Mapa interaktywna: Państwo Aleksandra Wielkiego. Lista elementów: tłoAleksandria: {audio=4}Przybywszy do Kanabos, popłynął wzdłuż zatoki Maria i wylądował tam, gdzie obecnie jest miasto Aleksandria, nazwane tak na jego cześć. Miejsce to wydawało się najdogodniejsze dla założenia miasta, które mogłoby się wspaniale rozwijać. Ogarnęła go przemożna chęć wykonania zamiaru; sam wyznaczył granice miasta, gdzie ma znajdować się rynek, jakie świątynie, jakich bóstw greckich, a gdzie Izydy egipskiej, i jakim murem je należy opasać.
_{Źródło: Arrian Flawiusz, Wyprawa Aleksandra Wielkiego, tłum. H. Gesztoft-Gasztold, ks. III, rozdz. 1.}siatkanapisyrzekiPustynieHydaspes: {audio=8}Spotkanie z Porosem opisuje sam Aleksander w swoich listach. Pisze, że obóz jego od obozu Porosa oddzielała rzeka Hydaspes. Na przeciwległym więc brzegu Poros ustawił słonie i trzymał je tam bez przerwy, ażeby przeszkodzić Macedończykom w przeprawie […]. Zaraz też zorientował się Poros, że to sam Aleksander przeszedł na drugą stronę. Ruszył zatem przeciw niemu z całą armią, pozostawiając na miejscu nieliczne oddziały, mające przeszkadzać [innym] Macedończykom w przeprawie. Aleksander, licząc się ze słoniami i liczbą nieprzyjaciela, postanowił zaatakować go na jednym skrzydle osobiście, a uderzenie na prawe skrzydło powierzył Kojnosowi. Odparty nieprzyjaciel cofał się z jednej i z drugiej strony stale w kierunku słoni i tutaj zbijał się pod naporem atakujących. Walka zaczęła nabierać przebiegu chaotycznego, a nieprzyjaciel dopiero około ósmej godziny dnia zaczął opadać z sił.
_{Źródło: Plutarch, Aleksander, tłum. M. Brożek, ks. LI, rozdz. 9–11.}Persepolis: {audio=7}W zdobytym mieście panoszyła się nie tylko chciwość, lecz także okrucieństwo. Zwycięzcy obładowani złotem i srebrem zabijali jeńców, którzy nie przedstawiali żadnej wartości. Mordowano po drodze wszystkich, których poprzednio oszczędzano w przewidywaniu okupu.
_{Źródło: Kurcjusz Rufus, Historia Aleksandra Wielkiego, tłum. pod kier. L. Winniczuk, ks. V, rozdz. 6.}
„A perski pałac królewski spalił […], [ponieważ musiał] zemścić się na Persach za to, że napadłszy na Grecję zburzyli Ateny i spalili świątynie i wziąć odwet za wszystkie krzywdy, jakie wyrządzili Grekom.
_{Źródło: Arrian Flawiusz, Wyprawa Aleksandra Wielkiego, tłum. H. Gesztoft-Gasztold, ks. III, rozdz. 18.}Babilon: {audio=6}Kiedy Aleksander zbliżał się do Babilonu, Mazajos […] poddał się królowi i wydał mu miasto. […] Król rozkazał swoim żołnierzom wkroczyć do miasta w czworobocznym szyku, który sam prowadził, tak jakby szli do boju. Część mieszkańców stanęła na murach, pragnąc zobaczyć nowego króla. […] Mazajos kazał całą drogę wysypać kwiatami i ozdobić wieńcami, a po obu stronach rozstawić ołtarze, na które polecił nałożyć kadzidła, ale i różnych wonnych ziół […]. Prowadzono przeznaczone na dar stada bydła i koni, niesiono także w klatkach lwy i pantery. Dalej szli magowie, śpiewając swą tradycyjną pieśń […] a wśród Babilończyków obok wróżbitów kroczyli muzycy ze specjalnymi instrumentami. Zamykała pochód konnica babilońska: wspaniały jej strój i ozdobna uprząż koni świadczyć miały raczej o przepychu babilońskim niż o powadze wojska.
_{Źródło: Kurcjusz Rufus, Historia Aleksandra Wielkiego, tłum. pod kier. L. Winniczuk, ks. V, rozdz. 1.}Gaugamela: {audio=5}

Gaugamela
Gdy wojska zbliżyły się do siebie, okazało się, że Dariusz i jego świta […] byli dokładnie naprzeciwko Aleksandra i jazdy królewskiej. […] Wówczas barbarzyńcy skierowali swe wozy z kosami wprost na Aleksandra, aby wywołać zamieszanie w jego falandze. Lecz w tym wypadku zawiedli się srodze. Albowiem natychmiast, gdy tylko wozy ruszyły naprzód […] obrzucono je pociskami. Zdarzało się też, że niektórzy chwytali za lejce, ściągali woźniców i otaczając konie, dobijali je. Niektóre wozy przemknęły przez linię bojową, ponieważ oddziały rozstępowały się na dany znak […]. A gdy Dariusz ruszył naprzód z całą swoją falangą, wtedy Aleksander rozkazał […] uderzyć na jazdę wykonującą ruchy zmierzające do okrążenia prawego skrzydła. On sam poprowadził tymczasem swój oddział na skrzydle naprzód. Gdy jednak jeźdźcy perscy przybyli na pomoc otaczającym jego prawe skrzydło i w ten sposób stworzyli pewną lukę we własnej linii bojowej, wtedy zawracając ku tej luce, uformował jakby klin ze swej gwardii i z falangi tam stojącej i pospiesznie z okrzykiem bojowym uderzył na samego Dariusza. Przez krótki czas toczyła się walka wręcz. Lecz gdy jeźdźcy Aleksandra i sam Aleksander dzielnie nacierali falami i razili włóczniami Persów w twarze i gdy zwarta falanga macedońska najeżona dzidami wdarła się do ich linii, a Dariuszowi przestraszonemu cała groza sytuacji stanęła przed oczyma, wtedy on pierwszy rzucił się do ucieczki.
_{Źródło: Arrian Flawiusz, Wyprawa Aleksandra Wielkiego, tłum. H. Gesztoft-Gasztold, ks. III, rozdz. 12–13.}Issos: {audio=3}W tym szyku [Aleksander] ruszył naprzód, czyniąc postoje, gdyż w ogóle uważał za właściwe posuwać się powoli. Dariusz nie wyprowadzał swojego wojska z miejsca, na którym od samego początku zajęło ono pozycję, lecz pozostawał na brzegu rzeki […]. Gdy wojska znajdowały się już w niewielkiej odległości od siebie, Aleksander objeżdżał wokół konno, zachęcając, by wszyscy okazali się mężni, i wymieniał z uznaniem nie tylko imiona wodzów większych jednostek, ale również dowódców mniejszych oddziałów […]. I ze wszystkich stron głośno wołano do niego, by już nie zwlekał, lecz uderzył na nieprzyjaciela. On zaś posuwał się w dalszym ciągu w zwartym szyku i początkowo marszem powolnym […]. Nie chciał bowiem dopuścić do przerwania linii bojowej przez wygięcie jej w marszu przyspieszonym. Gdy się natomiast znaleźli w zasięgu strzał, rzuciły się najpierw najbliższe oddziały Aleksandra i on sam pędem do rzeki, aby przerazić Persów szybkim natarciem […]. I stało się tak, jak przewidywał Aleksander. Bo gdy tylko doszło do walki wręcz, od razu zostały odparte oddziały wojska perskiego ustawione na lewym skrzydle. Tu Aleksander i jego towarzysze odnieśli wspaniałe zwycięstwo. […] A Dariusz, gdy tylko ujrzał, że jego lewe skrzydło zostało rozbite […], natychmiast tak, jak stał, uciekł na swym wozie jako jeden z pierwszych.
_{Źródło: Arrian Flawiusz, Wyprawa Aleksandra Wielkiego, tłum. H. Gesztoft-Gasztold, ks. II, rozdz. 10–11.}Macedonia i obszary podbite do 334 r. p.n.e.: Górna Macedonia (358 r. p.n.e.), w nastęnych latach podbój całej Grecji (Tesalia 352 p.n.e, Ateny w 343 p.n.e, Iliria i Tracja 346-340 p.n.e.),Gordion: {audio=2}Tutaj oglądał sławny ów wóz z węzłem z dereniowego łyka i łączące się z nim opowiadanie, które u barbarzyńców znalazło wiarę, że przeznaczeniem tego, kto ten węzeł rozwiąże, jest zostać panem świata. Co do tego węzła, większość autorów twierdzi, że miał on końce ślepe i powikłane z sobą w najbardziej zawiłych splotach; Aleksander nie mogąc go rozwiązać, rozciął go mieczem, a z rozciętego zaraz ukazało się dużo końców.
_{Źródło: Plutarch, Aleksander, tłum. M. Brożek, rozdz. 18.}Granik: {audio=1}Przez pewien czas obydwa wojska, stojące na przeciwległych brzegach rzeki, zachowały zupełny spokój w niepewnym oczekiwaniu tego, co nastąpi. Po jednej i drugiej stronie panowała głęboka cisza. Persowie czekali, aż Macedończycy wejdą do rzeki, żeby ich zaatakować, gdy będą z niej wychodzili. […] Gdy pierwsi żołnierze [macedońscy] uczepili się brzegu, Persowie natychmiast uderzyli na nich z góry. Jedni rzucali pociski z wysokiego brzegu w stronę rzeki, drudzy zaś schodzili na niski skraj brzegu, wstępując nawet do wody. Tam wywiązała się zacięta walka. […] Rozegrała się zacięta walka jazdy, przypominająca raczej walkę piechoty. W zaciętym zmaganiu sprzęgły się tam konie z końmi, ludzie z ludźmi. […] Podczas walki złamała się wtedy włócznia Aleksandra, więc zażądał natychmiast drugiej. […] Demaratos rodem z Koryntu, jeden spośród hetajrów, podał mu szybko swoją włócznię. Pochwycił ją, a widząc Mitrydatesa, zięcia Dariusza, wysuwającego się naprzód na koniu […] uderzył Mitrydatesa w twarz swoją włócznią, zrzucając go z konia. W tej chwili Rojsakes podjechał do Aleksandra, uderzając go w głowę mieczem, ale ukruszył tylko kawałek hełmu, na którym skupiła się siła ciosu. Aleksander i tego zwalił na ziemię […]. Spotridates szykował się już z mieczem na Aleksandra od tyłu, lecz uprzedził go Klejtos, syn Dropidasa, tnąc go w ramię tak, że odciął mu je wraz z mieczem. Tymczasem coraz więcej jeźdźców wychodziło na brzeg, o ile tylko pozwalał na to prąd rzeki, i dołączyli się do grupy walczącej koło Aleksandra. A Persowie, kłuci ze wszech stron włóczniami […] zaczęli się cofać najpierw z tego miejsca, gdzie toczył bój Aleksander. Gdy ich linia w środku się załamała, oderwały się także oba skrzydła oddziału konnego i wówczas rozpoczęła się sromotna ucieczka.
_{Źródło: Arrian Flawiusz, Wyprawa Aleksandra Wielkiego, tłum. H. Gesztoft-Gasztold, ks. I, rozdz. 13–16.}Miasta założone przez Aleksandra WielkiegoMiasta oblegane i zdobyte przez Aleksandra Wielkiego: Millet, Halikarnas, Gaza, Tyr, Damaszek, BaktraWażniejsze bitwy: Bitwa pod Gaugamelą – 331 p.n.e.
Bitwa nad Granikiem – 334 p.n.e.
Bitwa pod Cheroneą – 338 p.n.e.
Bitwa pod Issos – 333 p.n.e.
Bitwa pod Nikają – 326 p.n.e.Kierunki kampanii wojsk Aleksandra Wielkiego i jego wodzów z datami ekspansji (r. p.n.e.)Rzym do 327 r. p.n.e.Obszary podbite przez Aleksandra Wielkiego do 326 r. p.n.e.Państwa sprzymierzone z Macedonią do wspólnej walki z Persami: Grecja (w tym tereny skolonizowane przez Greków, np. Cyranejka), Epir, na którego tronie zasiadał Aleksander Wielki, Cypr, który 331 r. dobrowolnie dołączył do imperium Aleksandra Wielkiego.skala