca ziemię od sklepienia niebieskiego, znajduje się na wysokości oczu patrzącego, Terminy do wyboru: A. linia, B. punkt zbiegu, C. perspektywa, D. linia horyzontu. Definicja 4. Podstawowy ślad narzędzia plastycznego. Linie mogą być różne - grube i wyraźne, cienkie i łamane, mają różne kierunki, zmieniają się w zależności od siły nacisku i zastosowanego narzędzia. Terminy do wyboru: A. linia, B. punkt zbiegu, C. perspektywa, D. linia horyzontu.
Źródło: Michalina Walicht.
RsSAQGl4L7UmG
Ćwiczenie 7
Wyjaśnij, czym charakteryzuje się perspektywa centralna?
mbd330248ecdb76c0_1507204672446_0

Słownik Pojęć

Linia
Linia

Podstawowy ślad narzędzia plastycznego. Linie mogą być różne - grube i wyraźne, cienkie i łamane, mają różne kierunki, zmieniają się w zależności od siły nacisku i zastosowanego narzędzia.

Linia horyzontu
Linia horyzontu

Miejsce pozornego zetknięcia się nieba z ziemią, bądź morzem, linia oddzielająca ziemię od sklepienia niebieskiego, znajduje się na wysokości oczu patrzącego.

Perspektywa
Perspektywa

Sposób ukazania przestrzeni, zależny od punktu widzenia.

Punkt zbiegu
Punkt zbiegu

Punkt na linii horyzontu, do którego zbiegają się poziome krawędzie rysowanych przedmiotów.

Perspektywa linearna [zbieżna]
Perspektywa linearna [zbieżna]

Sposób ukazania głębi oraz trójwymiaru.

Perspektywa boczna
Perspektywa boczna

Przedmiot ukazany z boku, linie zbiegu i punkt zbiegu ustawiony z boku. Pionowe krawędzie przedmiotu są do siebie równoległe.

Perspektywa centralna
Perspektywa centralna

Przedstawienie przedmiotu od przodu, linie zbiegu przecinają się pośrodku.

Perspektywa z lotu ptaka
Perspektywa z lotu ptaka

Widok ukazany z góry, linia horyzontu przesunięta ponad linię wzroku.

Perspektywa żabia
Perspektywa żabia

Widok ukazany z dołu, linia horyzontu poniżej linii wzroku.

mbd330248ecdb76c0_1516627875580_0

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

1. sjp.pwn.pl

mbd330248ecdb76c0_1516627627335_0

Galeria dzieł sztuki

mbd330248ecdb76c0_1516627896244_0

Bibliografia

Helena Hohensee‑Ciszewska, Podstawy wiedzy o sztukach plastycznych, WSiP, Warszawa 1982.

J.M. Parramon, Jak rysować w perspektywie: zarys historyczny, perspektywa podstawowa, studium form podstawowych, podział głębi przestrzeni, plany pochylone, schody, odbicie, ciało ludzkie i perpektywa cieni, Galaktyka, Łódź 2000.

Kazimierz Bartel, Perspektywa malarska, t. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1960.

Myriam Ferrón, Perspektywa, Klub dla Ciebie Bauer‑Weltbild Media, Warszawa 2006.