Ok. 7000 p.n.e. Początki osadnictwa na terenie dzisiejszego Argos
V w. p.n.e. Powstanie attyckiego naczynia ze sceną z Zeusem, Herą, Io, Argosem i Hermesem
V w. p.n.e. Powstanie attyckiego naczynia ze sceną z Hermesem szykującym się do zabicia Argosa
II poł. V w. p.n.e. Powstanie dramatu Prometeusz skowany
I w. p.n.e. Powstanie pompejańskiego fresku z Izydą, Io i bogiem Nilu
II poł. XVII w. Powstanie obrazu Gerbranda van den Eeckhouta, Zeus, Hera i Io
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela.
R173bj3GaRdMe1
II. W zakresie kompetencji kulturowych. Uczeń: 1. posiada podstawową wiedzę o następujących kluczowych zjawiskach z zakresu mitologii greckiej i rzymskiej: b) mity o bogach olimpijskich i pozostałych bóstwach panteonu greckiego; 8. potrafi wskazać najważniejsze cechy charakterystyczne i poddać interpretacji uwzględniającej właściwy kontekst kulturowy następujące kluczowe zjawiska z zakresu mitologii greckiej i rzymskiej: b) mity o bogach olimpijskich i pozostałych bóstwach panteonu greckiego;
Nauczysz się
rozpoznawać i interpretować motywy związane z mitem o Io i Zeusie;
analizować rolę mitu o Zeusie i Io w dramacie greckim;
rozpoznawać i analizować przetworzenia mitu o Zeusie i Io w sztuce późniejszej;
intepretować mit i dzieła kultury będące jego recepcją.
Związki Zeusa
RcgkCNGD2LPst1
Rf75YIRTkkWuy
Ćwiczenie 1
Pierre Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej
Opowiadano, że Io we śnie otrzymała polecenie, by udała się na brzeg Jeziora Lerneńskiego i tam uległa Zeusowi. Kiedy opowiedział swój sen ojcu, InachosInachosInachos zwrócił się po radę do wyroczni w DodonieDodonaDodonie w DelfachDelfyDelfach. Wyrocznie poleciły mu posłuchać woli boga, jeśli nie chce zginąć od piorunu wraz z całym swoim domem. Zeus posiadł więc dziewczynę, lecz wkrótce o tej przygodzie dowiedziała się Hera. By uchronić Io przed zazdrością swej żony, Zeus przemienił ją w śnieżnobiałą jałówkę. Przysiągł też Herze, że nigdy nie kochał tego zwierzęcia. Wówczas Hera zażądała, by ofiarowano jej tę właśnie jałówkę. Tak więc Io poświęcona została swej rywalce. Bogini oddała ją pod straż Stuokiego Argosa (…). Wtedy to rozpoczęły się cierpienia Io. Błąkała się nieopodal Myken, a potem po Eubei. Zeus (…) wysłał Hermesa, żeby uwolnił ją od jej strażnika. Hermes za pomocą swej czarodziejskiej laski uśpił pięćdziesiąt oczu Argosa, podczas gdy pięćdziesiąt spało snem naturalnym, a potem zabił go nożem. (…). Śmierć Argosa nie położyła jednak kresu niedoli Io. Hera zesłała na nią bowiem złośliwego gza, który nękał ją nieustannie i przyprawiał o szaleństwo. Io błąkała się po Grecji, początkowo wzdłuż wybrzeża zatoki, która od jej imienia przyjęła nazwę Zatoki Jońskiej; przecięła morze w miejscu, gdzie cieśnina dzieli wybrzeża Europy od Azji. Z tej przyczyny cieśnina ta nosi nazwę Bosforu, tj. Przeprawy krowy [gr. bous – krowa, poros – przejście, przeprawa]. Długo jeszcze błąkała się po Azji, w końcu powróciła do Egiptu, gdzie przyjęto ją życzliwie i gdzie wydała na świat syna Zeusa, Epafosa.
R4D4Zz1ROj2q8
Ćwiczenie 2
RZ3KL2vUwNZes1
R1JURW9OqPcQo1
R1GW3mTz9AEty1
RJYNwuiMOlF1f1
RSf8zWXbxZT1i
Ćwiczenie 3
Tragedia Ajschylosa, Prometeusz skowany
Prometeusz: (…) teraz ja wam w szczerej Wyjawię opowieści, jakie ją z rąk Hery Czekają jeszcze trudy (...) Naprzód więc, zwrócona ku wschodowi słońca, Przebiegniesz ugorzyska, kraj pusty i dziki (…) W tej drodze dalekiej Do słusznie tak nazwanej Rwistej dojdziesz rzeki, Lecz nie myśl o przeprawie – nikt jej nie przepłynie. (…) Ku bramie dojdziesz morskiej, ku wąskiej cieśninie (…) Byś potem Meocką przepłynęła zatokę – przeprawa, Stąd wielka u śmiertelnych urośnie ci sława, Zaś przesmyk ten na wieki będzie od tej doby Bosforu miał nazwisko. Takimi sposoby Rzuciwszy Europę, wraz powitasz kraje azjatyckie. (…) Przebywszy wpław cieśninę, dzielącą dwa lądy, Masz rzucić się w nurt morza, w rozpienione prądy Gdzie słońca wschodzącego palą się płomienie. (…) Na krańce Ty Ziemi potem dojdziesz (…) Skąd bierze początek rzeka Ajtiops. Na jego wybrzeże Miej oko, aż nie dotrzesz hen, ku wodogrzmotom, Gdzie z szczytów wzgórz (…) swoją falę złotą Przelewa święty Neilos [Nil]. Wybrzeżami swemi Zawiedzie cię on potem do trójkątnej ziemi Neilotis. W tym dalekim kraju, o Iono [Io], I tobie, i twym dzieciom osiąść przeznaczono.
Źródło: Ajschylos, Prometeusz skowany, wg przekładu Jana Kasprowicza, w. 786–960 (wybór)
RRtR2hc1tea1v
Ćwiczenie 4
R15zgH0gLOoYn1
R1N1m8LhtTJRC
Ćwiczenie 5
R1aSX7JY1F2SR
Ćwiczenie 6
Przyporządkuj imiona do opisów i charakterystyk postaci mitologicznych w micie o uczcie Zeusie i Io. Opis: Niewierny mąż: Możliwe odpowiedzi: 1. Nil (Neilos), 2. Prometeusz, 3. Zeus, 4. Io. Opis: Po przemianie zostaje podarowana Herze. Możliwe odpowiedzi: 1. Nil (Neilos), 2. Prometeusz, 3. Zeus, 4. Io. Opis: Przepowiada Io jej dalsze losy. Możliwe odpowiedzi: 1. Nil (Neilos), 2. Prometeusz, 3. Zeus, 4. Io. Opis: W przyszłości przyjmie Io do własnej krainy. Możliwe odpowiedzi: 1. Nil (Neilos), 2. Prometeusz, 3. Zeus, 4. Io.
Przyporządkuj imiona do opisów i charakterystyk postaci mitologicznych w micie o uczcie Zeusie i Io. Opis: Niewierny mąż: Możliwe odpowiedzi: 1. Nil (Neilos), 2. Prometeusz, 3. Zeus, 4. Io. Opis: Po przemianie zostaje podarowana Herze. Możliwe odpowiedzi: 1. Nil (Neilos), 2. Prometeusz, 3. Zeus, 4. Io. Opis: Przepowiada Io jej dalsze losy. Możliwe odpowiedzi: 1. Nil (Neilos), 2. Prometeusz, 3. Zeus, 4. Io. Opis: W przyszłości przyjmie Io do własnej krainy. Możliwe odpowiedzi: 1. Nil (Neilos), 2. Prometeusz, 3. Zeus, 4. Io.
Przyporządkuj imiona do opisów i charakterystyk postaci mitologicznych w micie o uczcie Zeusie i Io.
Nil (Neilos), Io, Prometeusz, Zeus
Niewierny mąż:
Po przemianie zostaje podarowana Herze:
Przepowiada Io jej dalsze losy:
W przyszłości przyjmie Io do własnej krainy:
Ru0OhWMUHj3HN
Ćwiczenie 7
Polecenie 1
W poznanym na lekcji dramacie Ajschylosa Prometeusz skowany Io rozpaczliwie skarży się na los, który jej zgotował Zeus, i na nieszczęścia, jakie ją spotkały. Wyobraź sobie, że jesteś prawnikiem, który w imieniu Io ma oskarżyć Zeusa, i napisz swoją mowę oskarżycielską.
R1Lri2FAk0CAc
Słowniki
Słownik pojęć
Delfy
Delfy
Miasto greckie w Fokidzie na południu Grecji właściwej, siedziba słynnej wyroczni Apollina.
Dodona
Dodona
Miasto w Epirze, na północnym zachodzie Grecji, siedziba wyroczni Zeusa.
Eubea
Eubea
Duża przybrzeżna wyspa grecka na Morzu Egejskim
giez
giez
Owad z rodziny muchówek, pasożyt bydła. Powoduje bolesne ukąszenia i groźne choroby zwierząt.
Inachos
Inachos
Rzeka niedaleko Argos. Także imię jej boga, pierwszego króla Argos.
Jezioro Lernejskie
Jezioro Lernejskie
Jezioro, które leżało w Argolidzie. Obecnie nie istnieje, na jego miejscu pozostały jedynie bagna.
Mykeny
Mykeny
Miasto na północnym wschodzie Peloponezu, centralny ośrodek polityczny i kulturalny kultury mykeńskiej, która rozwijała się w Grecji w 2. poł. II tysiąclecia p.n.e.
Zatoka Meocka
Zatoka Meocka
Inaczej Jezioro Meockie. Grecka nazwa Morza Azowskiego.
Słownik łacińsko‑polski
RMIReUT0xIovY1
Galeria dzieł sztuki
R10a0HGE3IQ4Z
Rb31tJLf4eAfq
R13yX5EDRb8gS1
Rf19xzoOztEpd
Bibliografia
R. Graves, Mity greckie, przeł. H. Krzeczkowski, Warszawa 1992.
J. Parandowski Mitologia, Londyn 1992.
J. Parandowski Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Poznań 1989.
W. Kopaliński Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 2003.
Z. Kubiak Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 1997.