Mamy problem, czyli o sztuce rozwiązywania konfliktów
Scenariusz zajęć
III etap edukacyjny, zajęcia z wychowawcą, język polski
Temat: Mamy problem, czyli o sztuce rozwiązywania konfliktów
Treści kształcenia:
Uczeń:
Rozpoznaje informacje o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym – język polski (I.1.6),
Dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, etycznych, kulturowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość – język polski (II.4.3),
Stosuje zasady etykiety językowej – wie, w jaki sposób zwracać się do rozmówcy w zależności od sytuacji i relacji, łączącej go z osobą, do której mówi (dorosły, rówieśnik, obcy, bliski), zna formuły grzecznościowe, zna konwencje językowe zależne od środowiska (np. sposób zwracania się do nauczyciela, lekarza, profesora wyższej uczelni), ma świadomość konsekwencji używania formuł niestosownych i obraźliwych – język polski (III.1.7).
Cele operacyjne:
Uczeń:
Poznaje zasady rozwiązywania konfliktów, negocjowania,
Rozumie, że konflikty występują we wszystkich relacjach: rówieśniczych, rodzinnych, towarzyskich itp.,
Uświadamia sobie, że pomimo różnic ludzie mają szanse na rozwiązanie konfliktu,
Dowiaduje się, że przy rozwiązywaniu konfliktów najważniejsze jest aktywne słuchanie i poszanowanie partnera.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
Zdobywa umiejętność rozwiązywania konfliktów,
Negocjuje,
Przewiduje związek pomiędzy obranym postępowaniem w konflikcie a jego eskalacją albo zmniejszeniem.
Środki dydaktyczne:
Zasoby multimedialne: słuchowisko Powiesić kucharza!, karty pracy (Niełatwo być rozjemcą oraz Kapitalny pomysł czy kapitańska klęska?),
Komputer z głośnikami,
Kolorowe karteczki.
Metody nauczania:
Problemowe: aktywizujące – burza mózgu, dyskusja,
Eksponująca: słuchowisko.
Formy pracy:
Indywidualna jednolita,
Grupowa zróżnicowana.
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel wita młodzież. Zapoznaje ją z tematem zajęć i poleca wybranemu uczniowi (który ma zwykle problemy z nadruchliwością) rozdanie każdemu po jednej kolorowej karteczce.
2. Prowadzący prosi uczniów, aby na swoich karteczkach zapisali, jakie konflikty (problemy) pojawiły się ostatnio w ich życiu, np. w szkole lub w domu. Po chwili ten sam uczeń, który rozdawał karteczki, zbiera je i oddaje nauczycielowi.
3. Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup. Liderami zespołów powinni być uczniowie mający zdolności organizacyjne, potrafiący porozumieć się z pozostałymi uczniami.
Następnie prowadzący rozdaje każdej grupie karty pracy Niełatwo być rozjemcą, stopniując poziom trudności w taki sposób, żeby grupa najbardziej kreatywna otrzymała zadanie dotyczące propozycji rozwiązania konfliktu (wersja 5).
4. Uczniowie w grupach rozwiązują karty pracy, a lider inicjuje przedstawianie pomysłów do zapisania i motywuje pozostałych członków do podawania swoich propozycji, dbając o dobrą atmosferę współpracy i szacunku, nie krytykując nawet niedobrych pomysłów.
Zadaniem grup jest:
wersja 1 – uporządkowanie rodzajów konfliktów zapisanych na karteczkach przez uczniów,
wersja 2 – określenie warunków skuteczności rozwiązywania konfliktów i prowadzenia negocjacji,
wersja 3 – uzupełnienie listy trudności w porozumiewaniu się,
wersja 4 – spisanie uczuć pojawiających się podczas konfliktu,
wersja 5 – zaproponowanie rozwiązań konkretnego konfliktu – metoda burzy mózgów.
Na rozwiązanie tych zadań grupy mają około 10 minut.
5. Po wykonaniu ćwiczeń w kartach pracy liderzy grup prezentują rozwiązania.
Nauczyciel podsumowuje pracę wszystkich grup, ukazując jej znaczenie oraz komentując zaangażowanie poszczególnych członków zespołu, i wskazuje, nad czym jeszcze powinni popracować, aby współpraca była efektywna; zwraca uwagę na istotę uważnego słuchania i szacunku wobec partnera.
6. Uczniowie nadal pozostają w grupach. Prowadzący zaprasza ich do wysłuchania słuchowiska Powiesić kucharza!.
Osobom z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami ze skupieniem się można wręczyć wydruk z tekstem słuchowiska, tak aby w trakcie odtwarzania materiału mogły w razie potrzeby jednocześnie śledzić tekst.
7. Po zakończeniu prezentacji audio każda z grup wybiera jeden z pomysłów na zażegnanie konfliktu umieszczonych na karcie pracy Kapitalny pomysł czy kapitańska klęska? i uzasadnia, w jaki sposób przyczyni się on do rozwiązania problemu lub jego pogłębienia.
Uczniowie mają do wyboru:
Pomysł 1 – Kapitan postanawia zamienić kucharzy między poszczególnymi statkami.
(Przewidywany skutek: może znudzonym wciąż tymi samymi daniami marynarzom wystarczy zmiana sposobu gotowania).
Pomysł 2: Kapitan pozwala załodze powiesić kucharza.
(Przewidywany skutek: na Santa Marii nie ma kto gotować i załoga głoduje).
Pomysł 3: Kapitan każe całej załodze przygotować wędki i łowić ryby.
(Przewidywany skutek: kucharz może przyrządzić posiłek ze świeżych produktów, a to zawsze lepiej smakuje).
Pomysł 4: Kapitan wydaje rozkaz bosmanowi, żeby batem zapędził marynarzy do ich zajęć.
(Przewidywany skutek: załoga jest sfrustrowana i knuje spisek przeciw kapitanowi).
Pomysł 5: Kapitan ogłasza konkurs gotowania – zwycięzca wybrany przez załogę obejmie kuchnię.
(Przewidywany skutek: marynarze sami demokratycznie dokonują wyboru).
Wyznaczony przez lidera uczeń prezentuje skutki wybranego przez grupę sposobu działania.
8. Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów i zwraca uwagę na ogromne znaczenie formy rozwiązywania konfliktów:
Czy lepiej „powiesić kucharza”, czy może szukać innej drogi? Dlaczego?
Jak najlepiej rozwiązywać konflikty?
Uwagi:
Prowadzący zajęcia może wybrać inny konflikt do rozwiązania niż ten, który znajduje się w karcie pracy Niełatwo być rozjemcą. Motywuje uczniów do współpracy, obserwując działania zespołów, i nagradza pochwałami niezależne myślenie, twórcze pomysły.
Tekst słuchowiska Powiesić kucharza! do wydrukowania dla uczniów z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami z koncentracją:
Powiesić kucharza!
Wyprawa do Nowego Świata trwała już bardzo długo. Pewnego dnia Kolumba obudziły wrzaski dochodzące z pokładu. Co jakiś czas dało się też słyszeć błagalne jęki. Kapitan natychmiast wybiegł z kajuty. Co ujrzał? Niemal cała załoga okładała kucharza, który zasłaniał się przed ciosami pokrywką od kotła. Jeden z marynarzy szykował pętlę, by powiesić ofiarę na rei.
– Załoga, spokój! – ryknął Kolumb. – Co się tu dzieje?!
Stary bosman wyjaśnił, że to bunt. Marynarze na Santa Marii mają już dość, bo kucharz codziennie serwuje to samo. Kapitan zamyślił się. Musiał szybko zażegnać ten konflikt, przecież nie mógł dopuścić do klęski wyprawy z powodu miski kaszy…
W głowie kłębiły mu się pomysły…
– Może pozwolę im go powiesić i na tym koniec… A może pozamieniam kucharzy na fregatach… Nie, wezwę bosmana, niech batem rozpędzi tę hołotę! Hmm, może ogłoszę konkurs gotowania i niech zwycięzca im gotuje… albo każę im łowić ryby?…