Ważne daty

XII i XIII edycja konkursu bez zwycięzcy

Symptomy kryzysu, jakiego doświadczył Konkurs Chopinowski, objawiły się w latach 1990 i 1995, podczas XII i XIII Konkursu, kiedy spośród grupy uczestników jury nie wyłoniło laureata pierwszego miejsca. Fakt ten był nawet oceniany jako klęska Konkursu i zapowiedź jego upadku. Witold Rudziński napisał w 1995 r. o Konkursach XII i XIII, iż zakończyły się samobójczymi bramkami: nie przyznano pierwszej nagrody. Następnie publicysta ubolewał: Jest to najgorsze, co mogło się stać. Trudno kogokolwiek przekonać, że wśród przeszło 130 kandydatów nie udało się znaleźć najlepszego i przyznać mu pierwszej nagrody. Konkurs, który nie potrafi wyłonić czołówki kandydatów do najwyższych nagród, przestaje być szanującym się konkursem i ryzykuje utratę światowej pozycji.

XII Konkurs Chopinowski odbył się 1–20 października 1990 r. Towarzyszyły mu – zgodnie z tradycją – wystawy i koncerty, a imprezę uświetniły swą obecnością dwie królowe: królowa belgijska Fabiola i królowa Hiszpanii Zofia. Uczestnicy Konkursu, którzy stanowili grupę 110 pianistów z 28 krajów, mieli do wyboru siedem koncertowych instrumentów.

Laureaci:

• Nagroda I: nie przyznano

• Nagroda II: Kevin Kenner (USA)

• Nagroda III: Yukio Yokoyama (Japonia)

• Nagroda IV (ex aequo): Corrado Rollero (Włochy), Margarita Szewczenko (Rosja)

• Nagroda V (ex aequo): Anna Malikowa (Rosja), Takako Takahashi (Japonia)

• Nagroda VI: Caroline Sageman (Francja)

• Nagroda Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków i nagroda Filharmonii Narodowej za najlepsze wykonanie koncertu: nie przyznano

• Nagroda Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza: Kevin Kenner i Wojciech Świtała

Podczas ogłoszenia wyników Konkursu rozczarowujący okazał się brak wskazania zwycięzcy. Nigdy wcześniej podczas Konkursu Chopinowskiego taka sytuacja nie miała miejsca, raczej pojawiał się nadmiar niż niedobór kandydatów do tytułu laureata I nagrody. II nagrodę przyznano Kevinowi Kennerowi, pianiście z USA, który w X Konkursie w 1980 r. otrzymał wyróżnienie. Kenner został również nagrodzony za najlepsze wykonanie poloneza (równolegle z Polakiem Wojciechem Świtałą). Nie przyznano nagród za wykonanie mazurków i koncertu – również po raz pierwszy w historii Konkursu Chopinowskiego. Jak wspominał jeden z komentatorów, XII Konkurs minął bez demonstracji wielkiego zachwytu, bez wielkich kontrowersji. Młodzież nie wybrała swego idola, faworyci nie rozpalali wyobraźni. W filharmonii trudno było dostrzec błyszczące gorączkowo oczy, zapamiętane z poprzednich konkursów. Nikt z publiczności nie mdlał z wrażenia, chyba że sam pianista.

XIII Konkurs Chopinowski odbywał się od 1 do 22 października. Jego dyrektorem był Albert Grudziński. Przed XIII Konkursem zapowiadano w prasie: Będzie to z pewnością inny Konkurs niż wszystkie dotychczasowe, na co wskazuje nie tylko rekordowa liczba uczestników. Jeszcze niedawno były te Konkursy dla naszych młodych pianistów niemal jedyną szansą na zdobycie sławy i wyrwanie się w świat. Dziś ten świat stoi otworem i droga doń niekoniecznie musi prowadzić przez warszawską estradę konkursową. Konkursy Chopinowskie były też do niedawna imprezą niezwykle popularną, przyciągającą do Filharmonii tłumy słuchaczy, młodzieży muzycznej, a nawet ludzi na co dzień stroniących od muzyki. Dziś, w dobie bezwzględnej pogoni za pieniędzmi, cenę wstępu na przesłuchania konkursowe wyznaczono na poziomie przekraczającym możliwości niejednej kieszeni. Wielu z nas będzie więc ten Konkurs śledziło na odległość, za pośrednictwem radia i telewizji. Laureatka III nagrody XIII Konkursu – Gabriela Montero z USA jeszcze przed rozpoczęciem przesłuchań udzieliła wywiadu prasowego. Zwierzała się wówczas: Boję się tych piętnastu minut w pierwszym etapie – one zadecydują o całym dalszym ciągu. Zwłaszcza że jurorzy będą musieli wybierać spośród 140 kandydatów – współczuję im. Boję się też trochę Etiud. To jak bieg na sto metrów: nie odrobi się nawet najmniejszej straty, trzeba od razu dać z siebie wszystko. Ostatecznie do konkursu przystąpiło 130 uczestników z 32 krajów.

Laureaci:

• Nagroda I: nie przyznano

• Nagroda II (ex aequo): Philippe Giusiano (Francja) i Aleksiej Sułtanow (Rosja)

• Nagroda III: Gabriela Montero (USA)

• Nagroda IV: Rem Urasin (Rosja)

• Nagroda V: Rika Miyatani (Japonia)

• Nagroda VI: Magdalena Lisak (Polska)

• Nagroda Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków, nagroda Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza i nagroda Filharmonii Narodowej za najlepsze wykonanie koncertu: nie przyznano

Po raz drugi w dziejach Konkursu Chopinowskiego jury nie przyznało I nagrody, co więcej – nie przyznało też żadnej z regulaminowych nagród specjalnych, narażając się na krytykę rozczarowanego audytorium, zwłaszcza że do finału nie zostali dopuszczeni młodzi artyści prezentujący wysokiej rangi interpretacje muzyki Chopina, jak Nelson Goerner (uzyskał tylko wyróżnienie, co stało się nawet źródłem tarć wewnątrz jury) i Ingrid Fliter (nie przeszła do III etapu). W bardzo licznej początkowo polskiej ekipie nie pojawiła się żadna osobowość zdolna zachwycić publiczność i jury, przeważały wykonania zaledwie poprawne. Przychylne oceny krytyków i publiczności zebrali – oprócz Goernera, Ingrid Fliter i Katii Skanawi – laureat II nagrody Aleksiej Sułtanow i laureatka III nagrody Gabriela Montero.

XIV edycja konkursu

XIV Konkurs Chopinowski odbył się w dniach 4–22 października 2000 r. Gościem honorowym była królowa hiszpańska Sophia. Konkurs rozpoczął się 4 października koncertem inauguracyjnym, w którego programie znalazły się Koncert na orkiestrę Witolda Lutosławskiego, Koncert skrzypcowy A‑dur op. 8 Mieczysława Karłowicza i III Symfonia Pieśń o nocy op. 27 Karola Szymanowskiego. Kandydaci przed konkursem zobowiązani byli przesłać wraz ze zgłoszeniem kasetę wideo z nagraniem wyszczególnionych utworów Chopina. Na podstawie nadesłanych nagrań komisja kwalifikacyjna dokonała selekcji, wyłaniając 98 pianistów z 25 krajów. Ostatecznie do przesłuchań I etapu przystąpiło 94 uczestników.

Laureaci:

• Nagroda I: Li Yundi (Chiny)

• Nagroda II: Ingrid Fliter (Argentyna)

• Nagroda III: Aleksandr Kobrin (Rosja)

• Nagroda IV: Chen Sa (Chiny)

• Nagroda V: Alberto Nosè (Włochy)

• Nagroda VI: Mika Satō (Japonia)

• Nagroda Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków i nagroda Filharmonii Narodowej za najlepsze wykonanie koncertu: nie przyznano

• Nagroda Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza: Li Yundi i Chen Sa (Chiny)

Po ogłoszeniu wyników Konkursu przewodniczący jury Andrzej Jasiński wypowiadał się na temat laureata I nagrody, mówiąc dziennikarzom:
Yundi Li jest bardzo dojrzały jak na swój wiek, a co najważniejsze – czuje muzykę Chopina. Nie bywa w swych interpretacjach kontrowersyjny, gra pięknym dźwiękiem i ma przy tym fantazję, urok oraz perlistą technikę. Jest to tym bardziej ważne, że nie usłyszeliśmy podczas tegorocznego konkursu zbyt wielu wyróżniających się interpretacji prawdziwie chopinowskich, czego dowodem jest przede wszystkim nieprzyznanie nagrody za najlepsze wykonanie mazurków.

XV edycja konkursu

XV Konkurs Chopinowski odbywał się w dniach 2‑24 października 2005 r. Był to pierwszy Konkurs Chopinowski w całości transmitowany w mediach: w radiu, telewizji oraz Internecie. Nowością były też zmiany w regulaminie: wprowadzenie obowiązkowych eliminacji przed Konkursem (gdyż dotychczas praktykowana selekcja wstępna kandydatów na podstawie nadesłanych nagrań wideo okazała się niemiarodajna), skrócenie procedury przesłuchań z czterech do trzech etapów, a także uproszczenie systemu oceny uczestników. W Konkursie wzięło udział 80 pianistów z 18 krajów.

RPbRYNLcdfwxd1

Ilustracja przedstawia ilustrację z kroniki promującej XV Międzynarodowy Konkurs im. Fryderyka Chopina, który odbył się w 2005 roku w Warszawie. Plakat przedstawia rudowłosą kobietę ubraną w białą szatę. Kobieta ma dwa skrzydła, które na górze są w kolorze włosów kobiety, a od dolu pióra skrzydeł wyglądają jak klawiatura fortepianu. Kobieta stoi na czarnym tle. Po prawej stronie widoczny jest napis: XV MIĘDZYNARDOWY KONKURS PIANISTYCZNY IM. FRYDERYKA CHOPINA. WARSZAWA 2005. Pod napisem widoczna jest czerwona gruba linia z napisem KRONIKA KONKURSU 13

Laureaci:

• Nagroda I: Rafał Blechacz (Polska)

• Nagroda II: nie przyznano

• Nagroda III (ex aequo): Lim Dong‑Hyek oraz Lim Dong‑Min (Korea Południowa)

• Nagroda IV (ex aequo): Shohei Sekimoto oraz Takashi Yamamoto (Japonia)

• Nagroda V: nie przyznano

• Nagroda VI: Ka Ling Colleen Lee (Chiny, Hongkong)

• Nagroda Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków, nagroda Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza oraz nagroda Filharmonii Narodowej za najlepsze wykonanie koncertu: Rafał Blechacz

Wielką, powszechnie wyrażaną radość w Polsce przyniosło zwycięstwo polskiego pianisty Rafała Blechacza. Ten bezapelacyjny triumfator Konkursu stał się najbardziej utytułowanym pianistą w jego historii. Zdobył nie tylko I nagrodę i złoty medal, lecz również wszystkie nagrody specjalne (za najlepsze wykonanie mazurków, poloneza oraz koncertu), a także liczne nagrody pozaregulaminowe, w tym nagrodę publiczności. Niezapomniane przeżycia w finale Konkursu przyniosło doskonałe wykonanie przez Blechacza Koncertu fortepianowegoKoncert fortepianowyKoncertu fortepianowego e‑moll Fryderyka Chopina, po którym publiczność towarzysząca zmaganiom konkursowym dała wyraz swemu entuzjazmowi, nie czekając nawet, aż orkiestra dokończy wykonywać ostatnie takty utworu. W historii Konkursu Chopinowskiego czterokrotnie jego zwycięzcami byli Polacy. Przed Rafałem Blechaczem byli to: Halina Czerny‑Stefańska w roku 1949 (ex aequo z Bellą Dawidowicz z ZSRR), Adam Harasiewicz w 1955 r. i Krystian Zimerman w 1975 r.

XVI edycja konkursu

XVI Konkurs Chopinowski trwał od 30 września do 23 października 2010 r. Był to Konkurs przypadający w roku ważnego jubileuszu – 200. rocznicy urodzin polskiego kompozytora. Po raz pierwszy organizatorem był Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Nowością w programie konkursu była Sonata c‑moll op. 4 Chopina, a wśród instrumentów do wyboru uczestników pojawiła się nowa marka – Fazioli. Podobnie jak podczas poprzedniej edycji, słuchacze mogli śledzić konkursowe zmagania przez radio, telewizję i Internet. W XVI Konkursie uczestniczyło 78 pianistów z 21 państw.

RS3vwVSonhAiE1

Ilustracja przedstawia plakat promujący XVI Międzynarodowy Konkurs im. Fryderyka Chopina, który odbył się w 2010 roku w Warszawie. Plakat przedstawia lecące po niebie czarne fortepiany, które mają czarne skrzydła. Fortepiany mają podniesione pudła. Fortepiany lecą po niebieskim niebie, na którym widoczne są białe chmury. Pod fortepianami widoczny jest napis XVI MIĘDZYNARODOWY KONKURS PIANISTYCZNY IM. FRYDERYKA CHOPINA. WARSZAWA 2010. Niżej jest ten sam napis - po angielsku.

Laureaci:

• Nagroda I: Julianna Awdiejewa (Rosja)

• Nagroda II (ex aequo): Lukas Geniušas (Rosja/Litwa), Ingolf Wunder (Austria)

• Nagroda III: Danił Trifonow (Rosja)

• Nagroda IV: Ewgeni Bożanow (Bułgaria)

• Nagroda V: François Dumont (Francja)

• Nagroda VI: nie przyznano

• Nagroda Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków: Daniił Trifonow

• Nagroda Rektora Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie „Poloneza‑Fantazji As‑dur” oraz nagroda Filharmonii Narodowej za najlepsze wykonanie koncertu: Ingolf Wunder

• Nagroda Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza: Lukas Geniušas

• Nagroda ufundowana przez Krystiana Zimermana za najlepsze wykonanie sonaty: Julianna Awdiejewa

W XVI Konkursie pojawiły się kolejne nagrody specjalne – za najlepsze wykonanie sonaty oraz Poloneza‑Fantazji As‑dur. Nieformalna tradycja Konkursu Chopinowskiego – czyli rozbieżności w ocenach pianistów między jury a publicznością zaistniały również i w tej edycji. Ulubieńcem audytorium był austriacki pianista Ingolf Wunder (który w Konkursie pięć lat wcześniej odpadł po II etapie). Otrzymał on II nagrodę (ex aequo), a zwyciężczynią została Rosjanka Julianna Awdiejewa.

XVII edycja konkursu

XVII Konkurs Chopinowski odbył się 1–23 października 2015 r. Po raz pierwszy eliminacje można było oglądać w Internecie (na stronie internetowej konkursu) za pomocą aplikacji mobilnej oraz poprzez kanał YouTube. O rozmachu organizacyjnym Konkursu mogą świadczyć (oprócz innych imprez towarzyszących) aż trzy koncerty inauguracyjne, a także powołanie Komitetu Honorowego złożonego z dziewięciu osobistości świata kultury i sztuki. Do konkursowych przesłuchań spośród 450 zgłoszeń zakwalifikowano we wstępnych eliminacjach 84 pianistów z 20 krajów, a ostatecznie wzięło w nim udział 78 uczestników.

Rc8e2XPMVplCK1

Ilustracja przedstawia plakat promujący XVII Międzynarodowy Konkurs im. Fryderyka Chopina, który odbył się w dniach 1-23 października 2015 roku w Warszawie. Plakat przedstawia dłonie pianisty w różnych odcieniach kolorów niebieskiego i czerwonego. Dłonie są białe, zaś, od strony prawej zmieniają się różne kolory. Plakat ma kształt prostokąta w orientacji wertykalnej, czyli pionowej. Po lewej stronie widnieje napis. FRYDERYK CHOPIN. XVII MIĘDZYNARODOWY KONKURS PIANISTYCZNY. WARSZAWA 1-23 X 2015. Całość zamieszczona jest na czarnym tle.

Laureaci:

• Nagroda I: Cho Seong‑Jin (Korea Południowa)

• Nagroda II: Charles Richard Hamelin (Kanada)

• Nagroda III: Kate Liu (USA)

• Nagroda IV: Eric Lu (USA)

• Nagroda V: Tony Yike Yang (Kanada)

• Nagroda VI: Dmitrij Szyszkin (Rosja)

• Nagroda Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków: Kate Liu

• Nagroda Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza: Cho Seong‑Jin

• Nagroda Filharmonii Narodowej za najlepsze wykonanie koncertu: nie przyznano

• Nagroda ufundowana przez Krystiana Zimermana za najlepsze wykonanie sonaty: Charles Richard Hamelin

Zwycięzcą XVII Konkursu został Cho Seong‑Jin, koreański pianista, student Konserwatorium Paryskiego, który jeszcze przed przyjazdem na Konkurs Chopinowski zdobył laury na Międzynarodowych Konkursach w Hamamatsu w Japonii w 2009 r. (I nagroda), Moskwie w 2011 r. (III nagroda) i Tel Awiwie w 2014 r. (III nagroda), koncertował też z wieloma renomowanymi orkiestrami, odbył liczne międzynarodowe tournéeTournéetournée, uczestniczył w festiwalach, dokonał nagrań płytowych. Jest więc czynnym, koncertującym pianistą, a być może wschodzącą gwiazdą wielkiej światowej pianistykiPianistykapianistyki.

Zadania

Słownik pojęć

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

sjp.pwn.pl

Biblioteka muzyczna

Bibliografia

Janusz Ekiert, Chopin wiecznie poszukiwany: Historia Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie, 2010